نقش ارز نیمایی در بازار جدید متشکل ارزی چیست؟

به گزارش می متالز، مدت هاست که برای تشکیل یک بازار ارزی منسجم و بدون دخالت دلالان، برنامه ریزی های جدی و مستمری از سوی بانک مرکزی، صرافی ها و بانک ها عامل انجام می شود تا هر چه سریع تر اولین معاملات این نهاد تازه تاسیس انجام شود.

نهادی که در ابتدای سال با انتخاب هیئت مدیره و مدیر عامل به طور رسمی اعلام موجودیت کرده تا بتواند به مانند سایر کشورها نرخ  آزاد ارز را در تابلو شیشه ای سازمان بورس و اوراق بهادار کشف کند. 

به گفته شکسته بند، مدیرعامل بازار متشکل ارزی تمام کارهای کارشناسی این نهاد انجام و حتی ساختمان آن نیز در حال تجهیز شدن است و اگر این روند همین طور ادامه پیدا کند؛ در هفته های آینده اولین معاملات ارزی در تالار بورس را به طور آزمایشی انجام خواهند داد.

اما موضوع مهمی که در این گزارش به آن خواهیم پرداخت نقش و جایگاه سامانه نیما و یا بازار ثانویه ارزها است که پس از تشکیل بازار متشکل ارزی چه نقشی را ایفا خواهد کرد، آیا با ورود بازار متشکل ارزی، سامانه نیما از گردانه معاملاتی حذف می شود؟.

جواب این پرسش را عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی اینگونه می دهد: "حذف سامانه نیما از مبادلات ارزی به هیچ وجه صحت ندارد و حتی تاکید شده که صادرکنندگان ۵۰ تا ۶۰ درصد ارز حاصل از صادرات خود را در سامانه نیما عرضه کنند."

کامران سلطانی نژاد، دبیر شورای عالی کانون صرافان در گفت وگو با خبرنگار بورس،بانک و بیمه  با تاکید بر تداوم فعالیت سامانه نیما و نقش آن در مبادلات ارزی اظهار کرد: بازار متشکل ارزی به طور تخصصی روی مبادله اسکناس ارز فعالیت می‌کند ولی سامانه نیما روی خرید و فروش ارز به صورت حواله ای هم کار می‌کند.

وی افزود: یعنی قرار نیست با ورود بازار متشکل ارزی سامانه نیما از کار بیفتد زیرا فعالیت و کار هردوی این نهاد کاملا مجزا و مشخص تعریف شده است.

دبیر شورای عالی کانون صرافان تاکید کرد: ثبت نام صرافی ها برای ورود به بازار متشکل ارزی آغاز شده و تعدادی از صرافان هم پس از تکمیل مدارک خود موفق به ثبت نام شده اند که تعداد آن ها را در آینده ای نزدیک به اطلاع عموم خواهیم رساند. شاید کمی روند کند باشد، زیرا فرم‌ها و مدارک مورد نیاز تا حدودی سنگین است.

وی افزود: نرخ رسمی ارز  از طریق بازار متشکل ارزی تعیین می شود و قرار است فاز اول برای خرید و فروش دلار و یورو بازگشایی شود. ابتدا چند بانک عامل هستند که آمادگی خود را برای ورود به این بازار اعلام کرده اند و قرار است هر 20 روز یک بار، بانک های دیگر هم برای ورود به این صرافی ها اقدام کنند.

سلطانی زاده بیان کرد: با گذشت زمان و اتصال تعداد بیشتری از بانک های عامل به سامانه بازار متشکل ارزی امکان خرید و فروش سایر ارزها از قبیل دینار، درهم و لیر ترکیه هم فراهم خواهد شد. 

وی در پاسخ به این سوال که انتظار می رود اولین معامله بازار متشکل ارزی چه زمانی صورت بگیرد، گفت: باید تصمیمات تمام مسئولان این امر به طور هماهنگ و منجسم تایید شود اما آن طور که آقای پور ابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفته است،  احتمال دارد اولین معامله در اواخر خرداد  انجام شود.

