مثلث تلاطم‎ساز در بازار نفت

به گزارش می متالز، شاخص نفت‌خام نیویورک هفته گذشته بیشترین افت خود را از ماه جولای به ثبت رساند. کاهش شدید قیمت‌ها در حالی بود که درست یک هفته پیش از آن طلای سیاه رکورد بزرگی در جهت افزایش قیمت‌ها شکسته بود. رفت و برگشت سریع قیمت نفت در هفته‌های اخیر بیش از همه تحت‌تاثیر حمله به تاسیسات نفتی عربستان و کاهش و افزایش مقدار تولید نفت این کشور بوده است. در این میان موضوع‌هایی همچون افزایش نگرانی‌ها از رشد اقتصاد جهانی به دنبال کاهش امیدها به صلح تجاری بین چین و آمریکا و همچنین بیم و امید به رفع تحریم‌های ایران از دیگر موضوع‌های اثرگذار بر بازار نفت بوده است.

با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد نفت تنها بازاری نبوده که در اکتبر تحت نوسانات شدید قیمتی قرار داشته است و نوسان شدید بازار نفت همراستا با نوسان در دیگر بازارهای جهانی رخ داده است. آن‌طور که تحلیلگر و استراتژیست گلدمن ساکس، جان مارشال اعلام می‌‌کند، بازارهای سهام در ماه اکتبر ۲۵ درصد نوسان بیشتر نسبت به متوسط خود داشته‌اند و نوسانات در این بازارها به بیشترین سطح از زمان رکود بزرگ در سال ۲۰۰۸ رسیده است. گلدمن ساکس بر این باور است که بی‌ثباتی بازارها در اکتبر چیزی بیش از یک تصادف است.

به اعتقاد کارشناس این بانک سرمایه‌گذاری، اکتبر تنها بخشی از دوره‌ای بحرانی  است که بسیاری از سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها تا پایان سال با آن مواجه خواهند بود. مارشال به سرمایه‌گذاران هشدار داده است که برای ادامه نوسانات دیوانه‌وار در بازارهای جهانی آماده باشند.

در این میان نگاهی به سه عاملی که موجب نوسان قیمت‌ نفت در هفته‌های اخیر شده، نشان می‌دهد که بازار این کالا را نمی‌توان از آشفتگی‌های دیگر بازارهای جهانی مستثنی دید. در واقع به نظر می‌رسد مثلث نوسان‌ساز بازار نفت به آشفته‌کردن این بازار در آینده نیز ادامه خواهد داد.

نفت برنت هفته گذشته بیش از ۲ دلار معادل 3.6 درصد کاهش یافت و به 61.91 دلار بر بشکه رسید. این افت هفتگی بیشترین سطح از اوایل ماه آگوست است. بر این اساس قیمت این نفت شاخص در آخر معاملات هفته تنها 1.7 دلار بیشتر از پیش از حملات به تاسیسات غول نفتی عربستان بود. نفت‌خام آمریکا نیز بیش از دو دلار معادل 3.7 درصد افت هفتگی را تجربه کرد و در پایان معاملات روز جمعه به کمتر از ۵۶ دلار بر بشکه رسید. WTI بیشترین کاهش هفتگی از ماه جولای را تجربه کرده است، همچنین این نفت شاخص نیز در آخر معاملات هفته تنها حدود یک دلار بیشتر از قیمت‌های پیش از حملات اخیر به عربستان بود.

نگرانی از افزایش تنش‌های تجاری

جنگ تجاری آمریکا و چین در ماه‌های اخیر مهم‌ترین عامل اثرگذار بر بازارهای جهانی از جمله نفت بوده است. اختلافات تجاری بین چین و آمریکا که از اوایل سال ۲۰۱۸ آغاز شده هر روز با خبر جدیدی همراه است. در حالی که با افزایش تعرفه‌ بر واردات کالاهای چینی از ابتدای ماه جاری میلادی جنگ تجاری تشدید شده بود، مذاکره روسای جمهور دو کشور در حاشیه اجلاس ۲۰ و توافق برای از سرگیری مذاکرات به بازگشت امید به خاتمه جنگ تجاری منجر شده بود.

با این حال اظهارات اخیر دونالد ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل بار دیگر به افزایش نگرانی‌ها منجر شد. رئیس‌جمهور آمریکا در اظهاراتی مدعی شد در مذاکرات تجاری کشورش با چین، «توافق بد» را نخواهد پذیرفت. این اظهارات در حالی بود که چهار روز پیش از آن مذاکرات تجاری دو کشور در سطح معاونان در واشنگتن بی‌نتیجه پایان یافته بود. ترامپ همچنین تاکید کرد برای پایان دادن به جنگ‌تجاری، چینی‌ها باید اصلاحات ساختاری در مدل‌های اقتصادی خود ایجاد کنند.

این اظهارات در حالی امیدها به روند مذاکرات صلح را باردیگر بر باد داد که انتشار اخباری از احتمال حذف شرکت‌های چینی از بازار سهام نیویورک به تشدید نگرانی‌ها کمک کرد. رویترز در روزهای اخیر این خبر را به نقل از سه منبع آگاه منتشر کرد. به گفته تحلیلگران، چنین اقدامی می‌تواند تنش‌های تجاری بین آمریکا و چین را به شکلی رادیکالی افزایش دهد.

