فناوری که ریشه در داخل نداشته باشد، بومی‌سازی نمی‌شود

به گزارش می متالز، به گفته فعالان معدنی در بازارهای بین‌المللی نرخ ماشین‌آلات درجه دوم آن‌قدر زیاد شده که با نرخ سال گذشته ماشین‌آلات نو برابری می‌کند.
دراین‌بین برخی باور دارند که تحریم‌ها سبب خیر شده تا به دانش خود تکیه کنیم و از متخصصان داخلی بهره ببریم اما برخی دیگر هم باور دارند که باید واقع‌بین باشیم چراکه تحریم‌ها فقط مشکلات ما را افزایش داده‌اند و نمی‌توان از آنها به‌عنوان فرصت یاد کرد.

معدن نیازمند ابزار و ماشین‌آلات پیشرفته

سعید چهره چلگانی، استاد دانشگاه لولئا سوئد در رشته فرآوری مواد معدنی و مدیر مسئول ۲ نشریه انگلیسی‌زبان در کشور سوئد اظهار کرد: آن‌طور که از شواهد پیداست، پیش از شروع تحریم‌ها پیش‌بینی‌هایی در زمینه مقابله با آنها در راستای چگونگی تامین ماشین و ابزارآلات معدنی در کشور انجام شده بود. بنابراین نیاز به تولیدات، فناوری‌های خارجی و تاثیر منفی تحریم‌ها بر تامین ابزار و ماشین‌آلات همواره مورد توجه بوده است.
این پژوهشگر حوزه معدن ادامه داد: اما دور زدن تحریم‌ها در سطح بالا هزینه خیلی زیادی را ایجاد می‌کند چراکه هم بازیگران زیادی را در این حوزه فعال می‌کند و هم موجب ایجاد رانت می‌شود. تحریم‌ها باعث می‌شود ماشین‌آلات کارکرده حتی به نرخ نو عرضه شوند و بر فعالان اقتصادی فشار زیادی وارد نشود.
چهره‌چلگانی در پاسخ به این پرسش که استفاده از دانش داخلی چقدر می‌تواند در رشد و تولید ماشین‌آلات معدنی مفید باشد، گفت: تاثیر این مسئله کم است و در این زمینه باید واقع‌بین باشیم. شاید بتوانیم چند قطعه را تولید کنیم اما در خیلی از صنایع کم‌توانیم و نیازمند فناوری پیشرفته هستیم. او ادامه داد: برای نمونه، شرکت‌های خودروسازی در داخل داریم که از نظر توان تولید، غول‌های صنعتی در ایران به شمار می‌آیند اما با تحریم، تولیدات‌ آن‌ تجهیزات و فناوری‌ها قفل شد زیرا در خیلی از موارد ازجمله دانش روز، تجهیزات لازم و مواد اولیه ضعیف هستیم.
این استاد دانشگاه ادامه داد: پیش ‌آمده که خارجی‌ها مواد اولیه را در ابتدا از خودمان تهیه می‌کنند و محصول را با نرخ بالاتر به ما می‌فروشند. مثال خارج از معدن آن، برخی داروهایی است که از زعفران ایرانی ساخته شده و با چند برابر نرخ وارد کشور می‌شوند. به‌این‌ترتیب می‌بینیم که نمی‌توانیم درباره ماشین‌آلات پیشرفته معدنی، وابستگی به تجهیزات خارجی را از بین ببریم.
این پژوهشگر معدنی با انتقاد از اینکه بومی‌سازی نمی‌تواند در کشور شکل بگیرد، ادامه داد: هر جا شنیدیم که ما این مورد را بومی‌سازی کردیم، بترسید چون چیزی که ریشه‌ای در داخل ندارد در واقع بومی نیست و ما نمی‌توانیم تا زمانی که بنیان جدید و درستی برای آن ایجاد نکرده‌ایم موضوعی را بومی کنیم.
او ادامه داد: در شرایط کنونی می‌توانیم از آن کپی‌برداری کنیم و خوب می‌دانیم که همیشه اصل از کپی بهتر است و استفاده از کپی می‌تواند منجر به لطمه‌های اقتصادی شدید در بلندمدت شود. به‌این‌ترتیب به استفاده از ظرفیت‌های داخلی در تهیه کامل ماشین‌آلات معدنی خیلی امیدوار نیستم و می‌دانم تاثیر کمی دارند.

 از ماشین‌آلات فرسوده رنج می‌بریم

محمدرضا میرزا باقری، مدیر بازرگانی شرکت ذوب فلزات یزد که در حوزه تولید انواع گلوله‌های آسیاب معادن کشور و خردایش سنگ فعالیت می‌کند نیز گفت: هرچه بیشتر از صنعت و معدن حمایت شود کشور رو به پیشرفت می‌رود. این فعال معدنی اظهار کرد: متاسفانه امروز شرکت‌های معدنی از تجهیزات و ماشین‌آلات فرسوده رنج می‌برند و به دلیل تحریم‌ها در هماهنگی با فناوری روز مشکل ‌دارند.
این در حالی است که اگر فناوری روز باشد از نظر کیفیت و کمیت، توان و عرضه ما را افزایش می‌دهد. میرزا باقری با اشاره به مشکلات واردات مواد اولیه ماشین‌آلات معدنی گفت: ازآنجایی‌که در حوزه معدن، بسیاری از مواد اولیه را وارد می‌کنیم، اگر مشکل ارز کمتر شود واردات و صادرات خیلی راحت‌تر انجام می‌شود. این در شرایطی است که متاسفانه در حال دور شدن از بازارهای بین‌المللی هستیم.
این فعال معدنی با تاکید بر اینکه برای رونق صادرات باید بخش دولتی ورود کند، اظهار کرد: صنایع بزرگ امیدشان به صادرات است و هرچه صادرات بیشتر باشد به سود کشور و تولیدکننده است. دراین‌بین اگر دولت بتواند کار را تسهیل‌ کند و به قولی بین صنعت، معدن و دولت آشتی برقرار شود، مشکلات این حوزه هم برطرف می‌شود.
میرزا باقری با اشاره به اینکه تحریم‌ها بر وضعیت معادن موثر هستند، ادامه داد: تحریم‌ها به‌و‌یژه در زمینه واردات محسوس هستند. وقتی تحریم می‌شویم کشورهای ثالث درگیر می‌شوند و هزینه تمام‌شده افزایش می‌یابد. دراین‌بین هرچه فشار بیشتر شود مشکلات هم بیشتر می‌شود.
این فعال معدنی به محاسن تحریم‌ها نیز اشاره کرد و گفت: در این شرایط مجبور می‌شویم به دنبال بومی‌سازی و خودکفایی برویم. شرکت‌هایی در ایران داریم که سعی کرده‌اند ماشین‌آلات را تولید کنند. برای نمونه تا ۱۰ سال پیش شولدرهای ریل قطار در انحصار شرکت پاندرول انگلیس بودند اما با همکاری راه‌آهن توانستیم بومی‌سازی کنیم و خودکفا شویم. بنابراین اگر بتوانیم فرسودگی‌ها را به‌وسیله مهندسی معکوس حل کنیم، بهتر است. در این زمینه مهندسان توانایی بومی‌سازی فناوری را دارند.
او به نقش دانشجویان و کار عملی آنها اشاره کرد و گفت: برای بومی‌سازی باید بین دانشگاه و صنعت آشتی ایجاد کنیم. اگر بتوانیم دانشجوها را در عمل فعال کنیم نتیجه بهتری می‌گیریم. دانشجو هر چه فنی‌تر و تجربی‌تر شود، کاربردی‌تر عمل می‌کند.