رکورد حفاری مغزه گیری اکتشافی با ۱۹۰۰ متر در اختیار ایمپاسکو

به گزارش می متالز، با شهرام ادیب فرد مدیر اکتشافات شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران گفت وگویی انجام داده ایم که در ادامه میخوانید:
 

درباره وظایف و اهداف بخش اکتشافات شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران توضیح دهید.

شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران طبق اساسنامه خود وظیفه اش تهیه و تولید مواد معدنی است که اولین گام آن اکتشاف است. در این راستا و مطابق با قانون معادن اقدام به شناسایی پتانسیل های معدنی و سپس طبق فرآیندهای سیستماتیک تعریف شده، عملیات اکتشافی را انجام و در صورت وجود ذخیره اقتصادی گواهی کشف دریافت و سپس جهت طراحی، تجهیز و بهره برداری در اختیار سایر مدیریت های ذیربط در شرکت قرار می گیرد. در صورت وجود ذخیره، پروانه اکتشاف پس از انقضای مهلت تمدید نشده و محدوده در اختیار سازمان صمت استان قرار می گیرد.
 

درباره طرح ها و مطالعات اکتشافی شرکت در سال 97 توضیح دهید.

فعالیت های اکتشافی در این مدیریت در دو بخش موسوم به محدوده و پهنه انجام می شود. در بخش محدوده ها، فعالیت اکتشافی در یک مساحت کوچکتر، با دریافت پروانه اکتشاف برای یک ماده معدنی مشخص و تا رسیدن به ذخیره قطعی (در صورت وجود) و سپس دریافت گواهی کشف ادامه می یابد. در بخش پهنه ها، فعالیت اکتشافی در یک مساحت بزرگتر، با انعقاد تفاهم نامه و برای تمام مواد معدنی و تا رسیدن به محدوده های هدف که در آن پتانسیل و نوع ماده معدنی مشخص شده است و سپس دریافت پروانه اکتشاف ادامه می یابد. در سال 97 در بخش فعالیت در محدوده ها مجموعا 11 پروانه اکتشاف دریافت شد که با احتساب سایر پروانه های جاری از سنوات قبل، در کل 33 پروانه در 6 استان تحت عملیات اکتشافی قرار گرفت.

در این محدوده ها و نیز اکتشاف تکمیلی معادن در حال بهره برداری طی سال 97 مجموعا 57 هزار متر حفاری مغزه گیری و RC انجام شد. این حفاری ها شامل 45000 متر حفاری در محدوده های زغال سنگ، 20500 متر حفاری در محدوده های سنگ آهن و 32000 متر نیز مربوط به پلی متال بوده است. اگرچه عملیات حفاری به تنهایی نمی تواند شاخص مناسبی برای میزان عملیات اکتشاف باشد لیکن به دلیل آنکه عملیات حفاری نزدیک به 80 درصد وزن مالی هزینه های اکتشافی را شامل می شود، معمولا به آن استناد می شود. علیرغم وجود برخی مشکلات اجرایی ناشی از تحریم ها و نوسانات نرخ ارز حداکثر تلاش انجام شد که حجم عملیات اکتشافی نسبت به سال 96 کاهش نیابد که خوشبختانه موفق هم بودیم.

در سال 96 میزان عملیات حفاری 56500 متر بوده است. در بخش محدوده ها عمده فعالیت این واحد در استان های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان و یزد بود. در بخش پهنه ها نیز در سال 97 در 10 پهنه مجموعا به مساحت 30 هزار کیلومتر فعالیت اکتشافی را شروع کردیم که با احتساب 10 هزار کیلومتر پهنه که از سال 96 باقی مانده بود در کل 40 هزار کیلومتر تحت عملیات اکتشافی (فاز شناسایی و پی جویی) قرار گرفت. این پهنه ها در 8 استان کشور قرار گرفته که با توجه به تاریخ تفاهم نامه و مهلت یک ساله هر تفاهم نامه امیدواریم تا پایان مرداد ماه 98 فعالیت در آنها خاتمه یابد مگر در برخی استان ها که به دلیل مشکلات جوی ایجاد شده در اواخر سال 97 و اوایل 98 در برخی استان ها، ممکن است بعضی از آنها با چند ماه تاخیر خاتمه یابد.
 

بودجه اکتشافی شرکت در سال قبل چقدر بود؟

در سال 1397 حدود 25 میلیارد تومان در حوزه اکتشاف هزینه شد که نسبت به سال 96 حدود 5 میلیارد تومان افزایش داشتیم. برنامه امسال ما هم انجام حدود 80 هزار متر حفاری است که امیدواریم با وجود مشکلات متعدد قادر به انجام آن باشیم. یکی از مشکلات جدی که در سال جاری با آن مواجهیم رشد تقریبا 3 برابری قیمت حفاری نسبت به سال گذشته بوده که برای اجرای حفاری های تعریف شده حدود 90 میلیارد تومان بودجه لازم خواهیم داشت که با توجه به اینکه این بودجه باید از محل منابع داخلی شرکت تامین شود، امیدواریم دچار اخلال در برنامه نشویم و از طرفی به دلیل تحریم های ظالمانه شاهد کمبود ماشین آلات و قطعات و لوازم مصرفی در این صنعت هم هستیم که مشکلات را مضاعف کرده است.
 

