کوتاهی بخش خصوصی در کشف رگه‌های زغال‌سنگ

به گزارش می متالز، این در حالی است که ایران ذخایر زغال‌سنگ زیادی دارد که در بخش زغال‌های حرارتی چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند.
گروهی از کارشناسان معتقدند نرخ پایین زغال‌سنگ در کشور عاملی برای عقب ماندن این بخش از معادن کشور نسبت به معادن همتای خود در جهان شده است.

حرکت لاک‌پشتی بخش خصوصی

عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی می‌گوید زیرساخت‌های تولید زغال‌سنگ مناسب نیستند و بخش خصوصی نیز تلاشی برای بهبود این وضعیت انجام نداده و به امکانات قدیمی بسنده می‌کند.
عبدالله رضیان، عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به وضعیت معدن زغال‌سنگ سوادکوه، گفت: معدن البرز مرکزی زیر نظر شرکت زغال‌سنگ البرز مرکزی قرار دارد و این شرکت نیز زیرمجموعه تهیه و تولید شرکت فولاد است.
نماینده مردم قائمشهر، سوادکوه و جویبار در مجلس شورای اسلامی افزود: پیش از انقلاب، این معدن دولتی بود اما پس از پیروزی انقلاب، استخراج از آن به بخش خصوصی واگذار شد و شرکت فولاد تاکنون سرمایه‌گذاری‌های کلانی برای کشف و شناسایی رگه‌های معادن و زغال‌شویی در این معدن انجام داده است.
عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی بیان کرد: تولید آهن کوره‌بلند فقط در شرکت ذوب آهن اصفهان انجام می‌شود که ممکن است سوء‌استفاده هایی در این زمینه رخ دهد زیرا زمانی که یک شرکت به طور انحصاری تمام زغال‌سنگ‌های کشور را خریداری می‌کند، از پرداخت بدهی خود به کارخانه‌های تولیدکننده زغال‌سنگ همانند خودروسازی‌ها خودداری می‌کند. به این معنا که بدهی‌ها را پرداخت نمی‌کنند یا مطالبات کارخانه‌های تولید زغال‌سنگ با تاخیر پرداخت می‌شوند.

صادرات زغال‌سنگ در گرو برنامه‌ریزی

وی اظهار کرد: نرخ زغال‌سنگ در برهه‌ای پیرو قیمت‌های بین‌المللی بود اما درحال‌حاضر براساس نرخ دلار نرخ مناسبی دارد و حتی در صورت برنامه‌ریزی مناسب قابلیت صادرات نیز دارد.
این نماینده مردم در مجلس دهم خاطرنشان کرد: زیرساخت‌های تولید زغال‌سنگ مناسب نیست و بخش خصوصی نیز تلاشی برای بهبود این وضعیت انجام نداده و به امکانات قدیمی بسنده می‌کند.
عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه کارگران کارخانه شرایط سختی دارند، ادامه داد: بیش از یک هزار و ۵۰۰ نفر در بخش زغال‌سنگ این منطقه مشغول به فعالیت هستند اما شرایط کاری آنها بسیار سخت است.
رضیان با بیان اینکه درحال‌حاضر نرخ زغال‌سنگ مناسب است، تصریح کرد: نرخ کنونی باعث شده که تولید زغال‌سنگ سودده شود، در حالی که در سال‌های گذشته به دلیل نرخ پایین ارز، تولید این ماده معدنی عایدی چندانی نداشت.
وی با بیان اینکه ایمیدرو باید برنامه‌ریزی مناسبی برای استفاده از ظرفیت معادن زغال‌سنگ داشته باشد، تاکید کرد: شناسایی رگه‌های زغال‌سنگ به سرمایه‌گذاری نیاز دارد و درحال‌حاضر اقدامی برای شناسایی رگه‌های جدید نمی‌شود و فعالان این عرصه به ظرفیت‌های قدیمی بسنده کرده‌اند.

گمانه‌زنی‌های ناموفق

رضیان با بیان اینکه به دلیل نبود برنامه‌ریزی مناسب، گمانه‌زنی‌ها و حفر چاه‌ها برای رسیدن به زغال‌سنگ به نتیجه مطلوبی نمی‌رسد، اظهار کرد: ذخیره زغال‌سنگ شناسایی شده در حوزه انتخابیه اینجانب بیش از ۳ میلیون تن است که می‌تواند حدود ۲۰ تا ۳۰ سال تولید را تامین کند.
عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی بیان کرد: ظرفیت زغال‌شویی این منطقه، توانایی شستن سالانه ۵۰۰ هزار تن زغال را دارد، در حالی که در منطقه تنها ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تن زغال سالانه تولید می‌شود؛ به همین دلیل به جای اینکه کارگران ۳ شیفت کار کنند فقط یک شیفت مشغول به فعالیت هستند.
نماینده مردم قائمشهر، سوادکوه و جویبار در مجلس شورای اسلامی گفت: مقرر بود در زغال‌شویی سوادکوه ۶۰۰ نفر مشغول به کار شوند اما درحال‌حاضر به دلیل استفاده نکردن از ظرفیت ۱۰۰ درصدی معدن زغال‌سنگ، حدود ۲۰۰ نفر مشغول هستند.
وی ادامه داد: اگر چه قرار بود کارخانه کک‌سازی در منطقه ساخته شود اما محیط‌زیست تاکنون مجوز این کار را صادر نکرده است؛ بنابراین مقرر شد شرکت ایمیدرو کارخانه نورد فولاد را در این منطقه بسازد تا مشکل تاخیر در کک‌سازی تا حدودی حل و نیروی انسانی به کار گرفته شود.
عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه اقدامات لازم برای ساخت کارخانه کک‌سازی انجام شده و سرمایه‌ آن نیز تامین شده و به زودی ساخته می‌شود، گفت: ظرفیت معدن موجود در منطقه به صورت ۱۰۰ درصد استفاده نمی‌شود و فقط حدود یک هزار نیروی انسانی در این معادن مشغول به کار هستند.