همچنین آن‌طور که بلومبرگ گزارش می‌دهد، مقامات دولتی آمریکا محدود کردن جریان نقدینگی و سرمایه به چین را بررسی می‌کنند، موضوعی که می‌تواند بر میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در چین اثرگذار باشد. این اخبار احتمال هرگونه توافق و صلح تجاری را  از بین برد و به نظر می‌رسد روزهای پرآشوبی در انتظار اقتصاد جهان باشد.

جنگ تجاری در یک سال گذشته عامل کاهش رشد اقتصاد جهانی بوده است. موضوعی که به کاهش نیاز جهان به منابع انرژی از جمله نفت منجر شده است. از این رو موسساتی چون آژانس بین‌المللی انرژی و اوپک در این مدت بارها به کاهش برآورد خود از رشد تقاضای این کالا دست زده‌اند.

برای آخرین بار آژانس در ماه آگوست پیش‌بینی خود از رشد تقاضای نفت را به 1.1 میلیون بشکه کاهش داد که کمترین سطح از بحران مالی سال ۲۰۰۸ محسوب می‌شود. با این حال رئیس این سازمان در روزهای اخیر احتمال کاهش برآورد آژانس از رشد تقاضای نفت را برای بار دیگر مطرح کرده است. فاتح بیرول در گفت‌وگو با رویترز اعلام کرده که در صورت مشاهده نشانه‌هایی از تضعیف بیشتر رشد اقتصاد جهانی این سازمان به کاهش بیشتر برآورد خود از رشد تقاضا برای نفت دست خواهد زد. رشد اقتصادی چین در سه ماهه دوم به 6.2 درصد کاهش یافته که ضعیف‌ترین رشد در حداقل ۲۷ سال گذشته محسوب می‌شود.

عربستان کانون نوسان‌های نفت

حمله به تاسیسات غول نفتی آرامکو کانون اصلی نوسانات قیمت نفت در دو هفته اخیر بوده است. ۱۴ سپتامبر، حملات گسترده‌ای توسط حوثی‌های یمن به تاسیسات نفتی آرامکو انجام شد که بلافاصله به کاهش 5.7 میلیون بشکه‌ای تولید نفت  عربستان منجر شد.

هرچند در روزهای بعد مقامات سعودی اعلام کردند که تولید نفت خود را به سرعت به میزان قبل بازخواهند گرداند و قیمت‌ها مقداری عقب‎نشینی کردند، با این حال نفت در اولین هفته بعد از این واقعه رشد ۷درصدی را به ثبت رساند که بیشترین رشد هفتگی در ۸ ماه اخیر بود. در هفته گذشته نیز گمانه‌ها از زمان بازگشت تولید عربستان به روند عادی ادامه یافت که برآیند همه آنها تداوم کاهش قیمت‌ها در هفته گذشته بود.

داوجونز به نقل از منابع آگاه اعلام کرده که تولید نفت عربستان در حال حاضر به 9.8 میلیون بشکه در روز رسیده که نزدیک به سطح تولید این کشور پیش از حملات ۱۴ سپتامبر است، مقامات سعودی البته به‌طور رسمی این آمار را تایید نکرده‌اند. با وجود این اظهارات، بسیاری از کارشناسان در صحت این آمار تردید دارند. بسیاری نیز بر این باورند که آسیب دیدن مهم‌ترین تاسیسات نفتی جهان این پیام را به همراه دارد که از این پس باید منتظر حوادث دیگری در خاورمیانه باشیم.

اخبار متنوع از تحریم‌ها

اما موضوع دیگری که به تردیدها در بازار نفت دامن زد، مطرح شدن احتمال مذاکرات ایران و آمریکا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل بود. در حالی کشورهای غربی به انجام دیداری بین روسای جمهور ایران و آمریکا اصرار داشتند که ایران شرط انجام این دیدار را لغو تمامی تحریم‌ها دانست. در این میان اما اقدامات و اظهارات متناقض ترامپ به امیدها برای انجام مذاکره و لغو تحریم‌های نفتی ایران پایان داد. ترامپ در حالی پیشنهاد دیدار با حسن روحانی را مطرح کرده بود که نه‌تنها شرط لغو تحریم‌ها برای انجام مذاکرات را رد کرد بلکه به افزایش تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران دست زد.

در آخرین اقدام، هفته گذشته آمریکا تعدادی شرکت چینی که به انتقال نفت ایران در دوران تحریم دست زده بودند را تحریم کرد. دو شرکت زیرمجموعه کاسکو، بزرگ‌ترین شرکت کشتیرانی جهان نیز در این لیست قرار داشت که به گفته تحلیلگران می‌تواند به از دور خارج شدن ۵۰ نفتکش از بازار حمل و نقل دریایی نفت منجر شود. این اتفاق نه تنها به افزایش آتش جنگ تجاری چین و آمریکا دامن خواهد زد، بلکه به ابهامات بازار نفت افزوده است.

در همین باره نیز بخوانید:

• نشست فوق‌العاده اوپک در دستور کار نیست
• تداوم بحران نفتی در ونزوئلا