واگذاری محدوده های اکتشافی چطور بوده است؟

تاکنون 12 محدوده اکتشافی در راستای اجرای اصل 44 و بند ت ماده 35 قانون رفع موانع تولید به مشارکت با بخش خصوصی گذاشته شده است. این شرکت در هر مرحله از عملیات اکتشافی از دریافت پروانه اکتشاف تا اخذ گواهی کشف هر زمان احساس کند که بخش خصوصی تمایل به سرمایه گذاری دارد در قالب قوانین یادشده و با رعایت تشریفات اداری مربوطه اقدام به مشارکت با بخش خصوصی می کند و همواره از سرمایه گذاری بخش خصوصی استقبال می کند. خوشبختانه از واگذاری های انجام شده نتایج بسیاری خوبی گرفته ایم و امسال هم این کار را ادامه خواهیم داد.

سال قبل چه ذخایر جدیدی در جریان اکتشافات شرکت کشف شدند؟

صرفا در سال گذشته 3 فقره گواهی کشف گرفتیم. 1.5 میلیون تن سنگ آهن در یزد، 170 هزار تن کانسنگ روی در خراسان جنوبی و 1.2 میلیارد تن شورابه حاوی پتاس در خراسان جنوبی. فرآیند اکتشاف حداقل یک فرآیند 1 تا 3 ساله است بنابراین قسمت اعظمی از فعالیت های انجام شده در سال قبل کماکان ادامه دارند که امیدواریم در سنوات آتی منجر به اخذ گواهی کشف شوند. از جمله این محدوده ها، محدوده جانجا در استان سیستان و بلوچستان است که امیدواریم منجر به کشف یک معدن کلاس جهانی در حوزه مس و طلا شود. همینطور در استان خراسان جنوبی هم امیدواریم محدوده هیرد به یک معدن کلاس جهانی در حوزه طلا تبدیل شود.

در حوزه سنگ آهن نیز همانطور که قبلا نیز عنوان شده آنومالی A21 در استان یزد را داریم که تاکنون دو حلقه حفاری در آن انجام شده و وجود پتانسیل بسیار خوب در عمق بالای 1500 متر در آن اثبات شده است. بد نیست یادآوری کنم که رکورد حفاری مغزه گیری اکتشافی با 1900 متر تاکنون در اخیار شرکت ماست که در همین آنومالی انجام شده است. متاسفانه امکان حفاری عمیق تر به دلیل عدم وجود تجهیزات مناسب وجود ندارد که در سال جاری با تصمیم های اتخاذ شده در تلاش هستیم با همکاری بخش خصوصی تا عمق 3000 متر نیز حفاری انجام دهیم. در هر حال حفاری سومین گمانه در این آنومالی با همان تجهیزات قبلی آغاز شده است که امیدواریم تا عمق 2000 متر پیشروی داشته باشیم و اطلاعات بیشتری درخصوص این آنومالی بدست آوریم.
 

وضعیت اکتشافات عمیق در ایران در مقایسه با جهان چطور است؟

متوسط عمق اکتشافات معدنی در آمریکا 381 متر، اروپا 315 متر، چین 180 متر، استرالیا 144 متر، آسیای جنوب شرقی 64 متر و آفریقا 25 متر اعلام شده است. درخصوص ایران متاسفانه آمار دقیقی در دسترس نیست. در بعضی منابع 20 متر، در برخی منابع هم 5 متر و حتی صحبت از 1 متر هم هست!
 

علت این وضعیت چیست؟

بطورکلی روند جهانی در اکتشافات معدنی حرکت به سمت معادن عمیق و کم عیار است چون به تدریج معادن سطحی و عیار بالا ذخایرشان در حال اتمام است. در ایران متاسفانه در سنوات قبلی این نیاز بطور جدی احساس نشده است و در این زمینه از کشورهای دنیا عقب تر هستیم. از طرفی میزان عملیات اکتشافی و مخصوصا حفاری تعریف شده توسط دولت و دست اندرکاران حوزه معدن به حدی نبوده است که جذابیت کافی برای شرکت حفاری ایجاد کند که برای واردات تجهیزات به روز دنیا در این حوزه ترغیب شوند. شرکت ما امسال برای برون رفت از این وضعیت تمهیداتی اندیشیده است که ظرف ماه جاری عملیاتی می شود که باید ببینیم از سوی پیمانکاران و شرکت حفاری مورد استقبال قرار می گیرد یا خیر.

براین اساس حجم مشخصی از عملیات حفاری عمیق تعریف خواهد شد و فراخوان مربوطه برگزار خواهد شد و شرکت هایی که علاقه مند به موضوع باشند انتخاب می شوند تا با پیش پرداخت تعریف شده در قرارداد برای واردات دستگاه های حفاری عمیق و همینطور تکنولوژی های جدید اقدام کنند. اگرچه این شرکت یک شرکت صددرصد دولتی است لیکن از دولت و وزارتخانه خود (وزارت صمت) انتظار داریم که در زمینه واردات دستگاه های معدنی و علی الخصوص اکتشافی و قطعات و تجهیزات مصرفی مساعدت بیشتری داشته باشند و تسهیلات بیشتری ارائه کنند.