بررسی شانس تحریم پتروشیمی از دریچه قیمت

به گزارش می متالز، ایران برای این منظور از ابزارهای رقابتی بیشتری در بین کشورهای منطقه کمک خواهد گرفت و به این ترتیب تلاش خواهد کرد از این سلاح علیه تحریم‌های نفت استفاده کند. بر همین اساس استفاده از تخفیف‌های قیمتی یکی از راهکارهایی است که ایران می‌تواند با اتخاذ آن از افت صادرات این محصول‌ها در میان مدت جلوگیری کند.

بنا بر این گزارش تهران در ماه نوامبر از این سیاست استفاده کرده است. اطلاعات مربوط به ردیابی کشتی‌ها نیز این موضوع را نشان می‌دهد که ایران سیاست جایگزینی محصول‌های پتروشیمی را به‌جای نفت در دستور کار خود قرار داده است. این گزارش تلاش کرده رشد تولید و صادرات محصول‌های پتروشیمی را نشانه موفقیت ترامپ در تحریم نفت ایران قلمداد کند، اما واقعیت آن است که این موضوع از ظرفیت‌های اقتصاد ایران برای عبور از تحریم نفت و همچنین توانایی مدیریت درآمدهای ارزی در این شرایط دارد.

این گزارش حکایت از آن دارد که ایران در صادرات اوره، آمونیاک و متانول دست بازتری دارد و نقش مهمی در تنظیم بازار این محصول‌ها در آسیا بر عهده ایران است. با این حال به‌نظر می‌رسد ترامپ در تلاش است از صادرات این محصول‌ها نیز جلوگیری کند. ایران در یک سال گذشته ۱۱ میلیارد دلار محصول پتروشیمی صادر کرده است که این رقم بین ۲۵ تا ۳۵درصد از درآمدهای نفت کشور را شامل می‌شود.

با این حال مقام‌های ایران می‌گویند به‌زودی این نسبت را حتی با تحریم نیز خواهند شکست. برخی کارشناسان معتقدند کار به آن سختی که به نظر می‌رسید نیست زیرا اولا ترامپ بیشتر به تهدید فعالیت‌های این صنعت پرداخته و ثانیا خود واشنگتن می‌داند که تحریم صنعت پتروشیمی چه اثراتی در بازارها و صنایع به همراه خواهد داشت.

بنابراین پیش‌بینی توقف صادرات محصول‌های پتروشیمی تصور درستی نیست و اغراق‌آمیز است. به علاوه بار اولی نیست که ایران تحریم می‌شود اما فشار این اقدام‌های نتایجی به همراه نخواهد داشت و اصطلاحا صنعت پتروشیمی تحریم بردار نیست، زیرا این صنعت از لحاظ فنی و تکنیکی تفاوت قابل‌توجهی با صنعت نفت خام دارد و ایران در این سال‌‌ها توانسته با فرآوری محصولات بازار خود را پیدا کند، بنابراین تحریم این صنعت عملیاتی نمی‌شود.

در این رابطه یک نماینده مجلس معتقد است صنعت پتروشیمی ایران بازار خود را دارد و از طرفی مانند فروش نفت نیست که بتوان خریدار و فروشنده را رصد کرد، بنابراین هر شرکتی می‌تواند به انحای مختلف نسبت به خرید محصولات پتروشیمی ایران، فارغ از اینکه تحریم شود، اقدام کند.

فعالان حوزه پتروشیمی می‌گویند: مشکل اصلی در تحریم صنعت پتروشیمی یا تحریم صادرات محصول‌های این گروه نیست، زیرا به هرحال محصول‌های ایرانی از کیفیت و قیمت مناسبی برخوردارند و اگر مشتری‌ها اقدام کنند می‌توانند از ابزارهای تخفیفی هم استفاده کنند؛ مشکل اصلی زمانی است که صادرکننده قرار است مابه‌ازای محصول صادراتی را دریافت کند و اینجا است که تحریم کمی دردسرساز می‌شود با این حال به‌دلیل آنکه صادرات این محصولات می‌تواند با ارزهای محلی یا غیردلار صورت بگیرد، بنابراین انتظار می‌رود راه‌حل‌های لازم برای رفع این قبیل مشکلات کشف و به‌کار گرفته شوند.

 در این بین شناسایی بازارهای جدید هم از اهمیت زیادی برخوردار است. به‌عنوان مثال برخی منابع از ارسال برخی محصول‌ها به مقصد برزیل خبر می‌دهند که نشان می‌دهد ایران به شرایط آینده امیدوار بوده و تلاش خواهد کرد. واردکنندگان برزیلی اعلام کرده‌اند آنها محموله‌های ایرانی حاوی اوره را از ایران خریداری و وارد کرده‌اند.

یک منبع مطلع در این زمینه می‌گوید ایران برای انجام مراودات خود نیازمند یک شریک برزیلی است تا بتواند بخشی از مشکلات را به راحتی برطرف سازد. نکته مهم اینکه محصول‌های زنجیره تامین محصول‌های پتروشیمی این توانایی را دارند که با تبدیل شدن به محصول‌های دیگر از شر تحریم‌ها در امان بمانند. چرا که با این روش صنعت پتروشیمی وارد دنیای جدیدی می‌شود که نتیجه آن بزرگ شدن اندازه صادرات از یکسو و عبور از تحریم‌ها از سوی دیگر است.

منابع می‌گویند اقلا ۲۳۰ هزار تن اوره به مقصد برزیل در هفته‌های اخیر ارسال شده است. دو منبع صنعتی که در خاورمیانه و آسیا مستقر هستند و با فعالیت‌های پتروشیمی ایران آشنا هستند، می‌گویند که ایران به آسانی درحال فروش کالاهای پتروشیمی خود به چین و هند است و نگرانی از این بابت ندارد. منابع مطلعی که میدل ایست‌نیوز به آن‌ها اشاره کرده می‌گویند ایران با تخفیف‌هایی که می‌پردازد موفقیت خود را برای عبور از تحریم پتروشیمی‌ها افزایش می‌دهد، زیرا تا ۴۰ دلار در هر تن زیر قیمت بازار محصول‌های خود را می‌فروشد و با توجه به اینکه از مزیت‌های رقابتی خوبی برخوردار است عملا متحمل فشار زیادی نمی شود.

آمریکا خرید هر نوع محصول پتروشیمی را اعم از انواع گاز، آروماتیک‌ها، اولفین‌ها و هر یک از مشتقات آن‌ها از جمله اتیلن، پروپیلن، بوتادین، بنزن، تولوئن، اکزیلن، آمونیاک، متانول و اوره تحریم کرده است. این موضوع در وهله اول روی بازار این محصول‌های در دنیا اثر منفی بر جای می‌گذارد در نتیجه هر نوع سیاست تخفیف در بازار توان رقابتی تولیدکننده را برای فروش در بازار افزایش می‌دهد و این نسخه‌ای است که ایران به آن متوسل شده است.

حتی برخی کارشناسان و تحلیلگران معتقدند اکنون زمان مناسبی برای خریدارانی است که روابط کمتری با آمریکا در حوزه تجارت دارند و ایران باید به کشف این بازارها مبادرت کند. در این بین استفاده از ارزهای غیردلاری و مبادلات براساس آن‎ها نیز می‌تواند بخش دوم مشکل را – یعنی مشکلات نقل‌وانتقال پول - تا حدی برطرف کند، زیرا اکنون روابط بانکی ایران با بانک‌هایی مثل ترکیه و دبی و... کاهش یافته اما روابط بر مبنای یورو و سایر ارزهای محلی می‌تواند تا حدی به کمک این بخش بیاید.