سیاست‌های چین، تعیین‌کننده کسری یا مازاد عرضه سال جاری است

تحلیلگران صنعت مس در ماه‌های پایانی سال 2016، چشم انداز بازار مس در کوتاه مدت را با کسری عرضه پیش‌بینی کرده بودند که این پیش‌بینی با استناد بر جهش ناگهانی قیمت مس از حداقل 5 سال اخیر بود. تحلیلگران بر این باور بودند که صعود ناگهانی قیمت مس، بیشتر واحدهای معدنی را با اعتراضات و اعتصابات کارگری روبه‌رو خواهد ساخت و از این رو، سال 2017 را به عنوان پروقفه‌ترین سال صنعت مس از منظر تولید دانستند. وقفه‌های تولیدی صنعت مس در سال 2017، با آغاز طولانی‌ترین اعتصاب کارگری صنایع معدنی شیلی در بزرگترین معدن مس جهان، یعنی اسکوندیدا شکل گرفت. این واحد معدنی تحت بهره‌برداری 57.5 درصدی شرکت استرالیایی بی.اچ.پی است.

اعتراضات و اعتصابات دیگری نیز در واحدهای معدنی بزرگی واقع در شیلی، پرو و اندونزی به وقوع پیوست که علاوه بر تحریک قیمت مس، باعث تشدید نگرانی فعالان صنعت از کسری عرضه کنسانتره و مس تصفیه شده تا پایان سال جاری شد. در این میان، موج اول اعتصابات که در 3 ماهه ابتدایی سال جاری به وقوع پیوست، با میانجی‌گری دولت یا توافق شرکت‌های معدنی با اتحادیه‌های کارگری خود،آرام گرفت. دیری نگذشت که با انتشار گزارش گروه مطالعات بین‌المللی مس (ICSG) از برآورد مازاد عرضه در بازار فصل اول سال 2017، از اثر به ظاهر کاذب اعتصابات کارگری و تعطیلی موقت برخی واحدهای معدنی کاسته شد.

علت اصلی مواجهه بازار مس تصفیه شده سال جاری با مازاد عرضه، کاهش مصرف مس چین گزارش شد. چین نزدیک به نیمی از مس تصفیه شده در جهان را مصرف می‌کند که البته در سال جاری میزان تقاضای این کشور با کاهش مواجه شد. این در حالی بود که واردات قراضه و کنسانتره مس به این کشور نه‌تنها کاهش نداشت بلکه با افزایش نیز همراه بود. تغییر سیاست‌های پولی چین از انبساطی به انقباضی و خط مشی این کشور برای گذار چین از مصرف به تولید از جمله دلایل کاهش تقاضای مس چین طی فصل اول سال جاری بود. کاهش شاخص تولید و رشد اقتصادی چین در فصل اول نیز مؤید این امر است.

با این وجود، تولید صنعتی چین در فصل دوم سال جاری، رشد 7.5 درصدی داشت که سبب شد تولید ناخالص داخلی این کشور نیز به رشد حدود 6.9 درصدی دست یابد. این رقم، بیشتر از پیش‌بینی رشد 6.5 درصدی اقتصاد چین بود. در این میان، تب تازه‌ای از اعتراضات کارگری نیز در کشورهای شیلی و پرو بالا گرفت که با میانجی‌گری دول این 2 کشور به سرعت خاموش شد. نمودار 1، آمار فصلی تولید مس تصفیه شده چین از سال 2015 و پیش‌بینی تولید 2 فصل سوم و چهارم سال 2017 را نیز نمایش می‌دهد. تولید مس تصفیه شده در چین، در ماه ژوئن با افزایش 12 درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته و رشد 5.6 درصدی نسبت به ماه مِی سال جاری همراه بود. تولید مس تصفیه شده چین در نیمه اول سال جاری نسبت به نیمه اول سال 2016، رشد 8 درصدی داشت.

همانطور که در نمودار 1 مشاهده می‌شود، تولید مس تصفیه شده در چین از سال 2015 روند صعودی خود را پیش گرفته و انتظار می‌رود، به‌رغم کاهش تولید کنسانتره مس معادنی نظیر اسکوندیدا، المپیک‌دم و ایوتولغوی، تولید مس تصفیه شده در چین تا پایان سال جاری با رشد همراه شود؛ چرا که با رشد قابل ملاحظه قیمت مس، بازار قراضه رونق چشم‌گیری داشت و شرکت‌های ذوب و پالایش مس، طبیعتا تمایل بیشتری به استفاده از قراضه خواهند داشت.

به‌طور کلی می‌توان چنین اذعان داشت که 2 عامل اصلی رشد تولید مس تصفیه شده در چین و خاموشی اعتراضات کارگران معدنی در کشورهای شیلی و پرو، قادرند تا اثرات و پیامدهای منفی عملکرد ضعیف شرکت‌های معدنی در نیمه اول سال جاری و رشد تقاضای چین بر بازار آتی مس را خنثی سازد. بنابر آخرین مطالعات صورت گرفته، علاوه بر افزایش تولید مس تصفیه شده در چین، واردات این محصول به چین نیز بیشتر شده است. از آن رو که سیاست‌های کشور چین بر کاهش وابستگی صنایع به واردات مس تصفیه شده است، شاید عامل رشد تولید، قدرت بیشتری نسبت به رشد تقاضای مس در چین داشته باشد. لازم به‌ذکر است که انتخابات پارلمان چین، در ماه اکتبر سال جاری با تغییر تقریبا 50 درصدی اعضای آن همراه خواهد بود. به هر روی، با گذشت فصلی دیگر، از سال 2017، این آینده مبهم بازار مس تصفیه شده، روشن‌تر خواهد شد.