ساخت راه‌آهن ایران ـ کربلا‌ پس از ۸ سال بلاتکلیفی/ اتصال ریلی تا سوریه

به گزارش می متالز، سعید مؤذنی؛ اتصال راه‌آهن خرمشهر به شلمچه‌ به طول ‌۱۷ کیلومتر در سال ۹۰ انجام شد و ادامه این خط ریلی از شلمچه تا شهر بصره عراق به طول حدود ۳۲ کیلومتر در خاک عراق باقی ماند‌.

در حال حاضر، خط ریلی از بصره تا کربلا فعال است، به­ طوری که در اربعین سال‌های قبل، زائران ایرانی خود را با قطار به مرز شلمچه می‌رساندند و پس از پیمودن این مسیر ۳۲ کیلومتری تا راه‌­آهن بصره با اتوبوس، مجدداً با قطار عراقی به سمت کربلا راهی می‌شدند.

‌با تکمیل ۳۲ کیلومتر خط‌‌آهن ‌بین شلمچه تا بصره و ساخت یک پل بازشونده بر روی اروندرود ( پل ریلی بازشو به طول ۸۰۰ متر و ۳۱ کیلومتر خط‌آهن)، اتصال ریلی کشور ایران از طریق خرمشهر به عراق و کشورهای شرق مدیترانه بدون انقطاع برقرار می‌شود و تحولی بزرگ در زمینه ترانزیت و تبادل کالا و مسافر رخ خواهد داد.

* تسهیل سفر زائران کربلا‌ با اتصال ریلی شلمچه به بصره 

رونق سفرهای زیارتی و عتبات، همچنین رشد و توسعه گردشگری از مزایای تکمیل‌ خط‌آهن شلمچه-بصره است.

از آنجا که هر قطار معادل ۱۵ اتوبوس و ۶۰ تریلی ظرفیت حمل دارد‌، با اتصال به شبکه ریلی عراق، بخش قابل‌توجهی از ترددها (معادل ۶۰۰ هزار تریلی و ۲۰۰ هزار اتوبوس مسافری که سالانه بین دو کشور تردد می‌‌کنند) قابلیت انتقال بر روی ریل را پیدا می­‌کند، به علاوه در این صورت از هزینه‌های پنهان ناشی از تصادفات جاده‌ای و تلفات ناشی از آن جلوگیری به عمل خواهد آمد.

راه‌آهن شلمچه-بصره به عنوان کم هزینه‌ترین مسیر ریلی اتصال ایران به عراق، علاوه بر منافع مالی و اقتصادی برای هر دو کشور، سبب تسهیل سفر زائران اربعین حسینی به کربلا می‌شود؛ قطعاً با تکمیل این راه‌آهن، راه ریلی ایران به کربلا (خرمشهر-شلمچه-بصره-کربلا) برقرار می‌شود و امکان جابه‌جایی زائران حسینی با قطار از همه شهرها و تهران تا کربلا فراهم است و بدین ترتیب یک مدل حمل و نقلی ایمن، پاک و ارزان در اختیار جابه‌جایی زائران و مسافران بین دو کشور دوست و برادر ایران و عراق قرار می‌گیرد.

وجود اماکن زیارتی ـ سیاحتی در ایران و عراق، سبب شده است که حجم زیادی از ترددهای مسافری بین دو کشور همسایه صورت گیرد؛ در پنج سال اول دهه ۹۰ تعداد مسافران ایرانی و عراقی که بین دو کشور در تردد بوده‌اند، نزدیک به دو برابر افزایش یافته است؛ طبق آمار سازمان راهداری در سال ۹۶ مجموع ترددهای مسافران ایرانی و عراقی از مرزهای زمینی دو کشور نزدیک به ۹ میلیون تردد بوده است.

مطابق با این آمار درسال ۹۶، مرز‌های مهران، شلمچه و چزابه با پوشش ۸۵ درصد ترددها بین ایران و عراق، به عنوان پرترددترین مرزهای غرب و جنوب غربی کشور به حساب می‌آیند.

* تسهیل جابه‌جایی کالا بین ایران و سوریه با تکمیل خط‌آهن شلمچه-بصره

بنابراین گزارش، همچنین با ساخت این‌ پروژه ریلی و تکمیل مسیر شلمچه-کربلا،‌ راه‌آهن ایران به عراق و از آنجا به بندر لاذقیه سوریه متصل خواهد شد و پیش بینی می‌شود حجم مناسبی از بار از سوریه به ایران بیاید.

از سوی دیگر حجم بالای صادرات کالا از ایران به عراق سبب شده است تا موضوع زیرساخت‌های حمل و نقل بین دو کشور از اهمیت بالایی برخوردار باشد؛ صادرات کالا از ایران به عراق در ابتدای دهه اول سال ۹۰ رشد قابل‌توجهی داشته است‌ به طوری که از سال ۸۸ تا ۹۳ با رشد ۲ برابری به مرز ۱۸ میلیون تن در سال ۹۳ رسید.

