ریشه تمایل انسان به جواهرات کجاست؟

به گزارش می متالز، جواهرات یکی از اصلی‌ترین موارد مصرف مواد معدنی است.

در واقع طیف گسترده‌ای از این مواد که شامل انواع فلزات و سنگ‌ها می‌شود در ساخت جواهرات به کار می‌آید و صنعتی گران‌قیمت به گستردگی تمام جهان و به دیرینگی تمام تاریخ بشریت را رقم می‌زند.
انسان تنها گونه جانداری است که از جواهرات برای آراستن خود استفاده می‌کند. هر چند تلاش برای نمایش قدرت و جذابیت در دیگر گونه‌های جانوری نیز مشاهده می‌شود اما انسان در این زمینه فراتر از دیگر جانداران عمل می‌کند. استفاده انسان از جواهرات به ماقبل تاریخ بازمی‌گردد. یافته‌های باستان‌شناسی در غار بلومبوس افریقای جنوبی گویای آن است که انسان از ۷۵هزار سال پیش، از پوسته حلزون دریایی برای تزئین خود بهره می‌برده است. در کنیا جواهراتی از پوست شترمرغ متعلق به ۴۰هزارسال پیش یافت شد. مردمان روسیه نیز در همان زمان از سنگ، دستبند و انگشتر تولید می‌کردند.
انسان در مراحل بعدی از انواع استخوان حیوانات، دندان‌ها، میوه‌ها و سنگ‌ها برای ساخت جواهرات استفاده کرد و با کشف آتش و فلزات آموخت با شکل دادن به انواع فلز، از آنها برای خود جواهر تولید کند. نخستین جواهرات کشف شده که به‌دست انسان از فلز مس تولید شده، متعلق به ۷هزار سال پیش است.
مصریان باستان که ۳ تا ۵هزار سال پیش حکومت می‌کردند علاقه بسیاری به تجمل‌گرایی داشتند. جواهرات در مصر باستان نه‌تنها برای زیبایی بلکه برای مقاصد سیاسی و مذهبی بود. طلا، نقره، کریستال‌های رنگ شده و سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی، وسایلی بودند که در ساخت جواهرات در مصر باستان مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
بسیاری از تمدن‌های قدیمی چون فنیقی، یونان باستان، ایران باستان، بین‌النحرین و رم باستان نه‌تنها تولید و مصرف‌کننده جواهرات بودند بلکه اسناد تاریخی حاکی از آن است که جواهرات میان این تمدن‌ها جابه‌جا و حتی تجارت می‌شده است.
شاید مهم‌ترین دلیل استفاده از جواهرات در انسان، ارضای نیازهای روانی اوست. جواهرات به انسان حس زیبایی و اعتماد به نفس می‌دهد. آراستگی برای فرد احترام می‌آورد و در نهایت سبب بهبود عزت نفس او می‌شود.
سطح نیاز انسان‌ها با یکدیگر متفاوت است و از ابتدایی‌ترین نیاز مانند خوردن و آشامیدن تا نیازهای متعالی چون خلاقیت و نوآوری را شامل می‌شود. آبراهام مازلو، روان‌شناس امریکایی، نیازهای انسان را به صورت یک هرم تعریف کرد که در آن نیازهای اساسی که با حیات انسانی در ارتباطند، در کف هرم و نیازهای مربوط به اخلاقیات و شکوفایی روانی و اخلاقی در راس آن قرار دارند. نیاز به آراستگی همراه با نیاز به خلاقیت که در تولید، انتخاب و مصرف جواهرات نقش دارد، در بالاترین قسمت هرم قرار دارند.
تمام جانواران برای جفت‌یابی و ادامه بقا با نشان دادن زیبایی و قدرت، سعی در جذب جنس مخالف دارند. انسان نیز به عنوان یک جانور از این قاعده مستثنا نیست. نیاز به همسریابی می‌تواند در قسمت‌های پایین‌تر هرم مازلو و در گروه نیازهای اجتماعی و همین طور جسمانی قرار گیرد. این رفتار انسان می‌تواند استفاده از جواهرات را از زمان پیدایش انسان‌های نخستین توضیح دهد.
جواهرات در دوران باستان به جز زیبایی، نشانگر طبقه اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، نوع باورهای مذهبی و جایگاه خانوادگی بودند. این کارکرد جواهرات تاکنون نیز ادامه یافته است. در جوامعی که جدایی طبقاتی میان اقشار جامعه اهمیت داشت، استفاده از جواهرات به این امر کمک می‌کرد. برای نمونه در بسیاری جوامع گذشته، کنیزان و بردگان از جواهرات استفاده نمی‌کردند تا تفاوت آنها با صاحبان‌شان مشخص شود.
در ۲۰۰سال گذشته، استفاده از جواهرات در میان مردان کاهش چشمگیری یافته است. تغییر سبک زندگی در این دوره از تاریخ سبب شده که مردان کمتر از جواهرات استفاده کنند و مصرف‌کننده عمده آنها زنان باشند. پیش‌تر، استفاده از جواهرات با جنسیت ارتباطی نداشت.
گرچه نوع مواد مصرفی برای تولید جواهرات و نحوه تزئین آن برای زنان و مردان متفاوت بود اما هر دو جنس از آن برای آراستن خود بهره می‌بردند. با این حال به نظر می‌رسد با ورود به هزاره سوم و تغییرات عمده در صنعت مد و فشن، مردان نیز مانند قرن‌های گذشته به جواهرات روی آورده‌اند و مرزهای جنسیتی استفاده از آن را شکسته‌اند.
در نهایت، جواهرات برای آرایش همه اعضای بدن، از سنجاق سر تا حلقه انگشت‌های پا، استفاده شده است. روش استفاده از جواهر برای جنسیت‌های مختلف، بچه‌ها و افراد بزرگ‌تر در فرهنگ‌های مختلف بسیار تفاوت دارد اما زن‌های بالغ ثابت‌قدم‌ترین استفاده‌کننده‌های آن بوده و هستند.