ترکش جنگ تجاری به تقاضای نفت

به گزارش می متالز، آژانس بین‌المللی انرژی به تازگی اعلام کرده‌ است که در صورت مشاهده ضعف بیشتر در اقتصاد جهانی، پیش‌بینی‌اش از رشد جهانی تقاضای نفت خام برای سال جاری و سال آینده میلادی را کاهش خواهد داد. نگاهی به روند رشد تقاضای نفت خام از سوی دو مصرف‌کننده بزرگ نفت خام دنیا، یعنی چین و هند، نشان می‌دهد که موضع‌گیری جدید آژانس‌ بین‌المللی انرژی در رابطه با چشم‌انداز رشد تقاضای نفت خام، دلایل خاص خود را داشته است.

چین و هند به‌عنوان کشورهایی در حال توسعه، پیشران رشد مصرف نفت خام شناخته می‌شوند و هرگونه نوسان در روند تقاضای نفت خام آن‌ها، می‌تواند بر تقاضای جهانی نفت خام و قیمت‌ها اثرگذار باشد.

ترکش جنگ تجاری به تقاضای نفت

 فاتح بیرول، مدیرعامل آژانس بین‌المللی انرژی، جمعه گذشته از تغییر احتمالی چشم‌انداز این سازمان از رشد تقاضای نفت خام خبر داده بود. با این حال IEA پیش از این و در آگوست تحت تاثیر آثار مخرب جنگ اقتصادی چین و آمریکا بر اقتصاد جهانی، چشم‌انداز رشد تقاضای نفت خام در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ را کاهش داده و به ترتیب به ۱/ ۱ و ۳/ ۱ میلیون بشکه در روز رسانده بود. بر اساس گزارش‌های موجود، رشد تقاضای نفت خام در حال حاضر به کندترین سرعت خود از زمان بحران مالی ۲۰۰۸ به این سو رسیده است.

 نگرانی‌های سمت تقاضای نفت خام، با شروع جنگ تجاری بین غول‌های اقتصادی شرق و غرب مورد توجه فعالان بازار نفت قرار گرفت و در کنار بحث عرضه نفت خام، تبدیل به وزنه‌ای اثرگذار در بازار نفت شد.

با تشدید جنگ تجاری و قرار گرفتن نتایج مذاکرات تجاری پکن و واشنگتن در هاله‌ای از ابهام، حالا نشانه‌هایی از کند شدن تقاضای نفت خام در میان مهم‌ترین مصرف‌کنندگان نفت خام دنیا مشاهده می‌شود که می‌تواند میانگین رشد تقاضای پیش‌بینی شده برای سال جاری میلادی از سوی آژانس بین‌المللی انرژی را به کمتر از یک میلیون بشکه در روز برساند.

هند

یادداشت تازه‌ای از جان کمپ، تحلیلگر رویترز نشان می‌دهد که در حال حاضر مصرف نفت خام هند بسیار کندتر از روند طولانی‌مدت خود در حال حرکت است. علت این اتفاق رکود گسترده اقتصادی در این کشور است که خود را از جمله در کاهش فروش وسایل نقلیه نشان داده است.

رکود اقتصادی که حالا گریبان هند را گرفته، بخشی از کاهش رشد جهانی اقتصاد است که بر صنعت خودرو فشارچشم‌گیری وارد کرده است. اما اتفاقی که حالا برای هند رخ داده، از آنجا اهمیت زیادی دارد که این کشور طی دو دهه گذشته، برای رشد تقاضای نفت خام بسیار با اهمیت بوده است. بنابراین کند شدن رشد مصرف نفت خام در این کشور، می‌تواند تعادل تولید و مصرف جهانی نفت خام را از بین ببرد و عاملی برای فشار بر قیمت جهانی نفت خام باشد.

 در یادداشت کمپ اشاره شده است که کند شدن رشد تقاضای نفت خام هند می‌تواند حداقل ۱۰۰ هزار بشکه در روز از رشد تقاضای نفت خام در ۲۰۱۹ را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه این اتفاق، رشد جهانی مصرف نفت خام در سال جاری میلادی، به یک میلیون بشکه در روز یا کمتر خواهد رسید.

این در حالی است که در دو دهه گذشته، رشد سالانه مصرف نفت خام هند در مقایسه با میانگین افزایش 1.5 درصدی در دنیا، به‌طور متوسط حدود ۵ درصد بوده است. این میزان متوسط رشد مصرف، برای سال‌ها این کشور را به یکی از موتورهای محرک اصلی رشد مصرف نفت خام تبدیل کرده بود. برای مشخص شدن نقش هند خوب است بدانیم این کشور حدود ۱۳ درصد از رشد جهانی مصرف خام بین سال‌های ۱۹۹۸ و ۲۰۱۸ را به خود اختصاص داده است. این میزان بین سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۸ به ۱۸ درصد رشد کرده بود.

 اما حالا تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد که رشد مصرف نفت خام در هند، در سه ماه ژوئن تا آگوست، در مقایسه با مدت مشابه سال قبل تنها 1.45 درصد رشد داشته و نسبت به رشد بیش از ۸ درصدی در شروع سال ۲۰۱۸ نیز کاهش قابل توجهی را نشان می‌دهد. این آمار در میزان مصرف بنزین در این کشور نیز بازتاب پیدا می‌کند. بر اساس این گزارش، بنزینی که در سه ماه آغاز ۲۰۱۹ توسط صاحبان خودرو در هند مصرف شده کمتر از ۱۰ درصد رشد داشته، این در حالی است که این میزان در سه ماه نخست سال گذشته میلادی، بیش از ۱۳ درصد بوده است.

