بازار قراضه آهن نیازمند مدیریت یکپارچه

به گزارش می متالز، به عبارت دیگر فاکتوری در این بازار رد و بدل نمی‌شود تا زیر باز مالیات نروند، درحقیقت به صورت مافیایی عمل می‌کنند. این بازار گردش مالی بالایی دارد، هرچند به‌دلیل غیررسمی بودن، این گردش مالی در جایی ثبت نشده است. از این‌رو دست‌اندرکاران این حوزه معتقدند، برای ساماندهی این بازار خلأ مدیریت یکپارچه مانند یک اتحادیه یا انجمن احساس می‌شود.

قیمت‌گذاری قراضه تابع فرمول خاصی نیست

درباره نحوه قیمت‌گذاری در بازار قراضه آهن محمد آشناگر، مدیر یک سامانه ضایعات در کشور اظهار کرد: سالانه به صورت میانگین بین ۲.۵ تا ۳ میلیون تن قراضه در ایران خرید و فروش می‌شود. نرخ ضایعات آهن را با توجه به نرخ شمش فولاد تعیین می‌کنند. حدود ۲ سال پیش وزارت صنعت، معدن و تجارت فرمولی را برای ضایعات آهن برحسب نرخ شمش تعیین کرده بود که مبنای آن شمش فولاد خوزستان در بورس کالا درنظر گرفته شده بود. اما درحال‌حاضر در زمینه قیمت‌گذاری ضایعات، کارخانه‌‌دارها چندان به آن فرمول پایبند نیستند، چراکه پس از مدتی این نحوه قیمت‌گذاری را بازار ضایعات نپسندید.
آشناگر ادامه داد: کارخانه‌دارها با توجه به رصدی که از نرخ شمش فولاد می‌کنند و همچنین بر اساس کشش بازار که در فصل‌ها متفاوت است، قیمت‌گذاری انجام می‌دهند و در برخی مواقع نرخ‌های کارخانه‌ها ممکن است بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ تومان برای هر کیلو متفاوت باشد.
وی با اشاره به تاثیرگذاری برخی بنگاه‌ها بر قیمت‌گذاری ضایعات فولاد عنوان کرد: در بحث قیمت‌گذاری آنچه در ۲ سال گذشته عرف شده بود، قیمت‌گذاری با تاکید بر یک بنگاه خاص در تهران بود که نرخ مرجع را تعیین می‌کرد، اما این انبار نرخ‌های بالایی را تعیین می‌کرد که کارخانه‌ها ترجیح نمی‌دانند که با آن نرخ خرید داشته باشند. موضوع آن بود که این انبار ارزش‌افزوده را لحاظ و آن را از فروشنده دریافت می‌کرد. اما کارخانه‌ها بهای این ارزش‌افزوده را برای فروشنده لحاظ نمی‌کردند.
آشناگر در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان عنوان کرد که این بنگاه مانند یک مافیا در این حوزه عمل می‌کند، گفت: بله. این بنگاه حدود ۱.۵ سال پیش قیمت‌گذاری ضایعات آهن را در اختیار داشت.
این کارشناس حوزه ضایعات در ادامه یادآور شد: ما در سامانه ضایعات خود، شبکه‌ای را راه‌اندازی کرده‌ایم که نرخ ضایعات را براساس عرضه و تقاضا تعیین کند. به عبارت دیگر در شهرها برحسب نزدیکی و دوری آنها به کارخانه‌های فولاد یا این موضوع که در آن شهر چه اندازه ضایعات آهن وجود دارد قیمت‌گذاری انجام شود، چراکه میزان ضایعات آهن در شهرهای بزرگ بیشتر از شهرهای کوچک است. از این‌رو سامانه را به گونه‌ای طراحی کرده‌ایم که نرخ‌گذاری ازسوی کاربرها انجام شود. به عبارتی تمام بنگاه‌هایی که در سطح کشور در زمینه ضایعات فعالیت می‌کنند یک پنل در سایت ما دارند و قیمت‌های خود را اعلام می‌کنند.

