پیشگیری ابزارهای مالی از ایجاد التهاب در بازار

بکارگیری ابزارهای مالی جدید در بورس کالا، اجرای طرح قیمت تضمینی محصولات کشاورزی و آخرین وضع معاملات گواهی سپرده سکه طلا از مهم ترین موارد مطرح شده در مصاحبه با حامد سلطانی نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران بود که این گفتگو را در ادامه بخوانید.

امسال چند ابزار مالی جدید برای کالاهای کشاورزی و سایر کالاهای معدنی و پتروشیمی  در بورس کالا به کار گرفته می شود؟

سال ۹۶ سعی خواهیم کرد بر روی محصولات کشاورزی با هدف پوشش ریسک و تامین مالی و نیز تنظیم بازار، ابزارهای مالی جدید را تعریف کنیم، قبلا اگر می خواستیم برای تنظیم بازار از این ابزارها استفاده کنیم بایستی حتما نهادهای تنظیم گر بازار ورود می کردند و در واقع عمده فعالیت های بازار توسط این نهاد مذکور صورت می گرفت که آنها هم مجوز لازم را نداشتند.

سال گذشته در ماده ۳۲ برنامه ششم توسعه این موضوع مد نظر قرار گرفت تا نهادهای تنظیم گر بازار بتوانند از سازوکار بورس کالا و ابزارهای موجود در آن استفاده کنند، از این رو در سال جاری زیرساخت قانونی آن فراهم شده است؛ به طوریکه با استفاده از ابزارهای مالی برای رویکرد تنظیم بازار، به جای استفاده از ذخایر استراتژیک در شرایط التهاب بازار از بروز  چنین التهابی می توان پیشگیری کرد.

فرض  کنید آتش نشان هایمان را تقویت کنیم تا در صورت بروز حادثه عملکرد مناسبی داشته باشند یا اینکه کاری کنیم جایی آتش نگیرد، در حوزه بازار نیز تمثیل همین موضوع خواهد بود.

قراردادها یا ابزار هایی که می توان  معرفی کرد  مبتنی بر معاملات بلند مدت است، مثل آپشن و فیوچرز و نیز قراردادهایی  که به نوعی قراردادهای پیش فروش محسوب می شوند اما کل مبلغ پول مربوط به پیش فروش در ابتدا پرداخت نمی‌شود.

در این رابطه یک نگرانی در سلف وجود دارد وقتی می خواهیم بازار را تنظیم کنیم  حتما باید برای آینده کالا را فروخته باشیم تا خریداران با قیمتی  مشخص کالا را دریافت کنند، اما دغدغه خریداران این است اگر بخواهند کل پول را پرداخت کنند منابع مالی  آنها از بین می‌رود چرا که خیلی از آنها  چنین منابع مالی را در اختیار ندارند.

بنابراین قراردادی با نام  سفارش خرید یا ثبت سفارش خرید در بورس طراحی شده بطوریکه  خریدار بخشی از پول را به عنوان مثال  ۱۰ الی ۲۰ درصد مبلغ  را پرداخت  و در موقعیت خرید آن کالا برای آینده قرار می‌گیرد.

فروشنده کالا نیز که نهاد تنظیم گر بازار است اگر می‌خواهد کالا را وارد و یا تولید کند با اطمینان  این کار را انجام می‌دهد چرا که از وجود مشتری برای آینده محصولش اطمینان دارد. در دنیا اسم این نوع قراردادها را فوروارد یا پیمان آتی می گذارند؛البته در بازار ما نام ایرانی آن، همان ثبت سفارش است.

کالاهای معدنی و پتروشیمی چطور؟

در کالاهای پتروشیمی نیز طبق مصوبه شورای رقابت موظف هستیم پیمان آتی را روی بعضی از محصولات نظیر پتروشیمی که نیاز به برنامه ریزی در تولید دارند راه اندازی کنیم بطوریکه شرکت های پتروشیمی قبل از تولید یک محصول بازاریابی را انجام داده باشند؛ در این نوع قراردادها در صورت فروش محصول اقدام به تولید می کنند.

با توجه به برگزاری مجمع بورس کالا ارزیابی شما از ترکیب هیات مدیره چگونه است؟

ترکیب هیات مدیره مجمع هوشمندانه بود تا از صنایع مختلف از جمله صنعت فولاد، صنعت پتروشیمی و  صنعت کشاورزی به عنوان سه صنعت مهم این حوزه در هیات مدیره حضور داشته باشند.

با توجه به اینکه به سمت بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا یعنی  بازار مالی حرکت می‌کنیم فعالان حوزه مالی نیز در ترکیب  هیات مدیره حضور دارند.

امسال قیمت تضمینی برای چه محصولات کشاورزی کاملا اجرا می‌شود ؟

برای جو و ذرت این قیمت تضمینی  همچنان اجرا خواهد شد، برنج  نیز اضافه شده‌ است؛  برای گندم  نیز با توجه به مصوبه دولت به صورت پایدار در ۴ استان انجام شود.

چرا گواهی سپرده طلا با اقبال مواجه نیست ؟

سال ۸۷ قرارداد آتی سکه راه اندازی شد و در سال ۹۰-۹۱ تقریباً با رونق آتی سکه روبرو  بودیم . باید برای ابزارهایی که راه اندازی می کنیم آموزش های لازم را نیز فراهم کنیم.

درباره گواهی سپرده نیز همین اتفاق افتاده چنانچه معاملات آنلاین نیز برای آن وجود دارد. برای رونق این گواهی سپرده استفاده از حضور فعالان این حوزه قابل اهمیت است.در همین رابطه صندوق کالا را فعال سازی و مجوزش را از سازمان دریافت کردیم.

در سال جاری در محصولات فلزی و معدنی ابزار جدیدی  معرفی می‌شود ؟

برنامه ریزی بر روی گواهی سپرده شمش به ویژه شمش آلومینیوم  با همکاری شرکت های سرمایه گذاری صورت گرفته تا  آن را به بازار معرفی کنیم.

هدف گذاری بورس کالا برای حجم و ارزش معاملات روی رینگ های مختلف چقدر است؟

هدف گذاری خود را  مطابق سال گذشته با یک افزایش ۱۰درصدی در بودجه لحاظ کردیم.