اتصال چین و ایران با طرح خط آهن افغانستان

در حقیقت این طرح که نیمی از آن مربوط به داخل افغانستان است، قرار است چین را به واسطه افغانستان به ایران وصل و در نهایت ولایت هرات را در این کشور به قطب ترانزیت منطقه تبدیل کند. اشرف غنی در سخنان خود بر ادامه این طرح تاکید کرد. در همین راستا محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان گفت: با بهره‌برداری از خط آهن ایران و افغانستان، در نخستین مرحله، یک میلیون تن سیمان ایران از طریق این خط آهن، وارد افغانستان خواهد شد. وی افزود: هدف بنیادی ما این است که استان هرات به قطب ترانزیت منطقه‌ای تبدیل شود و ایران و چین را به یکدیگر وصل کند. به گزارش ایرنا، استان هرات در غرب افغانستان با مرزهای ایران همجوار است. استان شمالی بدخشان با چین مرز مشترک دارد و خط آهن چین تا بندر حیرتان در امتداد رودخانه آمو واقع در استان بلخ، راه‌اندازی شده است. از فاز سوم خط آهن ایران و افغانستان نیز در مسیر خواف-هرات به زودی بهره‌برداری می‌شود. اشرف غنی در سخنان خود افزود: اکنون چین برای نخستین بار سنگ مرمر افغانستان را به ارزش ۵ میلیون دلار می‌خرد و فرصت مناسبی است که قطارهایی که از چین به افغانستان عزیمت می‌کنند، در راه برگشت این سنگ‌ها را به چین منتقل کنند. افغانستان ذخایر سنگ‌های قیمتی و ساختمانی چشمگیری دارد که به گفته منابع افغان، به دلیل جنگ و ناامنی بیشتر آنها به شکل غیرقانونی از این کشور قاچاق می‌شود. رئیس‌جمهوری افغانستان همچنین افزود: در آینده نزدیک خط آهن ترکمنستان از مرزآباد تا هرات نیز تکمیل خواهد شد، ترکمنستان در شمال افغانستان با استان‌های فاریاب و جوزجان این کشور مرز مشترک دارد. این خط آهن بخشی از طرح جامع راه‌آهن افغانستان است که حدود ۵هزار و ۵۵۵کیلومتر گستردگی دارد.

