ماشین‌آلات معدنی قلب معادن است

در واقع به هر میزان که ماشین‌آلات و تجهیزات به‌کار رفته در معادن، جدید و روزآمد باشد می‌تواند از بروز حادثه‌ها جلوگیری کند. اما متاسفانه در سال‌های گذشته تحریم‌ها باعث شد واردات ماشین‌آلات معدنی جدید با مشکل همراه شود. امروز با اجرایی شدن برجام شرایط برای واردات این ماشین‌آلات فراهم است اما مشکل دیگر، تامین منابع مالی فعالان بخش معدن است زیرا رکود در بخش معدن در سال‌های گذشته کمبود نقدینگی برای فعالان این بخش را به همراه داشته است. امروز مجهز کردن ناوگان ماشین‌آلات معدنی علاوه بر افزایش ایمنی، افزایش کارآیی و کاهش هزینه‌ها را به همراه دارد.

کمبود نقدینگی ایمنی را به خطر انداخت

ماشین‌آلات و تجهیزات را باید یکی از موضوعات مهم در بخش معدن و صنایع معدنی دانست. استفاده از ماشین‌آلات روز می‌تواند با صرفه‌جویی در زمان و حذف برخی هزینه‌ها برای نیروهای انسانی میزان بهره‌وری را افزایش دهد. در واقع استفاده از ماشین‌آلات روز و تجهیزات پیشرفته است که در شرایط فعلی نرخ مواد معدنی، تولید محصول را رقابت‌پذیر می‌کند. اما نوسازی ماشین‌آلات و واردات آنها نیازمند پرداخت مبالغ زیادی است که شاید در شرایطی که بخش معدن در رکود به سر می‌برد کمی سخت و دشوار باشد. اما نباید این نکته را از یاد برد که نبود ماشین‌آلات روز و تجهیزات پیشرفته می‌تواند ایمنی در معادن را به خطر اندازد.اما در آن سوی ماجرا مسائل دیگری وجود دارد که می‌تواند این ایمنی را بیشتر به خطر اندازد و آن هم مسئله‌ای جز رکود نیست. رکود در بازار مواد معدنی در سال‌های گذشته فعالان معدنی را با مشکلات زیادی همراه کرد. با کاهش درآمدها و فروش محصولات در بازار مواد معدنی، برخی معادن به دنبال استفاده از راهکارهایی برای کاهش هزینه‌ها بودند. یکی از راه‌هایی که در این زمینه از سوی برخی افراد به کار گرفته شد، کاهش هزینه‌ها در بخش ایمنی بود. آنها ترجیح می‌دادند با کاهش هزینه‌های خود در حوزه ایمنی وضعیت مالی را متعادل کنند اما این کار همان راهکار اشتباهی بود که می‌توانست فاجعه‌های بزرگی را رقم زند.البته مسئله دیگری که باید به آن توجه کرد، افزایش کارآیی است. استفاده از تجهیزات جدید و روزآمد می‌تواند کارآیی در بخش معدن را افزایش دهد آن هم در شرایطی که این بخش با رکود مواجه است.

نیازها را با شرکت‌های داخلی برطرف کنیم

معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره موانع اصلی برای نوسازی تجهیزات معادن و رفع ریسک مالی و جانی در معادن، اظهار کرد: ماشین‌آلات معادن بسیار متنوع است؛ کمپرسورها، سنگ‌شکن، لودر، بلدوزر و ما امکان تولید بخشی از ماشین‌آلات اعم از لودر، بلدوزر و...گریدر را در یک تیپ قدرت (اسب بخار) در داخل کشور داریم اما توان تولید ماشین‌آلات سنگین‌تر و با قدرت بالاتر را نداریم. محسن صالحی‌نیا تصریح کرد: بخش عمده این محصولات در شرکت هپکو تولید می‌شود که براساس اطلاعات این شرکت مشخص است کدام ماشین‌آلات و با چه توان قدرتی را می‌توانیم تولید کنیم. ماشین‌آلات بالاتر از سطح توان تولید داخل به شکل واردات تامین می‌شود. واردات می‌تواند بخشی از نیاز معادن به ماشین‌آلات سنگین را برطرف کند. وی درباره اینکه آیا برنامه‌ای برای واردات این ماشین‌آلات در دستور کار است، بیان کرد: بدون شک این طور است. البته نخست برنامه داریم که آن بخش از ماشین‌آلات و تجهیزات تخصصی که توان تولید آنها را در داخل کشور نداریم، ازسوی شرکت هپکو از بین برندهای معتبر انتخاب کنیم و با هماهنگی و همکاری شرکت‌های بین‌المللی در برنامه تولید قرار دهیم.صالحی‌نیا همچنین درباره تامین منابع مالی برای واردات این ماشین‌آلات، افزود: تامین منابع برای نوسازی و تجهیزات از دو منظر باید نگاه شود. از نگاه نخست اگر بخواهیم بر اساس برندهای معتبر دنیا و فناوری روز این تجهیزات را نوسازی کنیم بدون‌شک نیاز به منابع با حجم بسیار زیاد داریم.

