عمان؛ فرصتی در چند قدمی تجار ایرانی

به گزارش می متالز، عمان کشوری با جمعیت ۵ میلیون نفری و حکامی صلح‌طلب و اندیشمند، اقتصادی رو به رشد، تورم پایین، ثبات اقتصادی و ارتباطی فراگیر با دنیا، در همسایگی ماست و رابطه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بسیار خوبی با ایران دارد. این کشور در مقاطع مختلف قبل از انقلاب تاکنون، از جمله دوران جنگ تحمیلی، تحریم‌ها و برجام با ما دوست و در کنار ما بوده و کمک‌های موثری به ایران کرده است.

اما نکته قابل توجه اینکه متناسب با قد و قامت روابط سیاسی‌مان در سالیان گذشته، به‌دلیل فقدان زیرساخت‌های لازم در مراودات اقتصادی موفق نبوده‌ایم و نتوانسته‌ایم از این فرصت مغتنم، بهره بیشتری را عاید خودمان کنیم. هرچند طی این سال‌ها روند تعامل و تبادل اقتصادی رو به رشدی را با این کشور تجربه کرده‌ایم که ایجاد اتاق مشترک ایران و عمان در این سیر صعودی نقش موثری داشته است. در بهمن‌ماه ۹۲ که شورای بازرگانان ایران و عمان به اتاق مشترک ایران و عمان تبدیل شد، حجم تجارت سالانه میان دو کشور تقریبا ۲۲۱میلیون دلار بود و بعد از سال‌ها تلاش این مجموعه با همکاری سفرای محترم دو کشور این حجم مبادلات در پایان سال ۹۷ به یک‌ میلیارد و ۱۶۱ میلیون دلار رسید. در مرور مهم‌ترین اقدامات انجام شده طی این سال‌ها، به‌رغم تحریم‌های متعدد، می‌توان به ایجاد خطوط کشتیرانی بین بنادر دو کشور، خطوط هوایی منظم، تسهیل صدور ویزای تجاری، توسعه مراودات بانکی و تسهیل در ثبت شرکت و اخذ اقامت اشاره کرد.

عمان کشوری است که نشان داده فارغ از جنگ و جدل‌های سیاسی به‌دنبال تبدیل شدن به اقتصاد اول منطقه است که برای رسیدن به اهداف خود با شرق و غرب عالم روابط تجاری گسترده برقرار کرده و از طرفی در تمام دوران‌ها رابطه سیاسی خود را با کشورمان در سطح عالی نگه داشته است که این موضوع برای تجار و فعالان اقتصادی ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. عمان به چند جهت برای فعالان اقتصادی کشورمان دارای اهمیت است. اول اینکه همانطور که مطرح شد عمان با ۵ میلیون نفر جمعیت و واردات ۲۰ میلیارد دلار بازار بسیار خوبی برای کالای ایرانی است. سهم ما از این بازار در سال ۹۲ معادل ۷/ ۰ درصد بود و در سال ۹۷ به ۶/ ۳ درصد رسید که می‌توانیم تا ۱۰ درصد از این بازار را در دست داشته باشیم. دوم اینکه عمان به سه جهت پایگاه بسیار خوبی برای صادرات مجدد کالای ایرانی است. بعضی از کشورها بازار بسیار مناسبی برای کالاهای ایرانی است ولی به جهت روابط نامطلوب سیاسی، امکان صادرات کالاهای ما به این کشورها فراهم نیست، در حالی که از طریق عمان می‌توانیم کالاهایمان را به این کشورها صادر کنیم.

نکته حائز اهمیت دیگر، روابط تجاری عمان با کشورهای آفریقایی است که این روابط تجاری دیرینه، این امکان را به ما می‌دهد تا صادرکنندگان ما بتوانند از طریق عمان بهتر و راحت‌تر با این کشورهای آفریقایی مرتبط شوند. همچنین یمن با جمعیت ۲۸ میلیون نفری در همسایگی عمان قرار دارد و از طرفی این کشورها معمولا خریدهایشان را به‌صورت طولانی‌مدت انجام می‌دهند. با توجه به اینکه ما به‌دلیل تحریم‌ها، نمی‌توانیم روابط بانکی برقرار کنیم و امکان دریافت ال‌سی، یوزانس و دریافت بلندمدت وجه کالاهای صادراتی را نداریم، عملا نمی‌توانیم با رقبای چینی و ترکیه‌ای رقابت کنیم. ولی اگر صادرات کالاهای ما به این کشورها از طریق عمان انجام شود، تحت عنوان شرکت‌های عمانی امکان دریافت ال‌سی و یوزانس برای‌مان فراهم می‌شود. بنابراین صادرات ما از طریق عمان، بازار بزرگ‌تری را در دسترس صادرکنندگان ایرانی قرار می‌دهد.

