عقد قراردادهای نفتی ایران با اروپا، شکست سیاست‌های آمریکاست

بار ِدیگر بیژن زنگنه، وزیر نفت از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد گرفت؛ او شب گذشته با حضور در برنامه تلویزیونی «نگاه یک» با اشاره به اخذ رأی اعتماد از مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: رأی اعتمادی که مجلس به من داد بالاترین رأی اعتمادی بود که مجلس تاکنون به وزیر پیشنهادی نفت داده است. این موضوع از یک طرف نشانه همدلی بین دولت و مجلس و از طرف دیگر حاکی از رضایت نمایندگان مردم از وضعیت صنعت نفت در سال‌های گذشته است که این موضوع مسوولیت ما را سنگین‌تر می‌کند.

مهم‌ترین نکات این گفت‌وگو را باهم بخوانیم:

-در جلسه رأی اعتماد گفته شد وزارت نفت، نمایندگان سابق مجلس را به کار می‌گیرد؛ در دوره قبل گرچه برخی از نمایندگان از مخالفان من بودند اما پس از آن در مواردی که از این افراد یاری خواستم به خاطر منافع ملی به من کمک کردند.

- بزرگ‌ترین مشکل صنعت نفت کمبود سرمایه و ضعف تکنولوژی است. تکنولوژی باید به کشور منتقل شود.

- به دلیل مشکلات تحریم، سرمایه‌گذاری در کشور کم شده و با کمبود منابع مواجه شدیم. افزایش ضریب بازیافت به منابع مالی و همچنین فناوری و مدیریت نیاز دارد.

-در حال حاضر تولید نفت خام بیش از 3 میلیون و 800 هزار بشکه در روز و صادرات نفت خام و میعانات گازی در مردادماه 2.6 میلیون بشکه بود.

-طبق سیاست‌های کلی نظام، تولید نفت باید متناسب با ذخایر باشد. ظرفیت تولید طبق برنامه 4.8 میلیون بشکه است.

- میزان تولید در قسمت‌های سنتی از جمله فلات قاره و مناطق نفت‌خیز جنوب افت پیدا کرده است، البته این کمبود تولید با افزایش تولید در غرب کارون و تولید 280 هزار بشکه‌ای از میادین غرب کارون جبران شده است.

- سال گذشته 5هزار میلیارد اوراق مشارکت منتشر شد اما این گران است و بعید می‌دانم امسال از طریق بازار سرمایه چنین اوراقی منتشر کنیم و باید برای جذب منابع داخلی به روش‌های دیگری فکر کنیم.

- بیشترین سرمایه باید از منابع خارجی تأمین شود، امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با کنسرسیومی به رهبری توتال حرکتی در راستای جذب سرمایه بوده است. ما به حجم عظیمی از این نوع سرمایه‌گذاری نیاز داریم.

- باید عقد قراردادهای نفتی را تسریع کنیم. هر کدام از قراردادهایی که امضا می‌شود حاکی از عدم موفقیت سیاست‌های آمریکا است. اگر ما به کشورهایی که با آنها قرارداد می‌بندیم تنوع ببخشیم این موضوع می‌تواند برای ما حاشیه امنی در برابر فشارهای آمریکا ایجاد کند.

-وزیر نفت از امضای چند قرارداد تا پایان سال 96 خبر داد؛ برای امضای قراردادها 10 گروه به صورت موازی برای مذاکره با شرکت‌ها فعالیت می‌کنند. یک طرف قرارداد ما هستیم و طرف دیگر شرکت خارجی است که ممکن است تحت تأثیر برخی مشکلات قرار بگیرد اما در حال حاضر مشکل خاصی وجود ندارد.

- چهار مسیر برای انتقال فناوری پیش‌بینی شده است: مسیر اول این است که شرکت‌های ایرانی در کنسرسیومی که برای امضای قرارداد تشکیل می‌شود، حضور داشته باشند تا نحوه مدیریت و مهندسی مخزن، مدیریت سوپرپروژه و تأمین مالی به آنها منتقل شود.

-راه دیگر تحقیقات و پژوهش است که در این راستا توتال باید یک مرکز پژوهشی ایرانی را از نظر امکانات مجهز کند و با این شرکت پروژه مشترک تحقیقاتی انجام دهد.

- در چهار سال دولت دوازدهم نحوه توسعه همه میادین مشخص می‌شود، البته تعامل جهانی برای تحقق این هدف مهم است. اگر تعامل جهانی در این سطح بماند همه میادین در چهار سال پیش‌رو تعیین‌تکلیف می‌شوند.

-وزارت نفت برای توسعه میادینی که قرارداد خارجی امضا نمی‌شود، روند دیگری را پیش خواهد گرفت.

-سال گذشته آقای رئیس‌جمهور دستور دادند تا سپتامبر 2016 برای توسعه میدان فرزاد B با کشور هند مذاکره کنیم که این مذاکره به نتیجه نرسید و طبق پیشنهاد هندی‌ها در طول 25 سال 10 درصد از ارزش میدان عاید ما نمی‌شود.

