ایفای نقش وزارت نفت در کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی

به گزارش می متالز، محمد عنایت‌زاده اظهار کرد: پارسال مصوبه‌ای از سوی هیئت وزیران مبنی بر هماهنگی، انسجام و پیگیری اجرای قوانین و مقررات در تحقق موضوع سازگاری با کم‌آبی ابلاغ شد که نتیجه پیگیری این مصوبه تشکیل کارگروهی با عنوان «کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی» به نیابت از هیئت دولت در وزارت نیرو بود.

وی ادامه داد: ذیل کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی، کارگروه‌هایی با عناوین کشاورزی، صنعت و معدن و و انرژی تشکیل شده است که حضور صنایع مختلف و همچنین سازمان حفاظت محیط زیست به همراه ارائه دستاوردها و تجربه‌های خود درباره موضوع کم‌آبی، نشان از حسن توجه و تاکید مقام‌های مسئول برای رفع مشکلات و چالش‌های کم آبی در کشور دارد.

ضرورت بهره‌مندی از آب‌های نامتعارف در صنایع کشور

رئیس نظارت بر طرح‌ها و پروژه‌های پژوهشی وزارت نفت، هدف از تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی را توجه صنایع کشور به سازگاری وضع موجود خود با شرایط اقلیمی کشور دانست و افزود: ایران کشوری است که اقلیم خشکی دارد، بنابراین استفاده از آب‌های نامتعارف در صنایع مختلف مهم‌ترین راهکار برای جلوگیری از بهره‌برداری از منابع  آب است.

به گفته عنایت‌زاده، در گذشته صنایع فعال در حوزه نفت‌ و گاز غالبا از آب‌هایی استفاده می‌کردند که قابلیت مصرف شرب داشته است و این مسئله می‌تواند تاثیر نامطلوبی بر مقدار مصرف آب داشته باشد.

این مقام مسئول تصریح کرد: با توسعه صنایع و بزرگ شدن بخش کشاورزی و افزایش حجم آب مصرفی این بخش و همچنین مصارف انسانی، لزوم بهره‌مندی صنایع از آب‌های نامتعارف را بیش از هر زمان دیگری نشان می‌دهد و هم‌اکنون بخش‌هایی از صنعت نفت همه تلاش خود را در این راه گذاشته‌اند که بتوانند از آب‌های نامتعارف بیشترین بهره را ببرند.

دبیر کمیته انرژی سازگاری با کم‌آبی از صنایع پتروشیمی و پالایشگاه‌ها به عنوان صنایع پیشرو در بحث استفاده از آب‌های نامتعارف یاد کرد و افزود: به‌طور کلی سهم صنایع کشور از میزان آب مصرفی زیر ۲ درصد است. هرچند رقم قابل توجهی نیست، اما همین میزان می‌تواند تا حد زیادی مصرف آب شرب را کاهش دهد.

دستیابی به توسعه پایدار با محوریت سازگاری با کم آبی

رئیس نظارت بر طرح‌ها و پروژه‌های پژوهشی وزارت نفت، دستیابی به توسعه پایدار را در گرو توجه به مقوله سازگاری با کم‌آبی دانست و در توضیح این مطلب عنوان کرد: اهتمام به موضوع سازگاری با کم‌آبی به‌ویژه در صنایع نفت‌ و گاز در توسعه و پیشرفت پایدار راهگشاست.

عنایت‌زاده تصریح کرد: تاکید ما برای برطرف کردن مشکل کم‌آبی در بخش‌های پایین دستی حوزه نفت‌ و گاز، ازدیاد برداشت و افزایش بازدهی صنایع است تا بعدها با چالش‌های توسعه پایدار روبه‌رو نباشیم.

وی افزود: به لحاظ جغرافیایی ایران در شرایط اقلیم خشک قرار دارد که با توجه به نسبت منابع به مصارف، ضرورت بهره‌مندی از مقوله سازگاری با کم‌آبی بیش از هر زمان دیگری مشهود است، بنابراین اگر نتوانیم به‌طور کامل به این مسئله بپردازیم بدون شک در آینده با چالش جدی روبه‌رو خواهیم بود و به توسعه و پیشرفت پایدار نیز دست نخواهیم یافت.

دبیر کمیته انرژی سازگاری با کم‌آبی از بازچرخانی آب یا به اصطلاح استفاده دوباره از آب به سیستم تولید به عنوان یکی دیگر از مهم‌ترین راهکارهای ارائه‌شده به منظور جلوگیری از هدررفت آب در صنایع مختلف یاد کرد و افزود: از جمله راهکارهای دیگری که می‌توان درباره مسئله سازگاری با کم آبی مطرح و از آن در بخش‌های دیگر استفاده کرد، فرآیند بازچرخانی آب به سیستم تولید است.