بازاری که فاکتور ندارد

آشناگر همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا در خرید و فروش ضایعات فاکتوری وجود ندارد، گفت: در بازار ضایعات به دلیل فرار مالیاتی فاکتوری صادر نمی‌شود. اشخاصی که از سوی بنگاه‌ها در این زمینه فعالیت می‌کنند طالب این موضوع نیستند که مالیات پرداخت کنند. از این‌رو بار خود را از طریق پیمانکار یا دلال به کارخانه‌دار می‌فروشند و در بحث ارزش‌افزوده ترجیح می‌دهند که با کارخانه‌دار طرف‌حساب شوند. بنابراین کارخانه‌دارها با پیمانکارها طرف هستند. این پیمانکارها تامین‌کننده یک شرکت فولادی می‌شوند و شرکت فولادی نیز تشویق‌هایی را برای این شرکت‌ها درنظر می‌گیرد. برای نمونه شرکت فولاد در برابر دریافت حجم بالاتر در ماه، تشویق‌هایی را برای آن بنگاه درنظر می‌گیرد که به آن پاداش گفته می‌شود. پاداش در بازار قراضه بسیار متداول است؛ چون خرید بار قراضه یک هنر است، چراکه در کشور ما قراضه به صورت محدود وجود دارد. از این‌رو اگر بنگاهی بتواند بار بیشتری برای کارخانه مهیا کند، کارخانه برای آنها تشویقی درنظر می‌گیرد.

عرضه‌ای که در بورس کالا به فراموشی سپرده شد

این کارشناس حوزه ضایعات همچنین در پاسخ به این پرسش که مدتی برای ساماندهی بازار ضایعات و قیمت‌گذاری مناسب تصمیم گرفته شد تا قراضه نیز در بورس کالا عرضه شود، آیا عرضه‌ای به نام ضایعات آهن در بورس کالا انجام می‌شود، گفت: درحال‌حاضر اگر به فهرست کالاهایی که در بورس کالا عرضه می‌شود، نگاهی بیندازید، ضایعات نیز در بین آنها هست اما در عمل عرضه‌ای انجام نمی‌شود. البته سازمان حمل‌ونقل رجا ضایعات ریل را عرضه کرد. از آنجا که این سازمان بار یکدستی از ضایعات ریل را عرضه کرد، مشخص بود در کل مربوط به این سازمان است. اما سایر بنگاه‌ها انواع قراضه‌ها را می‌توانند عرضه کنند، از این‌رو در درجه‌بندی بار نیز اختلاف وجود دارد.
پس از آن نیز این اتفاق روی نداد و در کل این عرضه در بورس کالا به فراموشی سپرده شد. از آنجاکه بحث قراضه پیچیدگی دارد، به‌راحتی قابل عرضه در بورس کالا نیست، چراکه مافیای قیمت‌گذاری مانع‌تراشی می‌کنند. در کل سازکار سنتی که در این حوزه وجود دارد، مانع ورود ضایعات به بازار بورس کالا است. ازاین‌رو می‌طلبد تمهیداتی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در این حوزه اندیشیده شود تا ورود ضایعات به بورس کالا تسهیل شود.

۲ مشکل اساسی قراضه آهن در زمینه قیمت‌گذاری

همچنین درباره قیمت‌گذاری قراضه آهن مسعود محرمی، مدیر فنی ذوب و نورد یک کارخانه فولادی درباره روند قیمت‌گذاری ضایعات فولاد عنوان کرد: در ۲سال گذشته قراضه آهن با افزایش نرخ چند برابری روبه‌رو شده است. محرمی با اشاره به دلایل گران شدن ضایعات آهن عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین دلایل گران شدن نرخ آهن در ۲ سال گذشته، افزایش نرخ فروآلیاژهاست؛ چراکه در برای ذوب هر تن قراضه آهن ۸ کیلو فروآلیاژ استفاده می‌شود. البته با افزایش نرخ قراضه واحدهای فولادی ترجیح می‌دهند که به جای ضایعات از آهن اسفنجی استفاده کنند. البته تا پیش از این نیز کارخانه‌های فولادی به صورت ترکیبی از آهن اسفنجی و قراضه استفاده می‌کردند.
این مدیر فنی بخش ذوب کارخانه‌های فولادی با اشاره به مشکل اساسی قراضه در کشور خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات قراضه آهن در کشور نداشتن اتحادیه یا مدیریت واحد برای این حوزه است تا قیمت‌گذاری زیر نظر اتحادیه انجام شود. بنابراین قیمت‌گذاری قراضه بدون مدیریت واحد از سوی برخی بنگاه‌ها به شکل انحصاری انجام می‌شود.
محرمی با تاکید بر مشکلات اساسی حوزه قراضه آهن تاکید کرد: هم‌اکنون در بازار قراضه کشور با دو مشکل نبود مدیریت یکپارچه و همچنین کمبود قراضه در بازار روبه‌رو هستیم که سبب شده است قیمت‌گذاری به شکل غیرمنسجم انجام شود.