 - ما مذاکره با هندی‌ها را دنبال می‌کنیم مذاکره با یک شرکت روسی را آغاز کرده و از یک مشاور برای طراحی جداگانه توسعه این میدان کمک گرفتیم.

-در حال حاضر میانگین ضریب بازیافت از میدان‌های نفتی حدود 27 تا 28 درصد است. البته با توجه به کیفیت زمین و مخازن ارقام ضریب بازیافت متفاوت خواهد بود اما برای نمونه میزان ضریب بازیافت در میدان آزادگان زیر 10 درصد است.

-در حال حاضر با 12 شرکت به صورت همزمان مذاکره می‌کنیم که در این میان برای میدان یاران با شرکت تدبیر انرژی در حال مذاکره هستیم البته وضعیت عراق در انجام مذاکرات از ما بهتر است زیرا آنها از نظر دسترسی به شرکت‌ها محدودیت ندارند.

- حقوق کارکنان رسمی وزارت نفت در این سال‌ها بیش از تورم افزایش داشته است، شرکت نفت قابل خصوصی‌سازی نیست و باید دولتی بماند البته حقوق کارکنان قرارداد مدت موقت پایین است.

-در سال 84 تعداد کارکنان رسمی، قراردادی و پیمانکاری کمتر از 120 هزار نفر بود اما زمانی که در سال 92 به وزارت نفت بازگشتم با اینکه کار جدیدی در نفت نداشتیم تعداد کارکنان به 220 هزار نفر رسیده بود.

-وزارت نفت با تراکم نیرو مواجه است و در برخی بخش‌ها با کمبود نیروهای متخصص و حرفه‌ای روبه‌رو است زیرا نیروهای حرفه‌ای بازنشسته می‌شوند و جایگزینی برای آنها تربیت نشده است. ما به دنبال حذف نیروها نیستیم اما فقط به نیروهای نخبه نیاز داریم.

-با توجه به افزایش تولید نفت خام میزان سوزاندن گاز همراه نفت افزایش پیدا کرده است،‌ این گازها باید در کارخانه ان‌جی‌ال شیرین‌سازی شوند.

- در حال حاضر یک طرح پنج میلیارد دلاری تعریف شده که شامل ان‌جی‌ال 3100، ان‌جی‌ال 3200، بیدبلند 2، خارک و پالایشگاه قشم می‌شود. در این راستا باید چند کارخانه ان‌جی‌ال بسازیم که در دولت یازدهم تصمیم گرفتیم ساخت آن را به بخش خصوصی بسپاریم.

- برش‌هایی اندکی از نفت خام قابل تبدیل به خوراک پتروشیمی است، تنها چهار تا پنج درصد قابل تبدیل است و بقیه سوخت می‌شود. برای جلوگیری از خام‌فروشی در دو شاخه توسعه پتروشیمی با نفتا و گازهای همراه تا استفاده از مشتقات گازهای غنی برنامه‌ریزی شده است.

-در سال 76 ارزش تولید محصولات پتروشیمی یک میلیارد دلار بود که اگر شرایط فراهم باشد این رقم در برنامه پنج ساله ششم به 40 میلیارد دلار می‌رسد.

- منابع مالی پروژه‌ها باید از فاینانس و منابع صندوق توسعه ملی تأمین شود. ما به دنبال پالایش همه میعانات گازی تولیدی که حدود یک میلیون بشکه در روز است، هستیم و می‌خواهیم ظرف چهار سال آینده میعانات گازی به نفتا و نفت‌گاز، گاز مایع و بخشی هم به بنزین تبدیل شود.

- در حال حاضر میزان تولید ایران کمی بیشتر از قطر است. کمتر از دو سال آینده 27 فاز پارس جنوبی به جز فاز 11 به بهره‌برداری می‌رسد و میزان تولید از این میدان 700 میلیون متر مکعب خواهد بود.

- علت کم بودن صادرات گاز نیازهای داخلی بوده است، در سال‌های اخیر 100 میلیارد دلار سوخت مایع به دلیل کمبود گاز در کشور مصرف شده است.

-برای توسعه صادرات گاز دو قرارداد با عراق به میزان 25 میلیارد متر مکعب، یک قرارداد با پاکستان به میزان 10 میلیارد مترمکعب همچنین 20 میلیارد متر مکعب برای ایران ال‌ان‌جی و مابقی هم برای سایر کشورها از جمله آذربایجان داریم که به طور کلی میزان صادرات تا پایان چهار سال به 70 میلیارد متر مکعب می‌رسد.

- صادرات گاز به اروپا با خط لوله دشوار است اما صدور گاز طبیعی مایع شده عملی‌تر است. اروپایی‌ها خواهان خرید گاز از ما هستند اما قیمت‌های بازار اروپا به دلیل گاز روسیه و ال‌ان‌جی آمریکا مطلوب نیست.

- قرار است خط لوله‌ای به طول 1000 کیلومتر برای انتقال یک میلیون بشکه نفت از گناوه به جاسک کشیده شود. احتمالاً قرارداد آن امسال بسته شود و عملیات اجرایی سال آینده آغاز شود.