وی ادامه داد: آب مصرفی صنایع دارای املاح و مواد آلاینده‌ای است که دیگر مورد استفاده نخواهند بود. به این منظور می‌توان با ‌استفاده از راهکارهای لازم، آب‌های آلوده را تصفیه و دوباره وارد چرخه‌های فرآیندی کرد.

رئیس نظارت بر طرح‌ها و پروژه‌های پژوهشی وزارت نفت با بیان اینکه مراکز پژوهش و فناوری وزارت نفت، از جمله پژوهشگاه صنعت نفت و شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی، تجارب و فعالیت‌های گسترده‌ای پیرامون مقوله بازچرخانی آب انجام داده‌اند، گفت: برگزاری رویدادی تحت عنوان سازگاری با کم آبی که قرار است از امروز (دوشنبه، سوم تیرماه) به‌مدت سه روز در وزارت نیرو برگزار شود، می‌تواند زمینه مناسبی برای ارائه راهکارها و تجارب وزارت نفت در این زمینه باشد تا دیگر بخش‌ها هم بتوانند با استناد به این راهکارها در حوزه فعالیت‌های خود بهره کافی و لازم را ببرند.

عنایت‌زاده با بیان اینکه هم‌اکنون وزارت نفت در زمینه بهره‌برداری از منابع نامتعارف آب در شرایط مطلوبی است، گفت: امیدواریم با تلاش مضاعف بتوان بازچرخانی آب  به سیستم تولید را به صورت بهینه انجام داد و صنعت نفت را به یک صنعت پایدار مبدل کرد.

تدوین شیوه‌نامه برای لحاظ کردن سازگاری با کم‌آبی در اجرای پروژه‌ها

وی در ادامه از تدوین شیوه‌نامه و ابلاغ آن به همه صنایع برای لحاظ کردن مقوله سازگاری با کم‌آبی در اجرای طرح‌ها و پروژه‌های نفتی خبر داد و گفت: هم‌اکنون مطالعات اولیه انجام شده و ملاحظات مختلفی در نظر گرفته شده است، مبنی بر اینکه همه طرح‌ها و پروژه‌های نفتی باید اهتمام ویژه‌ای به موضوع سازگاری با کم‌آبی داشته باشند.

عنایت زاده با بیان اینکه تدوین شیوه‌نامه تا اواخر شهریورماه نهایی می‌شود، تصریح کرد: این شیوه‌نامه به گونه‌ای تدوین خواهد شد تا تحقق پروژه‌ها با لحاظ کردن بحث سازگاری با کم‌آبی، صرفه اقتصادی به همراه خواهد داشت.

دستاوردهای صنعت پتروشیمی در زمینه سازگاری با کم آبی

در ادامه محسن کیان، دبیر گروه تصفیه آب و پساب شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی از این شرکت به عنوان یکی از بازوان اصلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی که فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینه سازگاری با کم‌آبی انجام داده است، یاد کرد و گفت: همه تلاش ما این است که با ارائه راهکارهای خلاقانه و بهره‌مندی از دانش روز دنیا در این مسیر پیشگام باشیم و همچنین موفق به ثبت اختراعات بین‌المللی شویم.

وی در ادامه به مجموعه فعالیت‌های انجام شده پیرامون مسئله سازگاری با کم‌آبی اشاره کرد و گفت: بهینه‌سازی مصرف آب در فرآیندهای تولید کاتالیست و کاهش مصرف آب خام و بازیابی آب از پساب فرآیندهای تولید کاتالیست و همچنین تولید محصولات جانبی از آنها مهم‌ترین دستاورد شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی است که بر این اساس تولید محصولات جانبی از پساب‌ها سبب اقتصادی شدن پروژه‌های بازیابی آب می‌شود.

کیان یکی از مهم‌ترین وظایف شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی را تجمیع دانش در حوزه شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی و ایجاد لیسانس‌های مورد نیاز کشور در تولید محصولات پتروشیمیایی عنوان کرد و با بیان اینکه در طول سال‌های ‌گذشته این شرکت موفق شده است به بخش بزرگی از نیازهای کشور در تولید کاتالیست پاسخگو باشد، افزود: این شرکت همه تلاش خود را به کار بسته تا لیسانس‌ها و فرآیندهای تولید کاتالیست خود را به‌طور سازگار با محیط زیست طراحی کند و در این راه کاملا موفق عمل کرده است.