بازار متشکل ارزی جذابیت بازگشت ارز به کشور را بیشتر می‌کند

محمدرضا پور ابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت: بازار متشکل ارزی چند اثر مهم در حوزه اقتصادی خواهد داشت، اولین اثر آن این است که دغدغه ناشی از عدم بازگشت منابع ارزی از صادرات غیرنفتی تا حد زیادی برطرف خواهد شد. موضوع مربوط به بازگشت منابع ارزی به دلیل عدم تعیین نرخ مشخص برای تسویه، مزیتی برای صادرکنندگان ایجاد نمی‌کند و به دلیل تفاوت نرخ سامانه نیما و نرخ بازار سنا صادر کنندگان علاقه ای به بازگشت ارز حاصل از صادرات ندارند. 

وی اضافه کرد: بنابراین نکته اول این است که راه اندازی بازارمتشکل ارزی کمک می‌کند که جذابیت بازار برای بازگشت منابع ارزی اتفاق بیفتد. 

نماینده مردم کرمان در مجلس گفت: از طرف دیگر بازار متشکل ارزی موجب می شود که نرخ هایی همانند بازار سنا و مثل آن به تدریج کنار گذاشته شود و عملا ما با یک نرخ مشخص در اقتصاد کشور براساس سازوکار عرضه و تقاضا کار کنیم. 

پورابراهیمی افزود: کاهش تفاوت بین نرخ ها و رسیدن به یک نرخ تعادلی موجب می شود تقاضا برای ارز به منظور واردات کالا کاهش پیدا کند. 
 بنابراین کاهش تقاضای ارز از یک سو و افزایش عرضه موجب کاهش نرخ ارز می شود. همانطور که در یکی دو روز اخیر هم در بازار غیررسمی شاهد آن بودیم. باب رانت و ما به التفاوت قیمتی که به صورت رانت در اقتصاد کشور توزیع می شود، بسته خواهد شد. 

نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: علاوه بر این، با راه اندازی بازار متشکل ارزی، منافذ فساد در تخصیص ارز و ثبت سفارش ها بسته خواهد شد و این کمک می‌کند که شفافیت در اقتصاد کشور ایجاد، و نرخ ارز متعادل شود. 

تعیین نرخ در بازار متشکل ارزی آینده‌ای درخشانی را برای اقتصاد ارزی رقم می‌زند

حامد ستاک، فعال بازار سرمایه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا بازار متشکل ارزی می‌تواند نرخ ارز را تثبیت کندیا خیر، گفت: بطور کلی بازار سرمایه در سراسر دنیا به علت اینکه شفاف‌ترین بازار برای خرید و فروش انواع کالاهای مصرفی و صنعتی است به عنوان موفق‌ترین بازار‌ تلقی می‌شود؛ بازاری که در آن دسترسی عموم برای خرید کالا‌های مورد نیازشان باز باشد، قطعا می‌تواند آینده درخشانی را رقم بزند. دسترسی عموم  به عنوان یکی از فاکتورهای فروش عادلانه سهام شرکت ها در بین مردم بشمار می رود.

وی گفت: بازار متشکل ارزی هم به دنبال دسترسی آسان عموم به خرید ارز،  برای کشف قیمت واقعی آن در حال شکل گیری است؛ اگر نهاد متولی آن که بانک مرکزی است بتواند قوانین و زیر ساخت‌های مناسبی را در این باره وضع کند و در وهله اجرا و نظارت نیز به درستی و  قانونمند عمل کند؛ قطعا ما در این بازار هم شاهد کشف قیمت واقعی ارزها، ثبات قیمت و کاهش رانت و دلالی  در سایر بازار‌ها خواهیم بود.

