گرانی ماشین‌آلات معدنی، طبیعت اقتصاد ایران است

به گزارش می متالز، شاهد بودیم که با افزایش نرخ دلار مشکلات زیادی برای تهیه ماشین‌آلات معدنی و فعالان این حوزه به وجود آمد، به طوری که ادامه کار آنها با مشکل روبه‌رو شد. به گفته یکی از فعالان معدنی، در بازارهای بین‌المللی نرخ ماشین‌آلات درجه دوم آن‌قدر زیاد شده که با نرخ سال گذشته ماشین‌آلات نو برابری می‌کند و درنتیجه، تامین این دسته از وسایل را دشوار می‌کند. درباره معضل تامین قطعات و ماشین‌آلات معدنی و اینکه چرا با وجود کاهش نرخ ارز هنوز مواد معدنی گران هستند و نرخ نهایی آنها سیر نزولی نداشته، با کارشناسان این حوزه گفت‌وگو کرده ایم.

گران خریده، گران هم می‌فروشد

لطفعلی بخشی، دبیر انجمن اقتصاددانان کشور با اشاره به مشکل گرانی و نیافتن کالای موردنظر برای فعالان معدنی، اظهار کرد: افزایش نرخ ارز منجر به افزایش نرخ کالاهای وارداتی ازجمله ماشین‌آلات و قطعات می‌شود. این معضل از مسائلی بود که واردکنندگان ماشین‌آلات با آن دست‌به‌گریبان شدند. وقتی مسئله تحریم را نیز به آن اضافه کنیم می‌بینیم که امروز تامین قطعات و ماشین‌آلات برای فعالان معدنی بسیار دشوار است.
دبیر انجمن اقتصاددانان کشور با بیان اینکه افزایش نرخ ارز تاثیر متفاوتی بر فعالیت شرکت‌های کوچک و بزرگ معدنی دارد، اظهار کرد: معادن بزرگ مقیاس که عمق بیشتری دارند، در اثر افزایش نرخ ارز و گرانی، بیشتر ضرر کرده‌اند زیرا وابستگی‌شان به ماشین‌آلات خارجی بیشتر است اما معادن کوچک به این دلیل که بخش زیادی از کسب‌وکارشان داخلی بود و امکان ساخت کالای موردنظر را در داخل داشتند، کمتر ضرر کردند؛ درنتیجه چشم‌انداز بهتری دارند. او ادامه داد: البته برخی از کارخانه‌های کوچک‌مقیاس هم دچار مشکل شدند اما برخی دیگر با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان توانستند بخشی از نیازها را در داخل کشور تامین کنند.
بخشی به‌عنوان راهکار اظهار کرد: این مهم به‌راحتی حل نمی‌شود و به زمان و سیاست‌های مدبرانه مسئولان نیاز دارد. دانستن اینکه چه میزان به ابتکار و شرکت‌های دانش‌بنیان بها داده شود، در حل مشکل بسیار کلیدی است و در صورت وقوع، نتایج خوبی به همراه دارد.
دبیر انجمن اقتصاددانان کشور در پاسخ به این پرسش که درحال‌حاضر دلار به ثبات نسبی رسیده اما چرا هنوز نرخ قطعات ماشین‌آلات معدنی بالاست، گفت: افزایش نرخ ارز، سریع در بازار اتفاق می‌افتد و خود را نشان می‌دهد. هر فروشنده‌ای فکر می‌کند باید کالای خود را با نرخ بالاتر بخرد و جایگزین کند؛ بنابراین نرخ کالای فعلی خود را افزایش می‌دهد. حال وقتی دلار پایین می‌آید شرایط متفاوت می‌شود و کالا نمی‌تواند ارزان شود. خیلی‌ها معتقدند کالا را با نرخ بالاتر خریده‌ایم و نمی‌توانیم آن را به نرخ پایین‌تر ارائه دهیم.
بخشی به‌عنوان راهکار پیشنهادی مطرح کرد: معدنکاران باید تلاش بیشتری برای ساخت داخل، کاهش وابستگی به خارج و صادرات کالای خود داشته باشند. دراین‌بین اگر به دانش‌بنیان‌ها فضا دهیم آنها هم می‌توانند کمک موثری به رشد اقتصاد کنند.

