تکثر سود و شغل، حاصل سرمایه‌گذاری در معادن

به گزارش می متالز، درنتیجه اگر معدنی توسعه پیدا کند شاهد توسعه در دیگر بخش‌های اقتصاد کشور نیز خواهیم بود. هرچند مسئولان بر این موضوع و ضرورت آن اتفاق‌نظر دارند اما وقتی به اجرایی شدن این صحبت‌ها می‌رسیم می‌بینیم که در عمل کمتر به آن باور دارند و هنوز علاقه‌مند به اقتصاد نفتی با درآمدهای رانتی هستند. درباره اهمیت توجه به اقتصاد معدن و لزوم جایگزینی آن با نفت با کارشناسان گفت‌وگو کرده ایم که در ادامه می خوانید.

هر جا معدن باشد، رشد اقتصادی هست

مرتضی اصانلو، استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که اهمیت جایگزین کردن معدن با دلار‌های نفتی چیست، گفت: نفت و گاز نوعی ماده معدنی هستند اما چون مایع و جزو سوخت‌های فسیلی هستند، آنها را جزو معادن به‌شمار نمی‌آوریم.
او ادامه داد: دراین‌بین با توجه به تنوع ماده معدنی و میزان منابع و ذخایری که در کشور داریم، امکان‌پذیر است که از ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم و فقط بر یک ماده معدنی تمرکز نکنیم.
این استاد دانشگاه درباره اهمیت معدن در رشد اقتصاد کشور گفت: معدن همه‌چیز نیست اما هیچ‌چیز بدون معدن نمی‌تواند ادامه پیدا کند. درباره نقش معدنکاری در تولید ناخالص داخلی می‌توان گفت ۶۰ تا ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری خارجی، ۳۰ تا ۶۰ درصد کل صادرات، ۲ تا ۲۵ درصد درآمد دولت، ۲ تا ۱۰درصد تولید ناخالص داخلی و ۱ تا ۲درصد اشتغال از سوی بخش معدن تامین می‌شود.
اصانلو به نقش معدن در توسعه مناطق مختلف کشور پرداخت و اظهار کرد: سود اقتصادی فقط به معنای ریال، دلار و یورو نیست بلکه هر جا معدن راه‌اندازی شده است، شاهد رشد اقتصادی بوده‌ایم.
معدن هر کجا رفته، زیرساخت‌های آن منطقه عوض‌ شده، در آن منطقه جاده زده‌شده، تحولات اقتصادی رخ‌داده، مهارت در آن منطقه افزایش پیداکرده، دانش بومی‌ها افزایش یافته و ارتباطات ازجمله فرودگاه، راه‌آهن، جاده‌سازی، آب‌رسانی و برق‌رسانی ایجاد شده است و به‌طورکلی به توسعه آن منطقه کمک اساسی شده است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: ۶۳ درصد معادن سنگ‌آهن ما در مناطق بیابانی و خشک قرار دارند که در گذشته به‌ندرت در آنجا آبادی می‌دیدیم اما درحال‌حاضر آن مناطق رشد کرده‌اند.
او سپس به توسعه پایدار اشاره کرد و گفت: ما می‌توانیم از ظرفیتی که در بخش معدن داریم استفاده کنیم و سطح آموزش و بهداشت را در این بخش اقتصاد ارتقا دهیم اما درعین‌حال باید شرایطی را فراهم کنیم که نسل بعدی هم از آن ظرفیت استفاده کند.
اصانلو به احیای زمین‌های استخراج‌شده پس از فعالیت معدن و امکان استفاده اقتصادی از آن اشاره کرد و گفت: وقتی زمینی را تحت تاثیر فعالیت‌های معدنی قرار می‌دهیم باید آن را برای استفاده دیگران در آینده آماده کنیم.
فعالیت‌های معدنکاری در مقایسه با طول عمر زمین، کوتاه‌مدت هستند و با توجه به کمبود مواد غذایی و کمبود منابع طبیعی که پیش رو داریم، آماده کردن زمین‌های معدنکاری و استفاده دیگران از ثروتی که به‌وسیله معدن تولید می‌شوند می‌تواند آینده خوبی را برای اقتصاد ما تامین کند.
این استاد دانشگاه درباره اشتغالزایی در کنار فعالیت معدنی نیز گفت: بر اساس آمار موسسه شورای نظارت بر معادن و فلزات ( ICMM) به ازای هر یک‌دلاری که در بخش معدن تولید می‌شود، ۳ تا ۴ دلار از سوی صنایع و بخش‌های دیگر تولید می‌شود که در اثر فعالیت معدنی به وجود آمده و با بخش معدن مرتبط است. درنتیجه، صنایع و بخش‌های دیگر در کنار معدن ایجاد می‌شوند که آنها هم ۳ تا ۴ دلار ثروت تولید می‌کنند.
 به ازای هر یک شغلی هم که در بخش معدن ایجاد می‌شود ۴ شغل در بخش‌های دیگر ایجاد می‌شود که آنها هم به فعالیت‌های معدنی وابسته هستند. این مهم نشان‌دهنده اهمیت بخش معدن در افزایش اشتغال در کشور است.