سامانه نیما پا بر جاست

علی صالح آبادی، مدیر عامل بانک توسعه صادرات در گفت و گویی با اشاره به اینکه هدف از  استفاده از بازار متشکل ارزی، کاهش دخالت بانک مرکزی یا نرخ دستوری است، اظهار کرد: اگر بازار بر اساس ساز و کار درونی خود، خودش را تغذیه کند؛ به این ترتیب قیمت ارز بر اساس عرضه و تقاضا و نه دستور بانکی تعیین می‌شود.

وی در مورد عملکرد بازار متشکل ارزی بیان کرد: بازار متشکل ارزی به صورت  اسکناس بوده  و مربوط به حواله نیست، چرا که حواله در حال حاضر در نیما عرضه می‌شود؛ مردم  برای دریافت اسکناس در چارچوب مقررات ابلاغی بانک مرکزی به صرافی‌ها مراجعه می‌کنند و تا سقف ۲۰۰۰ دلار ارز دریافت می‌کنند. در واقع بازار متشکل برای معاملات صرافی‌ها با یکدیگر، بانک‌ها با هم و یا صرافی‌ها با بانک‌ها و شرکت‌های عرضه کننده عمده ارز راه اندازی شده است.

بازار متشکل ارزی دست نرخ سازان را از کشور‌های دیگر قطع می‌کند

بهزاد خسروی، اقتصاد دان و استاد دانشگاه  گفت وگو با خبرنگار بورس،بانک و بیمه  با اشاره به نقش مهم بازار متشکل ارزی در کوتاهی دست دلالان ارزی برای تعیین نرخ ارز در ایران اظهار کرد: بازار متشکل ارزی می‌تواند روش مناسبی برای بومی سازی نحوه تعیین قیمت ارز در بازار‌ ارز باشد، اما باید روش و جزئیات این بازار برای کارشناسان اقتصادی شرح داده شود.

وی افزود: زمانی که کارشناسان بازار بتواند خلاء های موجود در این بازار را به مسئولان متذکر شوند، درصد موفقیت این بازار هم به مانند سایر بازارهای بورسی بیشتر خواهد بود. این بازار دست بازارسازان و دلالان ارزی را کوتاه خواهد کرد و نرخ ارز در ایران توسط خریداران ایرانی تعیین تکلیف می‌شود.

در نهایت به زبانی ساده  مشخص می شود که سامانه نیما تنها در حوزه حواله ارزی فعالیت می‌کند. حواله ارزی عبارت است از نوعی دستور پرداخت که به موجب آن، یک بانک یا مؤسسه مالی به تقاضای مشتری یا دارنده یک حساب بانکی، به یکی از از بانک‌های کارگزار خود در خارج از کشور، حواله‌ای را صادر می‌کند و از آن موسسه می‌خواهد مبلغ حواله را به ذی‌نفع آن، پرداخت کند. حواله‌های ارزی به دو گروه حواله‌های صادره و وارده تقسیم می‌شوند. امروزه حواله‌های ارزی از طریق شبکه جهانی سوئیفت انجام می‌شود. جهت ارسال ارز از طریق یک بانک به حساب فرد یا شرکت در بانک مقصد از حواله ارزی استفاده می ‌شود.

و بازار متشکل ارزی نرخ رسمی ارز در بازارها را تعیین می کند، عده از کارشناسان اقتصادی معتقدند که قطعا تعیین نرخ در بازار متشکل ارزی بسیار در نرخ حواله جات ارزی موثر خواهد بود اما اینکه تا چه حد مشخص نیست، زیرا کاهش یا افزایش اسکناس ارزی راهی را برای نوسانات در حواله جات نیز باز می کند بنابر این انتظار می رود بانک مرکزی با چینش صحیح و بموقع در بازار متشکل ارزی نرخ سامانه نیما و نرخ بازار متشکل ارزی به نحوی مدیریت کند که صادرکنندگان به فکر سود بیشتر در بازارهای آزاد نباشند و ارز مورد نیاز را به سامانه نیما تقدیم کنند.

گزارش از نرگس معززی