وی ادامه داد: به عنوان نمونه در سال گذشته در یکی از پروژه‌های تولید کاتالیست موفق شد با استفاده از بازیابی کامل پساب، میزان مصرف آب خام را ۸۲ درصد کاهش دهد و همچنین توانست از پساب آن واحد، محصول جانبی تولید کند که ارزش آن سالانه معادل یک تا ۱.۵ میلیون دلار تخمین زده می‌شود.

ارائه خدمات مشاوره‌ای به شرکت‌های نفتی برای راهبری تصفیه‌خانه‌ها

کیان با بیان اینکه شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی را می‌توان یکی از سبزترین شرکت‌های کشور دانست و تصریح کرد: ارائه خدمات مشاوره‌ای به شرکت‌های نفتی و پتروشیمیایی به منظور راهبری بهتر تصفیه‌خانه‌های آب و پساب و همچنین بازیابی آب از پساب نمونه دیگری از فعالیت‌های این شرکت در حوزه برطرف کردن مسائل مربوط به کم‌آبی است.

کیان ادامه داد: در طول سال‌های گذشته این شرکت چند پروژه در مقیاس‌های مختلف در شرکت‌های نفتی و پتروشیمیایی انجام داده است و یاری‌رسان آن شرکت‌ها در انتخاب راهکارهای مناسب برای مواجهه با مشکلات راهبری تصفیه‌خانه‌ها و همچنین بازیابی آب و استفاده از منابع نامتعارف آبی بوده است.

وی تصریح کرد: به‌جز خدمات مرتبط با مباحث فرآیندی، این شرکت در زمینه حفاظت از سازه‌های فلزی و بتنی از پدیده خوردگی و همچنین جلوگیری از تخریب تاسیسات، خطوط انتقال و تجهیزات تصفیه آب و پساب نیز فعال بوده است که سه مورد شاخص آن پوشش‌دهی پلیمری سازه بتنی Outfall شرکت پتروشیمی مبین برای بالا بردن استحکام سازه و محافظت آن از خوردگی، بهینه‌سازی کارکرد پمپ‌های واحد آب پتروشیمی فجر به منظور کاهش لرزش آنها و همچنین ارائه راهکار برای مقابله با پدیده تخریب خطوط لوله GRP انتقال آب دریا در پتروشیمی مبین اشاره کرد.

وی نبود کفایت بازدارندگی قوانین زیست محیطی و نظارت‌های کافی سازمان‌های مربوطه، پایین بودن بهای آب مصرفی، نبود آگاهی کافی و پایین بودن عمر مدیریت‌ها در شرکت‌های دولتی، در نظر گرفتن قیمت تمام شده اولیه پروژه‌ها به جای در نظر گرفتن منافع یک پروژه در طول عمر ۲۰ تا ۳۰ ساله تاسیسات تصفیه پساب و عدم به‌کارگیری تعداد افراد کافی و متخصص در راهبری تصفیه‌خانه‌های صنعتی به نحوی که این موضوع عمدتا منجر به عدم بهره‌برداری مناسب از تاسیسات تصفیه آب و پساب و سرانجام بازیابی نشدن آب می‌شود را از جمله مهم‌ترین عوامل عدم تمایل صنایع در کاهش مصرف آب خام و بازیابی موثر پساب و همچنین عدم موفقیت آنها در طرح‌های سازگاری با کم‌آبی برشمرد.

دبیر بخش آب و پساب شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی و عضو کمیته انرژی سازگاری با کم‌آبی، بازنگری در قوانین زیست محیطی و ایجاد امکانات نظارتی بیشتر، واقعی کردن قیمت آب در همه بخش‌های شهری، صنعتی و کشاورزی، بالا بردن سطح آگاهی عمومی و ایجاد نگاه فرابخشی در مقوله آب و پساب در شرکت‌های دولتی و خصوصی، تغییر قوانین برگزاری مناقصه‌ها در بخش تصفیه آب و پساب به‌منظور در نظر گرفتن عواید کلی یک طرح در طول دوره بهره‌برداری به جای قیمت اولیه آن و بهره‌مندی از افراد متخصص برای بهره‌برداری از تاسیسات تصفیه آب و پساب به‌منظور افزایش کارایی آنها را از مواردی دانست که باید مسئولان مربوطه برای ترغیب بیشتر صنایع به بحث مدیریت مصرف آب و بازیابی پساب توجه کنند.

بر اساس این گزارش، نخستین رویداد با محوریت سازگاری با کم‌آبی، روز دوشنبه (سوم تیرماه) به مدت سه روز با حضور جمعی از مدیران وزارت نیرو، وزارت صنایع، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نفت، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، پژوهشگاه صنعت نفت، شرکت مهندسی آب و فاضلاب و سازمان حفاظت محیط زیست در محل ساختمان وزارت نیرو برگزار خواهد شد.