به این ترتیب می‌توان آثار مخرب جنگ تجاری آمریکا و چین که هر روز شکل پیچیده‌تری به خود می‌گیرد را در میزان تقاضای نفت خام هند مشاهده کرد. در این میان حتی اگر به آمارهای اقتصادی اشاره نشود، کند شدن روند مصرف نفت خام به خودی خود گویای شرایط دشواری است که اقتصاد هند حالا در آن قرار دارد.

 صندوق بین‌المللی پول در گزارش ماه جولای خود به این نکته اشاره کرده بود که اقتصاد هند در سال جاری میلادی به شکلی چشمگیر کند شده است. بانک مرکزی هند برای مقابله با آثار نامطلوب جنگ تجاری برای اقتصاد این کشور، در سال جاری میلادی چهار بار نرخ بهره را در این کشور کاهش داده است. با این حال به نظر می‌رسد تا زمانیکه مشکلات مربوط به جنگ تجاری برطرف نشود، هند یکی از بازیگران اصلی کند شدن رشد تقاضای نفت خام و سقوط قیمت‌ها باقی بماند.

  چین

 در کنار هند، چین به‌عنوان دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت خام بعد از آمریکا یکی دیگر از موتورهای محرک رشد تقاضای جهانی نفت خام به شمار می‌رود. با این حال نشانه‌های امیدوارکننده‌ای از اقتصاد این کشور مشاهده نمی‌شود. چین به‌عنوان طرف مقابل آمریکا در جنگ تجاری، اخیرا کمترین رشد اقتصادی در نزدیک به سه دهه گذشته را به ثبت رسانده است.

بر اساس آمارهای موجود، رشد اقتصادی چین در سه ماه دوم ۲۰۱۹ به حدود 6.2 درصد رسیده است که ضعیف‌ترین رشد در حداقل ۲۷ سال گذشته به شمار می‌رود. بروز نشانه‌هایی از این دست در اقتصاد چین، هشداری جدی به کند شدن سمت تقاضای نفت خام و فشار به قیمت‌ها به‌عنوان موضوعی است که کارشناسان و فعالان بازار ماه‌‌هاست نسبت به آن هشدار می‌دهند.

 در چنین شرایطی است که تحلیلگران عقیده دارند رکوردهایی که واردات نفت خام چین در ماه‌های ابتدایی ۲۰۱۹ به ثبت رساند، به احتمال قوی تکرار نخواهد شد و به شکل پوششی بر واقعیت تقاضای نفت خام این کشور خواهد بود. تقاضای قوی چین برای واردات نفت خام که در نیمه نخست سال جاری مشاهده شد، حدود دوسوم از رشد تقاضای جهانی نفت خام را پوشش می‌داد.

با این حال تخمینی تقریبی از الگوهای واقعی مصرف نفت خام در چین نشان می‌دهد که از آنجا که جنگ تجاری به صنایع چین آسیب فراوانی رسانده است، بخش چشمگیری از افزایش وارداتی که چین در سال جاری داشته به ذخایر استراتژیک این کشور اختصاص یافته است. بنابراین از نگاه کارشناسان افزایش واردات نفت خام چین منعکس‌کننده واقعیات اقتصاد این کشور و میزان واقعی مصرف نفت خام آن نبوده است.  

به گزارش رویترز، چین در نیمه نخست ۲۰۱۹ با افزایش واردات بیش از ۸۰۰ هزار بشکه‌ای در روز نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته، تقریبا دو‌سوم تقاضای جهانی نفت خام را تشکیل داده است. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد با رسیدن سطح ذخایر استراتژیک نفت خام چین به سقف ۹۰ روزه (حجم این ذخایر در حال حاضر به ۸۰ روز رسیده است)، و از آنجا که آمارهای اقتصادی و صنعتی این کشور نشان از کند شدن دارد، به‌زودی چین در کنار هند تبدیل به یکی از مهم‌ترین اهرم‌های فشار بر قیمت جهانی نفت خام خواهد شد. 

«دنیای اقتصاد» ‌پیش از این در گزارشی با عنوان «نقش ذخایر استراتژیک نفت خام چین در آینده بازار طلای سیاه» به این نکته اشاره کرده بود که با در نظر گرفتن میانگین واردات روزانه نفت خام چین (9.85 میلیون بشکه در روز) در هشت ماه ابتدای ۲۰۱۹، می‌توان به این نتیجه رسید حجم ذخایر استراتژیک نفت خام این کشور حالا باید چیزی حدود ۷۸۸ میلیون بشکه باشد.

به اعتقاد تحلیلگران، چین هنوز برای تکمیل ذخایر استراتژیک خود و همچنین افزایش سطح ذخایر تجاری نیاز به واردات دارد اما با برطرف شدن این نیاز و حذف بیش از ۸۰۰ هزار بشکه‌‌ واردات نفت خام چین که نسبت به سال قبل افزایش داشته، شاهد تلنگری قوی به سمت تقاضای نفت خام و فشار بیشتر به قیمت‌ها خواهیم بود.

در همین رابطه نیز بخوانید:

• نگرانی سرمایه‌گذاران نسبت به حملات به تاسیسات نفتی در آینده