عمان قرارداد FTA (موافقت‌نامه تجارت آزاد) با ۱۶ کشور عربی- آفریقایی، آمریکا، سنگاپور و ۴ کشور اروپایی (سوئیس، لیختن اشتاین، نروژ، سوئد) دارد و این به آن معنی است که ما می‌توانیم محصولات تولیدی و کالاهای خودمان را از طریق عمان با تعرفه گمرکی صفر به این کشورها صادر کنیم. سوم اینکه عمان به جهت بنادر مدرن و فعال می‌تواند نقش ترانشیپی برای واردات کالاهای ایرانی بازی کند و جایگزین بعضی از بنادر منطقه که رفتار خصمانه‌ای را با ما در پیش گرفته‌اند، شود و واردات کالای ما از طریق عمان انجام شود. یکی از استراتژی‌های اقتصادی عمان، اقتصاد گردشگری است و در نقشه راه طراحی شده این کشور، برنامه‌ریزی‌ها در این جهت است که تعداد گردشگران خارجی که به این کشور سفر می‌کنند از ۳ میلیون نفر فعلی به ۱۰ میلیون نفر در سال افزایش یابد. این کشور برنامه‌ریزی دقیقی برای رسیدن به این هدف انجام داده و از یکی از مشاوران قدرتمند و پرسابقه اسپانیایی، در این حوزه استفاده کرده است.

بنابراین تحقق این هدف در عمان، عملا می‌تواند ظرفیتی برای حضور گردشگران خارجی در کشورمان باشد که در فاصله جغرافیایی کمی از عمان قرار دارد. اگر بخش خصوصی ایران بتواند با بخش خصوصی عمان در حوزه گردشگری، به یک برنامه‌ریزی مشترک برسد، می‌توان برای توریست‌هایی که به مقصد عمان وارد این کشور می‌شوند، مقصد بعدی در ایران تعریف کرد؛ به عبارتی یک پکیج توریستی در عمان و ایران برای گردشگرانی که وارد عمان می‌شوند تعریف شود که در صورت چنین اتفاقی، توریست‌های خارجی که به‌دلیل مشکلات بانکی و عدم‌دسترسی به کارت‌های اعتباری، برای حضور در ایران مشکل دارند، در این قالب در ایران حضور پیدا کنند. از طرف دیگر عمان کشوری است که ما می‌توانیم در حوزه گردشگری، روابط خوبی با آن داشته باشیم؛ خصوصا در موضوع گردشگری سلامت که کشورمان ظرفیت بالایی برای جذب آن در منطقه دارد.

ما در یک برنامه‌ریزی ۳ ساله به دنبال محقق شدن حجم مبادلات تجاری در سطح ۵ میلیارد دلاری میان دوکشور ایران و عمان هستیم؛ اما این انتظار را نداریم که صادرات و واردات مستقیم ایران با عمان به رقم ۵ میلیارد دلار برسد، بلکه به‌دنبال آن هستیم تا رقم ۷۰۰ میلیون دلار صادرات ایران به ۲ میلیارد دلار افزایش یابد و مابقی آن را واردات مجدد از عمان و همچنین صادرات مجدد کالای ایرانی از طریق عمان و همچنین شیلات، گردشگری، توریسم سلامت و صادرات خدمات فنی و مهندسی تشکیل دهد. مرور آمار بازرگانی بین ایران و عمان نشان‌دهنده تاثیر مستقیم و منفی بی‌ثباتی مقررات بر مبادلات کالایی است که باید این قبیل نوسان‌ها را به‌صورت جدی مدیریت کرد. به هر حال عمان در چند قدمی ماست که درکنار همه مزیت‌های گفته شده می‌تواند در شرایط حاضر تحریمی گره‌گشای بسیاری از مشکلاتمان باشد.