از منظر دوم ما می‌خواهیم با شرکت‌های داخلی این نیاز به تجهیزات را برطرف کنیم و این امکان را داریم که ماشین‌آلات را بیاوریم و بخشی از آن را در داخل کشور و با همکاری شرکت‌های خارجی تولید کنیم.به گفته وی، در بخش‌های مختلف معدن نیاز به ارتباط منطقی بین سازنده اصلی، سازنده داخلی و تامین‌کننده مالی که بانک‌ها هستند داریم. اگر این ارتباط برقرار شود منابع مورد نیاز تامین خواهدشد.صالحی‌نیا افزود: ما پیش‌بینی کردیم که برای تولید داخل به حدود ۳ هزار دستگاه برای مدت ۵ سال اقدام می‌کنیم. البته این ماشین‌آلات مربوط به معادن و راهسازی است که لازم و ملزوم همدیگر هستند. بنابراین پیش‌بینی ما این است که اگر ماشین‌آلات راهسازی و معدنی را به تعداد ۳ هزار دستگاه سازماندهی کنیم در ۵ سال، هم از نظر منابع اعتباری و هم از نظر ساخت داخل می‌توانیم نوسازی را انجام دهیم.وی درباره توان بخش خصوصی برای واردات ماشین‌آلات تصریح کرد: از نظر ما این امکان وجود دارد که بخش خصوصی با واردات، ماشین‌آلات مورد نیاز خود را تامین کند. منابع لازم هم از محل شبکه بانکی تامین می‌شود. البته همین الان هم این اتفاق می‌افتد و معدنداران خود اقدام به تجهیز معادن خود با ماشین‌آلات جدید می‌کنند.

نوسازی برای افزایش کارآیی

دبیر کمیته تخصصی زمین‌شناسی نظام مهندسی معدن استان تهران،  درباره ضرورت نوسازی ماشین‌آلات معدنی اظهار کرد: ماشین‌آلات حرف اول و آخر را در استخراج مواد معدنی می‌زند. به هر میزان که این ماشین‌آلات جدیدتر باشند و کیفیت بهتری داشته باشند بدون شک کارآیی بالاتر و بهتری خواهند داشت. وحید صائب‌فر تصریح کرد: با توجه به اهمیت ماشین‌آلات در استخراج و فرآوری مواد معدنی باید این بخش را مجهزتر از گذشته کنیم. باید تعداد و ظرفیت این ماشین‌آلات افزایش پیدا کند. با استفاده از ماشین‌آلات روز می‌توان کارآیی را افزایش داد. وی ادامه داد: به هر میزان که فناوری استفاده شده جدیدتر باشد، شاهد کاهش هزینه‌هایی همچون هزینه‌های انرژی خواهیم بود. به طور کلی این موضوع تاثیر بسیار مهمی دارد. صائب‌فر افزود: در چند سال گذشته به دلیل تحریم‌های وضع شده علیه کشور، تعداد زیادی از ماشین‌آلات در بخش معدن که مشغول به کار بودند با مشکلاتی همچون تعمیرات، نگهداری و تامین قطعه مواجه بودند. به هین دلیل بخشی از این ماشین‌آلات از بین رفته‌اند. حال باید خلأ ایجاد شده در چند سال گذشته هرچه سریع‌تر از بین برود تا معادن به کارآیی واقعی خود برسند. دبیر کمیته تخصصی زمین‌شناسی نظام مهندسی معدن استان تهران با اشاره به زمان ۵ ساله یاد شده از سوی معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت، تصریح کرد: اگر بتوان در بازه زمانی یاد شده که قرار است این ماشین‌آلات ساخته و تحویل مشتری داده شود، شرایطی فراهم شود که دولت ماشین‌آلات نو یا دست دوم خوب را با ارائه تسهیلاتی هرچه سریع‌تر وارد کند، خلأ یاد شده از میان برداشته می‌شود تا زمانی که تعداد ماشین‌آلات یاد شده از سوی معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز وارد فعالیت شود. صائب‌فر در ادامه بیان کرد: درحال‌حاضر یکی از دلایلی که معدنکاری را در رکود نگه داشته است موضوع ماشین‌آلات است، زیرا هزینه تولید قابل توجه است. در صورت نوسازی ناوگان می‌توان شاهد کاهش هزینه‌های تولید بود که خود در بهبود شرایط تاثیرگذار خواهد بود. دبیر کمیته تخصصی زمین‌شناسی نظام مهندسی معدن استان تهران درباره تاثیر ماشین‌آلات بر ایمنی معادن نیز اظهار کرد: ماشین‌آلاتی که در خارج از کشور تولید می‌شود به طور تقریبی از نظر ایمنی بسیار مجهز هستند. این ایمنی شامل ایمنی اتاقک اپراتور و ایمنی انجام عملیات می‌شود. در نتیجه نوسازی ناوگان ماشین‌آلات معدنی نیز در ایمنی معادن بسیار موثر بوده و می‌تواند مخاطرات را به حداقل برساند. در ماشین‌آلات قدیمی که امروز در معادن کشور وجود دارد چنین موضوعاتی دیده نشده یا اگر هم بوده شاید تا امروز دیگر نادیده گرفته شده است. این موضوعات علاوه بر ایمنی بر کارآیی اپراتور نیز تاثیرگذار خواهد بود.