به گزارش می متالز بی‌بی‌سی انگلیسی در گزارشی که آذر سال گذشته در این باره منتشر کرد، در تشریح ابعاد این پروژه نوشت: بر مبنای طرحی که دولت افغانستان تدوین کرده، قرار است شبکه خط آهن این کشور تا سال ۲۰۳۰ میلادی (۱۴۰۹ خورشیدی) تکمیل شود. در همان زمان عبدالباری صدیقی، رئیس خط آهن افغانستان در این باره به بی‌بی‌سی توضیح داد: براساس برنامه ملی خط آهن افغانستان، طرح شبکه خط آهن این کشور حدود ۵ هزار و ۵۵۵ کیلومتر است که علاوه بر وصل کردن ولایت‌های این کشور، افغانستان را به خطوط آهن همسایه‌ها و سپس به کشورهای منطقه و اروپا متصل می‌کند و امید است که با وجود مشکلاتی همچون ناامنی، نبود سرمایه‌گذاری کافی و مشکلات فنی افغانستان با اجرای موفق این طرح بتواند چند هزار کیلومتر شبکه خط آهن ایجاد کند که در صورت عملی شدن این طرح ۷۰ درصد از نقل و انتقالات این کشور از مسیر این خطوط انجام خواهد شد. افغانستان در شرایطی تصمیم به اجرای این طرح گرفته که بودجه‌ای که برای ساخت یک کیلومتر خط آهن در این کشور نیاز است، بین ۱/۵ تا ۱/۷میلیون دلار تخمین زده می‌شود، بنابراین همان‌گونه که رئیس اداره خط آهن افغانستان نیز در سخنان خود تایید می‌کند، ساختن این خطوط آهن، نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی دارد در حالی که شبکه خط آهن افغانستان درحال‌حاضر به چند خط کوتاه در مناطق مرزی افغانستان محدود است. این کشور اما برای توسعه طرح خود روی سرمایه‌گذاری خارجی حساب باز کرده و به گفته صدیقی؛ بانک توسعه آسیایی، بزرگترین حامی افغانستان در پروژه‌های ساخت خط آهن است و کشورهای دیگر چون ایران، چین، ترکمنستان، ایتالیا و تاجکستان نیز برای سرمایه‌گذاری در این بخش ابراز علاقه‌مندی کرده‌اند. محمود بلیغ، وزیر فواید عامه افغانستان نیز درباره این طرح توضیح داد: این خط آهن از یک سو افغانستان را به ترکمنستان و پس از آن به کشورهای آسیای میانه وصل می‌کند و از سویی دیگر این کشور را از راه گرجستان و آذربایجان به اروپا وصل می‌کند. بلیغ همچنین خط آهن خواف ایران هرات را به عنوان بخشی از این طرح راهی برای وصل شدن آسان‌تر افغانستان به بندر چابهار خواند. بلیغ از این پروژه خط آهن به عنوان بزرگترین پروژه خط آهن در افغانستان یاد کرد و گفت: مطالعات این پروژه تکمیل شده است و این خط آهن قرار است از چین شروع و با از گذشتن از قرقیزستان، تاجیکستان و افغانستان به ایران ختم شود. ۵۰ درصد این خط آهن در داخل افغانستان توسعه خواهد یافت. آنچه در این طرح در رابطه با ایران جای توجه دارد این است که افغانستان تا چه اندازه این طرح را به ویژه در مرزهای ایران عملیاتی کرده؛ عباس نظری مدیرکل بین‌الملل راه‌آهن ایران در گفت‌وگو با صمت درباره جزییات در راستای این طرح توضیح داد و گفت: خط راه‌آهن خواف در داخل ایران تا شمتیغ در مرز ایران با افغانستان کشیده شد. در داخل افغانستان قرار است این خط از مرز شمتیغ تا هرات پیش برود. جمهوری اسلامی ایران همانند بسیاری از کشورهای دیگر که به افغانستان کمک می‌کنند، ۶۴ کیلومتر خط در افغانستان ایجاد کرد که حاصل آن خط آهن ایستگاه‌های «شمتیغ - جنو» بود. قرار است خط آهن جنو به شهر هرات را نیز افغانستان ایجاد کند، اما در کل، طراحی مسیر شمتیغ به هرات بر عهده ایران بود. در نهایت تصمیم بر آن شد که فاز ۱ و ۲ در خاک ایران و فاز ۳ به شکل خط آهن ۶۴ کیلومتری در خاک افغانستان از سوی ایران ساخته شود، فاز ۴ نیز از ایستگاه جنو به هرات پیش می‌رود و افغانستان آن را احداث می‌کند. وی ادامه داد: در این ۶۴ کیلومتر که ساخت آن برعهده ایران است، بخش زیادی از زیرسازی‌ها انجام شده و پروژه تا اجرای زیرسطح آسفالت پیش رفته است. از زمانی که آقای آخوندی وزیر راه و شهرسازی، این طرح را بهره‌برداری کردند، روسازی آن نیز آغاز شد. در این زمینه ۲ کشور به این نتیجه رسیدند تا جایی که برای ایران قابلیت بهره‌برداری وجود دارد، این کار انجام شود، در نهایت ایران توانست تا ۳۰ کیلومتر پیش برود که ۱۸ کیلومتر آن ساخته شده و ۱۲ کیلومتر دیگر در حال انجام است تا حمل‌ونقل ریلی بین دو کشور عملی شود و در ادامه، ایران خط آهن ۶۴ کیلومتری را تکمیل کند. در این بین از همکاری با دولت افغانستان برخوردار بوده و تا پایان شهریور انتظار داریم این خط ۳۰ کیلومتری بهره‌برداری شود.

به گفته نظری، ایتالیا هزینه ساخت فاز ۴ این خط آهن را با پرداخت ۸۰ میلیون یورو برعهده گرفته است. وی در مورد مشکلات مربوط به امنیت افغانستان توضیح داد: دولت افغانستان امنیت زیرساخت‌ها و نیروی انسانی ایرانی را که در آنجا مستقر هستند، تضمین کرده است. از طرفی دیگر پروژه‌های زیربنایی را نمی‌توان به دلیل مسائل زودگذر متوقف کرد و حمل‌ونقل در هر شرایطی حتی جنگ برای افغانستان مورد نیاز است. مدیرکل بین‌الملل راه‌آهن ایران تصریح کرد: علاوه بر موارد یادشده، نبود امنیت در تمامی نقاط افغانستان به یک میزان نیست. درحال‌حاضر امنیت در کشورهای اروپایی نیز چندان ثبات ندارد و به دلیل بمب‌گذاری در برخی کشورهای اروپایی شاید بعضی از مناطق افغانستان از برخی مناطق فرانسه و ترکیه امن‌تر باشد. او در پایان گفت: در ضمن منطقه هرات از مناطق امن افغانستان است که به دلیل وجود این امنیت، بهای ملک در این منطقه نسبت به سایر بخش‌های این کشور رشد چشمگیری داشته است. گفتنی است خط راه‌آهن ما در جایی مستقر است که امنیت ۹۹ درصد در آن برقرار است.