نیاز به ۸ میلیون تن زغال‌سنگ

رئیس انجمن زغال‌سنگ ایران چندی پیش اظهار کرد: توجه به تولید زغال‌سنگ داخلی، ما را از واردات مقادیر انبوه زغال‌سنگ از خارج از کشور بی‌نیاز می‌کند یعنی اگر نتوانیم چرخه معادن کشور را حفظ کنیم هر مقدار از این تولیدات کاهش یابد، باید به واردات زغال‌سنگ بپردازیم که نرخ آن بیشتر از زغال‌سنگ داخلی حتی پس از اصلاح و انطباق با استاندارد جهانی خواهد بود.
محمد مجتهدزاده گفت: ذخایر کشف‌شده زغال‌سنگ کک‌شو دست‌کم یک میلیون و ۲۰۰ تن است.
وی افزود: متاسفانه از چند دهه گذشته در بخش تجهیزات و بهره‌برداری زغال‌سنگ با عقب‌افتادگی وسیعی روبه‌رو هستیم و حالا باید با برنامه‌ریزی‌های مدون مشکلات را برطرف و زمینه را برای صادرات بیشتر فراهم کنیم چراکه تا سال آینده برای تولید ۳.۵ تا ۴ میلیون تن کنسانتره زغال‌سنگ که نیاز واحدهای جدید فولادی است، به استخراج ۸ میلیون تن از معادن کشور نیاز داریم.
مجتهدزاده تصریح کرد: برای تجهیز و بهره‌برداری یک فعالیت اقتصادی، ممکن است عملیات تولید و بازدهی حدود ۴ یا ۵ سال طول بکشد و باید تصویر روشنی برای این فعالیت ترسیم شود که نداشتن نرخ مشخص و روشن از عوامل محدودکننده است. بانک‌ها هم رغبتی به سرمایه‌گذاری در این معادن معدنی نشان نداده‌اند و در مذاکره‌های انجام شده با بانک‌ها، یکی از مشکلات آنها نداشتن تصویر روشن از نرخ‌هاست.
وی گفت: زغال‌سنگ جهانی بر اساس استانداردهای کیفی پایه‌ای در FOV دست‌کم ۱۵۰ دلار تا ۲۳۰ دلار را به خود اختصاص می‌دهد، در حالی که نرخ پایه زغال‌سنگ ایران درحال‌حاضر ۶۱۰ هزار تومان است که هیچ‌گونه تناسبی با کمترین قیمت‌های جهانی ندارد.
وی افزود: معادن زغال‌سنگ احتیاج به بهبود و نوسازی ماشین‌آلات و ارتقای فناوری دارند اما نرخ تمام شده زغال‌سنگ درحال‌حاضر قیمتی است که در مکانیزه‌ترین معدن از طرف شرکت زغال‌سنگ طبس به انجمن ارائه شده است و به دلیل اینکه در معادن مکانیزه، تجهیزات مصرفی متکی بر ارز است با نرخ کنونی ارز نیمایی، در معادن مکانیزه هم با افزایش نرخ روبه‌رو هستیم.
مجتهدزاده تصریح کرد: مواد استخراجی معادن سنتی و مکانیزه به کارخانه‌های فرآوری تحویل داده می‌شوند. نرخ تمام شده که عنوان شد، منظور نرخ نهایی کنسانتره زغال‌سنگ ایران است.
مجتهدزاده درباره مقایسه کیفیت زغال‌سنگ وارداتی با زغال‌سنگ تولیدی گفت: ما ادعا نداریم که زغال‌سنگ استخراجی ایران در ردیف بهترین زغال‌سنگ تولیدی جهان است چون تیپی از زغال که پرمیوم هارد کوکینگ کوال ( premium hard coking coal )تعیین کیفیت می‌شود، نرخ بسیار بالایی دارد و نرخ جهانی این ماده معدنی چیزی حدود ۲۵۰ دلار است. ما زغال ایران را در رده as hard coking coal ارزیابی می‌کنیم. درحال‌حاضر در پایه‌های کیفی با ذوب آهن به توافق رسیده‌ایم و پایه‌هایی را برای زغال‌سنگ قابل حصول در ایران تعیین کرده‌ایم. از نظر فنی پیش‌بینی می‌شود ما برای دستیابی به بهترین کک در ایران احتیاج داریم که زغال ایران را با درصدی از زغال‌های مرغوب جهانی، مخلوط و ترکیب کنیم و این درصد، از طرف کارشناسان حداکثر ۳۰ درصد و حداقل۲۰ درصد ارزیابی می‌شود.