به مرحله برابری با نرخ ارز رسیده‌ایم

امیر بیژن یثربی، استاد دانشگاه و برگزیده بنیاد ملی نخبگان کشور در علوم زمین درباره روند افزایش نرخ دلار و تاثیر آن بر ماشین‌آلات معدنی گفت: در کشور ما نرخ دلار به صورت نجومی افزایش یافت و بسیار شتابان بالا رفت. این در حالی بود که هیچ گاه هزینه‌ها با شتاب نرخ ارز رشد نکردند و نرخ کالاهای مختلف از جمله ماشین‌آلات معدنی به‌تدریج افزایش یافت. یثربی ادامه داد: درواقع وقتی نرخ دلار افزایش پیدا کرد هزینه‌ها به مرور و به صورت پله‌ای افزایش یافتند. برای نمونه دلار ۳۵۰۰تومان بود و روز بعد ۱۲هزار تومان شد اما قیمت‌ها به همان اندازه افزایش نیافتند.
این استاد دانشگاه به در پاسخ به این پرسش که «باوجود اینکه درحال‌حاضر دلار به ثبات رسیده اما چرا هنوز نرخ قطعات ماشین‌آلات معدنی بالاست» به موضوع برابری قیمت‌ها با نرخ ارز اشاره کرد و گفت: چند وقتی است نرخ دلار کاهش یافته اما نرخ ماشین‌آلات معدنی و کالاهای دیگر پایین نیامده و دلیل اصلی آن برابری با نرخ ارز است. او اظهار کرد: رشدی که در دلار به وجود آمد در هیچ زمینه دیگر به وجود نیامد و اگر امروز در ماشین‌آلات معدنی به آن رشد رسیده‌ایم به این دلیل است که افزایش قیمت‌ها پله‌ای بوده است.
او تاکید کرد: البته هنوز افزایش قیمت‌ها ادامه دارد و به آن مرحله‌ای که باید نرسیده‌ایم؛ بنابراین در ماشین‌آلات و مواد اولیه پایین‌دستی و بالا‌دستی نرخ ریال هنوز به نسبت افزایش نرخ دلار بالا نرفته و باید انتظار داشته باشیم که نرخ قطعات ماشین‌آلات معدنی رشد کند.
برگزیده بنیاد ملی نخبگان کشور در علوم زمین با اشاره به معضل تحریم‌ها نیز اظهار کرد: تحریم‌ها در این مسئله تاثیرگذار بوده‌اند. وقتی تحریم هستیم و کالاهای مورد نیاز وارد کشور نمی‌شوند مجبوریم آنها را از دلالان با نرخ بالاتر تهیه کنیم؛ از این‌رو روند افزایش نرخ کالاهای معدنی از قبیل ماشین‌آلات و ابزارآلات بدون شک ادامه‌دار خواهد بود و نمی‌تواند ثابت باشد یا کاهش پیدا کند.
یثربی در ادامه با بیان اینکه افزایش نرخ ارز به سود معدنکاران بوده، گفت: حدود ۸۰شرکت معدنی، فلزی و غیرفلزی در بورس اوراق بهادار تهران فعالیت می‌کنند که پس از افزایش نرخ دلار سودآوری‌شان افزایش یافته است. او درباره علل این امر اظهار کرد: هرچند بسیاری ارز را به ارز مرجع تبدیل می‌کردند اما آنچه اتفاق افتاد این است که کسانی که محصولی تولید می‌کردند دلار را با نرخ بالاتر دریافت کردند.
این استاد دانشگاه با اشاره به مشکلاتی که افزایش نرخ ارز برای معدنکاران دارد، اظهار کرد: افزایش نرخ دلار برای معادن مضر است، البته این مسئله بیشتر در معادن بزرگ مشهود است. از آنجایی‌که این معادن ماشین‌آلات بیشتری در اختیار دارند، بیشتر هم متضرر می‌شوند و ظرفیت تولیدشان کاهش می‌‌یابد. او تاکید کرد: وقتی فعالان معدنی نتوانند با ظرفیت تولیدی که مشخص کرده بودند کار کنند این مسئله در عرضه و بازار هم تاثیر منفی‌ خواهد داشت؛ بنابراین افزایش نرخ دلار ضرر هنگفتی را به فعالان معدنی و صنایعی که با ماشین‌آلات سنگین کار می‌کنند، زد.
یثربی در ادامه با اشاره به مسئله سود سرمایه، اظهار کرد: البته از جهتی هم فعالان معدنی ضرر چندانی نمی‌کنند زیرا وقتی دلار افزایش یافت نرخ ماشین‌آلات، مسکن و در کل، دارایی هم افزایش یافت؛ در نتیجه سرمایه و دارایی شرکت‌های معدنی در کل افزایش چشمگیری پیدا کرد. در واقع افزایش نرخ دلار باعث شد سود سهام سهامداران افزایش پیدا کند. بیشتر شرکت‌های خصوصی و خصولتی هم با افزایش نرخ دلار توانستند ریال بیشتری را به‌دست بیاورند. وی به عنوان راهکار اظهار کرد: در شرایطی که ما در جنگ اقتصادی هستیم، کشور نیاز به یک انقلاب اقتصادی دارد. هر زمان که اراده کردیم توانستیم تمام قله‌ها را فتح کنیم؛ بنابراین در این زمینه هم می‌توانیم گام‌های موثری برداریم. باید بدانیم مشکل افزایش نرخ قطعات و ماشین‌آلات، راهکار بلندمدت دارد. در این بین یکی از مواردی که می‌توان بر آن تمرکز کرد حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است. باور دارم که باید این دسته از شرکت‌ها را جدی‌تر بگیریم و به آنها بها دهیم.