افریقای جنوبی در کشمکش با کاهش عیار کانی‌ها

به گزارش می متالز، در ۱۰ماه ابتدای سال گذشته میلادی (نیمه دی ۱۳۹۶ تا نیمه آبان ۱۳۹۷)، بیشتر از ۵۰نفر در معادن افریقای جنوبی جان خود را از دست دادند. در سال پیش از آن (۲۰۱۷) نیز تلفات جانی به همین میزان بود. این در حالی است در سال ۱۹۹۳میلادی (۱۳۷۲خورشیدی) شمار تلفات برآمده از فعالیت‌های معدنی در این کشور ۶۱۵نفر بود. سال ۱۹۹۳میلادی، آخرین سال بقای آپارتاید در افریقای جنوبی بود و پس از آن سال با پایان سیاست تبعیضی که نژادپرستان کشور علیه اکثریت سیاهپوست بومی و بومیان آن کشور اعمال می‌کردند، تلفات جانی در معادن افریقای جنوبی سیر نزولی به خود گرفت تا اینکه در سال ۲۰۱۷میلادی (۱۳۹۶خورشیدی) برای نخستین بار در ۱۰سال پیش از آن، بر شمار این تلفات افزوده شد.
بیشتر مرگ و میرهایی که در معادن طلای این کشور اتفاق می‌افتد، به دلیل سقوط سنگ و ماندن کارگران در زیر آن است. این اتفاق برآمده از لرزش‌هایی است که در چند سال گذشته بیشتر شده و به این دلیل اتفاق می‌افتد که شرکت‌های معدنی برای دسترسی به کانی‌های پرعیار طلا باید عمق بیشتری از زمین را حفر کنند. در برخی موارد حتی عمق حفاری به بیش از ۴کیلومتر می‌رسد و جان معدنچیان را تهدید می‌کند.
شرکت سیبانی‌گُلد، متهم ردیف نخست این داستان است. این شرکت بزرگ‌ترین تولیدکننده خصوصی طلا در افریقای جنوبی و یکی از ۱۰تولیدکننده بزرگ طلا در جهان به شمار می‌آید که البته نیمی از مرگ‌ومیرهای سال گذشته میلادی در آن اتفاق افتاد. در پی همین اتفاق‌ها دولت افریقای جنوبی فعالیت این شرکت را بررسی می‌کند.
سیولی مَنگولا، ۴۰ساله و راننده یک ماشین حفاری است. او در یکی از معادن سیبانی به نام دایفونتین کار می‌کند و در گفت‌وگو با بلومبرگ می‌گوید: صبح که از خواب بیدار می‌شوی با خودت فکر می‌کنی شب زنده برمی‌گردم یا نه؟ او یک بار به دلیل ریزش صخره، ۳۰دقیقه در زیر زمین حبس شده بود و آن را تجربه‌ای توصیف می‌کند که رنج روانی سنگینی برایش داشته است. گفتنی است استخراج مواد معدنی در افریقای جنوبی، صنعتی با پیشینه طولانی به شمار می‌آید که دهه‌هاست اقتصاد این کشور را پشتیبانی می‌کند اما بخش معدن این کشور با رقیبانی روبه‌رو است که به معادنی با ذخایر در عمق کمتر دسترسی دارند. این رقیبان شامل شرکت‌هایی می‌شوند که از غنا در افریقا گرفته تا کانادا در امریکای شمالی مستقر هستند.
تولیدکنندگان افریقای جنوبی اما تاکید می‌کنند که امنیت کارگران، اولویت آنهاست. با این حال عمیق‌تر شدن معادن برای دستیابی به ذخایر با عیار بیشتر، چالش‌های گوناگونی را پیش پای کارگران قرار می‌دهد.
نیک هولاند، مدیرعامل شرکت گُلدفیلدز است. این شرکت بزرگ‌ترین ذخایر طلای افریقای جنوبی را استخراج می‌کند و در این باره به بلومبرگ می‌گوید: مسئله اصلی که در این بین وجود دارد، ویژگی‌های زمین‌شناسی معادن طلاست. فشار برآمده از میلیاردها تن سنگ، منجر به لرزش می‌شود و چنین مسئله‌ای، این صنعت متمرکز بر کار نیروی انسانی را در افریقای جنوبی با محدود شدن تلاش انسانی روبه‌رو می‌کند. هولند در ادامه گفت‌وگو با بلومبرگ، می‌افزاید: معدنکاری در چنین شرایطی باعث لرزه‌خیزی می‌شود و هر وقت به زیرزمین می‌رویم، با شرایط پرخطر روبه‌رو می‌شویم.
معدنکاری در دوران آپارتاید به افریقای جنوبی قدرت می‌داد. در آن زمان، این بخش با روش‌های مبتنی بر حفاری و انفجار و توان نیروی کار سیاه‌پوستی که با کمترین استانداردهای امنیتی کار می‌کردند، پیش می‌رفت. چنین رویکردی، این کشور را به بزرگ‌ترین تولیدکننده طلا در جهان تبدیل کرده بود.