* هزینه ساخت هر کیلومتر خط‌‌آهن شلمچه-بصره ۱۵ میلیارد تومان

بنابراین گزارش، پیش از این معاون فنی و زیربنایی راه‌‌آهن درباره این خط ریلی گفته بود: مدت زمان اجرای این پروژه ۳۲ کیلومتر‌ی ۱.۵ تا ۲ سال برآورده می‌شود، بخشی از این مسیر ریلی برای احداث نیازمند مین‌روبی است که باید توسط دولت عراق انجام شود، در بخشی از این مسیر، منطقه باتلاقی است که هزینه زیرساختی آن سنگین تمام می‌شود‌ و پیش‌بینی می‌شود احداث هر کیلومتر این مسیر ریلی ۱۵ میلیارد تومان هزینه داشته باشد. 

وی گفته بود که هزینه ساخت این پل ریلی بازشو، حدود‌ ۲۵۰ میلیارد تومان‌ برآورد می‌شود.

وزیر راه و شهرسازی:‌ اتصال ریلی ایران و عراق در اولویت است

روز هفتم آبان‌ماه ۹۷ بود که وزیر‌ راه و شهرسازی درباره این خط ریلی بیان کرد‌: تأکید رئیس جمهور‌ توسعه حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای بین ایران و عراق با اولویت ریل است‌، اتصال ریلی و جاده‌ای به کشور عراق در بین کشورهای همسایه در اولویت برنامه‌های دولت و وزارت راه و شهرسازی قرار دارد.

محمد اسلامی همچنین از تأکید رئیس‌جمهوری بر توسعه حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای بین ایران و عراق و تسهیل تردد مردم دو کشور برای دسترسی به عتبات عالیات دو کشور به ویژه از طریق ریل، گفت.

به گفته وی داشتن جریان پایدار بار و مسافر در ترانزیت ریلی، جاده‌ای و دریایی همچنین توسعه روابط با کشورهای همسایه جزو اولویت‌های دولت و وزارت راه و شهرسازی است و اتصال ریلی و جاده‌ای به کشور عراق در بین کشورهای همسایه در اولویت قرار دارد.

* آغاز پروژه خط‌آهن شلمچه-بصره از عید فطر امسال با مصوبه دولت

اما بالأخره پس از هشت سال بلاتکلیفی، یکم خردادماه ۹۸ بود که هیئت دولت مجوز انعقاد قرارداد مشارکت برای اجرای پروژه راه ­آهن شلمچه – بصره را صادر کرد.

در مجوز دولت آمده است: با توجه به آغاز عملیات اجرایی پروژه راه‌آهن شلمچه – بصره به طول تقریبی ۳۵ کیلومتر و پل بزرگ در مسیر آن در روز عید فطر در شلمچه و به منظور تأمین مالی هزینه های اجرایی پروژه مذکور، با صدور مجوز انعقاد قرارداد مشارکت برای اجرای این پروژه موافقت می‌شود.

‌مدیرعامل شرکت ساخت: خط‌آهن شلمچه-بصره ۲ ساله ساخته می‌شود

‌مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور با اشاره به تصویب تفاهم‌نامه احداث راه‌آهن شلمچه- بصره از سوی هیات وزیران، در این‌باره می‌گوید: تفاهم‌نامه احداث راه‌آهن شلمچه- بصره با مشارکت ۶۰ درصدی بنیاد مستضعفان و ۴۰ درصدی وزارت راه وشهرسازی به تصویب هیات وزیران رسید.

‌به گفته خیرالله خادمی‌، راه‌آهن شلمچه- بصره با مشارکت ۶۰ درصدی بنیاد مستضعفان و ۴۰ درصدی وزارت راه و شهرسازی احداث خواهد شد، این مسیر ریلی دارای یک دستگاه پل به طول حدود ۷۰۰ متر است که یکی از دهانه‌های این پل برای امکان کشتیرانی در اروندرود و شط‌العرب به صورت بازشو طراحی و اجرا می‌شود.

به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، مدت اجرای این قرارداد ۲ سال است، پس از امضای این تفاهم‌نامه، دو ماه فرصت داده می‌شود تا در صورت تأیید برآورد‌های اولیه طرح از سوی وزارت راه و شهرسازی قرارداد اجرایی منعقد شود و در این فاصله عملیات تجهیز کارگاه آغاز می‌شود.

خادمی می‌گوید: ‌با تکمیل این خط ریلی، اتصال ایران از خرمشهر به عراق و کشورهای شرق مدیترانه به صورت پیوسته میسر می‌‌‌شود که  نقش مهمی در تسهیل سفر به عتبات عالیات خواهد داشت.