به اقتصاد معدن توجهی نکرده‌ایم

لطفعلی بخشی، دبیر انجمن اقتصاددانان کشور نیز در پاسخ به این پرسش که جایگزینی درآمد از محل فعالیت‌های بخش معدن به جای دلار‌های نفتی و توجه به اقتصاد معدن چقدر مهم است، گفت: اقتصاد معدن در کشور ما خیلی مهم است اما متاسفانه آن‌طور که شایسته است به آن بهایی داده نشده و به این مهم پرداخته نشده است. بنابراین با اینکه معدن در ایران ظرفیت بالایی دارد اما مغفول مانده است.
دبیر انجمن اقتصاددانان کشور با اشاره به اقتصاد تک‌محصولی اظهار کرد: علت اهمیت ندادن به بخش معدن پول مفت نفت است که سریع به‌دست می‌آید و باعث شده است مسئولان به دنبال درآمد و کار راحت بروند و سختی‌های معدن را تاب نیاورند.
بخشی ادامه داد: مشکلی که درحال‌حاضر در کشور داریم این است که اقتصاد ما تک‌محصولی است که برای رشد اقتصاد خیلی مضر است. این در حالی است که توجه به معدن از آن مسیرهایی است که می‌تواند اقتصاد را از حالت تک‌محصولی، خارج و در آن تنوع ایجاد کند.
او تاکید کرد: اگر امروز معدن وضعیت کنونی را دارد، به دلیل همت معدنکاران بوده وگرنه اگر در انتظار دولت بودیم به این مرحله نمی‌رسید.
دبیر انجمن اقتصاددانان کشور به‌عنوان راهکار خروج از اقتصاد نفتی و تمرکز بر معادن مختلف کشور اظهار کرد: خوشبختانه امروز مجبوریم به واقعیت‌های اقتصاد تن بدهیم و مسیر آن را از آنچه تابه‌حال بوده است، عوض کنیم. هرچند این تغییر با جبر بیرونی اتفاق افتاد و متاسفانه مردم زیر ‌فشار هستند اما خوشایند است چراکه مجبوریم به سمت رشد معادن برویم. وقایع اخیر از جمله تحریم‌ها باعث می‌شوند که دولتمردان به فکر بیفتند و راه‌حل‌های عاقلانه‌تری نسبت به آنچه در ۴۰ سال گذشته در پیش‌گرفته بودند، ارائه دهند.
بخشی همچنین درباره توانمندی‌ها و تنوع معدنی در کشور گفت: خوشبختانه ما در کشور زنجیره مواد معدنی از تولید تا مصرف را داریم. همچنین در معادن مختلف کشوری غنی شناخته می‌شویم.
برای نمونه حدود ۴۳۰ کارخانه گچ در ایران داریم که این آمار، ما را به‌عنوان نخستین تولیدکننده گچ مطرح کرده است. مورد دیگر، سنگ ساختمانی است که در این حوزه هم حرفی برای گفتن داریم و این صنعت یکی از گسترده‌ترین صنایع کشور است.
او ادامه داد: امروز ما چیزی حدود ۶ هزار کارخانه سنگبری در کشور داریم که آمار خوبی است. مورد دیگر، وضعیت شن و ماسه است که در این زمینه هم توانمند هستیم و اگر بدانیم برای ۵۰ میلیون تن سیمان به ۲۰۰ میلیون تن شن و ماسه نیاز داریم، اهمیت آن را بیشتر درک می‌کنیم.
 به‌این‌ترتیب دولت باید بیشتر به توانمندی‌های معدنی کشور توجه کند و از اقتصاد نفتی فاصله بگیرد.