با پایان آپارتاید و پس از گذشت بیش از ۲دهه از اعمال قوانین اقلیت سفیدپوست در افریقای جنوبی، از میزان تلفات جانی در بخش استخراج طلا کاسته شد اما ویژگی‌های زمین‌شناسی ذخایر افریقای جنوبی همچنان پیشرفت‌های فناورانه را محدود می‌کند و هزینه‌های کار را بالا می‌برد. ذخایر طلا در صخره‌های باریک با شیب‌ ۳۰درجه یافت می‌شوند که حالا پس از ۱۳۰سال استخراج، به‌تدریج عمیق‌تر می‌شوند. کارگران باید روزانه ۴ساعت در تونل‌ها راه بروند تا به ذخایر برسند. در آنجا چاله‌هایی را با پهنای ۳۰سانتی‌متر در شکاف صخره‌ها ایجاد می‌کنند و با استفاده از مواد منفجره، صخره را می‌شکنند.
اداره منابع معدنی افریقای جنوبی نیز در حال بررسی شکایت‌هایی بر این اساس است که برخی کارگران از ورود به مناطقی که در آن احساس ناامنی می‌کنند، امتناع می‌کنند و برای این امتناع مجازات می‌شوند.
دامنه نگرانی از آنچه در معادن طلای افریقای جنوبی رخ داده، به موسسه‌های تحلیلگر نیز کشیده شده است. از جمله کسانی که در این زمینه اظهار نظر کرده‌اند، ژوآن استِین و شاشی شِخار، تحلیلگران شرکت سیتی‌گروپ هستند. این دو می‌گویند: شرکت سیبانی نظارت بر امنیت فضای کار را کاهش داده است. این شرکت نقاط پرعیاری را استخراج کرده که پیش از این بهره‌برداری از آنها بسیار خطرناک به شمار می‌آمد. سیبانی همچنین پروژه‌هایی را بر عهده گرفته که این شرکت را به یک شرکت منحصر به فرد استخراج‌کننده فلزات گرانبها در افریقای جنوبی و امریکا تبدیل کرده و حالا نیز به دنبال آن است که شرکت انگلیسی لان‌مین را که در زمینه تولید پلاتین فعالیت می‌کند، به مالکیت خود درآورد.
نیل فرون‌مان، مدیرعامل سیبانی در پاسخ به اطلاعات منتشرشده از سوی تحلیلگران شرکت سیتی، آنها را نادرست می‌داند و پاسخ می‌دهد: شرکت به امنیت کارگران متعهد است.
جیکز وِلستِد، سخنگوی این شرکت نیز در این باره می‌گوید: نتایجی که این تحلیلگران ارائه داده‌اند، مبتنی بر هیچ داده‌ای نیست.
ام‌سیزا، بازرس ارشد معادن افریقای جنوبی نیز از ارائه پاسخ دقیق‌تر درباره بررسی دولتی سیبانی، خودداری کرد.
در همین حال، گُلدفیلدز، دیگر شرکت استخراج‌کننده طلا در افریقای جنوبی، هیچ تلفات جانی را در امسال میلادی گزارش نکرده اما تلاش و تقلای او برای ایجاد تغییر در ذخایر نه چندان سودده و عمیق آن، نشان‌دهنده چالش‌هایی است که افریقای جنوبی با آنها روبه‌رو است. طرح این شرکت برای پایان دادن به ضررهای ۶.۵میلیون دلاری در ماه، منتج به تعدیل ۱۵۰۰نیروی انسانی شده است؛ اقدامی که برای دولت افریقای جنوبی خوشایند نبود چون این دولت اکنون با نرخ بیکاری ۲۷درصد روبه‌رو است. علاوه بر اینها، در شرایطی که افریقای جنوبی بیشترین ذخایر طلای جهان را پس از استرالیا دارد، کاهش سوددهی استخراج و تولید طلا مانع می‌شود که شرکت‌های معدنی، بیشتر در این صنعت سرمایه‌گذاری کنند، در حالی که استخراج و تولید طلا در افریقای جنوبی باید هر چه بیشتر مکانیزه شود و این امر نیاز به صرف سرمایه از سوی این شرکت‌ها دارد. شرکت‌های گُلدفیلد و آنگِلوگُلدآشانتی به عنوان سومین تولیدکنندگان بزرگ شمش طلا در جهان، از حجم فعالیت‌های خود در افریقای جنوبی کاسته‌اند و سرمایه‌های خود را به غرب افریقا، استرالیا و امریکای جنوبی منتقل می‌کنند چون در این کشورها هزینه‌های استخراج پایین‌تر است.
رِیموند دورهِیم، پروفسور در رشته علوم زمین دانشگاه ویتواتِرزرَند افریقای جنوبی در اظهار نظر خود در این باره به بلومبرگ می‌گوید: در این کشور هنوز ذخایر زیادی وجود دارد اما بقای بخش معدن، نیاز به ایجاد تغییرات سریع در فن آوری‌هایی دارد که به کار می‌بریم. این فناوری‌ها می‌توانند هزینه‌های استخراج را پایین بیاورند.
او می‌افزاید: معدنکاری در افریقای جنوبی در دهه‌های آینده هم می‌تواند در مسیر خود باشد اما اگر بر حاشیه‌ها افزوده شود، تمایل سرمایه‌گذاران برای ورود کم می‌شود.