وی این اقدام را گام دیگری در توسعه ترانزیت بین المللی کالا دانست و گفت: با توجه به آمار ارایه شده سالانه بیش از ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تن کالا از دو پایانه مرزی شلمچه و چذابه به عراق صادر می‌شود و این مسیر ریلی می‌تواند تحولی در امر صادرات کشور با استفاده از حمل و نقل سبز ایجاد کند.

به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی‌ خط آهن شلمچه- بصره در خاک کشور عراق احداث خواهد شد و تامین آب و برق مورد نیاز و همچنین انجام بخشی از روسازی مسیر  از سوی این کشور صورت می‌گیرد.

معاون بنیاد: بازگشت اقساطی سرمایه بنیاد ‌از محل درآمدهای راه‌آهن‌/ اعتبار پروژه ۹۰۰ میلیارد

امروز منوچهر خواجه‌ دلویی، معاون توسعه ساختمان بنیاد مستضعفان‌، در این‌باره گفت: بنیاد مستضعفان در این پروژه پیمانکار و سرمایه‌گذار است و طی مذاکراتی که با وزارت راه و شهر‌سازی داشتیم متن مصوبه را بنیاد و وزارت راه درباره ‌پیمانکاری و سرمایه‌گذاری این پروژه  تهیه کردند و به دولت فرستادند.

به گفته وی آنچه بین بنیاد مستضعفان و وزارت راه و شهرسازی توافق شده است، احداث یک پل در خط‌آهن شلمچه-بصره و ساخت مسیر ریلی جمعاً به طول تقریبی ۳۵ کیلومتر است؛ این خط‌آهن‌ ایران را به کشور عراق متصل می‌کند و پل هم‌بر روی اروند‌رود نصب می‌شود.

‌خواجه‌ دلویی می‌گوید: دولت ایران با دولت عراق هم توافقاتی درباره این پروژه انجام داد مبنی بر اینکه‌ کل این پروژه ریلی را دولت ایران بسازد، ضمناً تضامین لازم هم از کشور عراق گرفته شده است.

به گفته وی، در آنچه پیش از این بین وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مستضعفان توافق شده بود از محل سرجمع درآمدهای شرکت راه‌آهن، در قالب اقساط‌، سرمایه‌گذاری که توسط بنیاد مستضعفان در این پروژه انجام شده است، برگردانده می‌شود؛ پس از چند سال با نرخ مصوب که قاعدتاً ۳ درصد بالاتر از نرخ سود بانکی است، از محل حساب خزانه مربوط به درآمدهای شرکت راه‌آهن، استهلاک سرمایه بنیاد برگردانده می‌شود‌ و این مورد تضمین هیئت دولت را دارد.

معاون توسعه ساختمان بنیاد مستضعفان‌ می‌گوید:‌ سهم دولت در این پروژه ریلی ۴۰ درصد در هزینه ساخت و سهم بنیاد مستضعفان ۶۰ درصد است؛ بنیاد مستضعفان پیمانکاری کل پروژه را برعهده دارد، ضمن آنکه همان‌طور که گفته شد ۶۰ درصد هزینه اجرای پروژه  هم توسط بنیاد مستضعفان تأمین می‌شود، ‌پیشنهاد ما در توافقی که بین وزارت راه و بنیاد انجام شد، بازگشت سرمایه در مدت‌ زمان هشت سال است.

به گفته خواجه دلویی رقمی که بین بنیاد مستضعفان و وزارت راه و شهرسازی برای هزینه اجرای این پروژه توافق شده است حدود ۹۰۰ میلیارد تومان است، اما رقم دقیق‌تر با ‌نهایی شدن طرح‌ها ‌مشخص می‌شود.

رونق سفرهای زیارتی و عتبات همچنین رشد و توسعه گردشگری از مزایای تکمیل‌ خط‌آهن شلمچه-بصره است.

کاهش قابل‌توجه مصرف سوخت نسبت به مدل جاده‌ای، از دیگر مزایای اجرای این خط‌آهن است.

‌بنابر محاسبات کارشناسی سازمان بهینه­‌سازی مصرف سوخت، به ازای حمل هر تن­‌کیلومتر بار، صرفه­‌جویی ۳۵ سی‌سی و در حوزه مسافری نیز به ازای هر نفرکیلومتر، ۲۰ سی‌سی صرفه‌جویی در مصرف سوخت گازوئیل حاصل می‌شود، بر همین اساس با فرض انتقال ۳۰ درصد از حجم بار و مسافر حمل­ شده به عراق بر روی ریل، می‌توان سالانه حدود ۲۲۵ میلیون لیتر گازوئیل صرفه جویی کرد.