میزان کدهای معاملاتی جدید صادره برای سهامداران به تفکیک بررسی شد

به گزارش می متالز، رکوردشکنی‌های پی‌در‌پی شاخص کل بورس، ثبت آمارهای جدید در ارزش معاملات خُرد روزانه و رشد قیمت سهام مبادله شده در بازار سهام از یکسو و رکود حاکم در بازارهای رقیب سبب شده تا این روزها شاهد حرکت موج بزرگی از سرمایه‌گذاران به‌سوی بازار سهام باشیم.

امری که ورود نقدینگی جدید و پول‌های تازه به بورس را به‌دنبال داشته به‌ طوری‌که طبق آمار دریافت شده از سپرده گذاری مرکزی در نیمه نخست سال‌ جاری، ۲۶۰ هزار کد معاملاتی جدید صادر شده تا در مجموع تعداد سهامداران بازار سرمایه از مرز ۱۱.۱ میلیون نفر عبور کند. بیشترین کدهای جدید صادر شده مربوط به شهریور و با ۶۱ هزار کد همراه بوده است.

عبور شاخص بورس از مرز ۳۰۰ هزار واحد و همزمان با آن تداوم رکود و بعضا کاهش قیمت در بازارهای سکه و دلار باعث شده، بازار سهام به برترین گزینه سرمایه‌گذاری در میان عموم جامعه تبدیل شود و هر روز شاهد ورود نقدینگی‌ جدید به این بازار باشیم. در واقع رکوردشکنی‌های پیاپی مولفه‌های اصلی بازار سهام از جمله شاخص کل، ارزش معاملات خرد سهام و رشد قیمت در بیشتر نمادهای معامله شده در بورس و فرابورس، اشتیاق برای ورود به این بازار را تشدید کرده است. 

ریسک و فرصت ورود پول‌های تازه 

این روزها کارگزاری‌ها با صف‌های طولانی متقاضیان برای دریافت کد معاملاتی و ورود به گردونه معاملات بازار سهام روبه‌رو هستند. شرایطی که سبب شده تا ارزش معاملات خرد سهام از سطوح ۱۰۰ میلیارد تومانی در سال گذشته، سه شنبه هفته جاری از ۳هزار میلیارد تومان فراتر رود.

در این میان نگاهی به اثرات ورود پول‌های تازه بر بازار سهام خالی از لطف نیست. باید توجه داشت افزایش جریان نقدینگی ورودی به معاملات سهام از یکسو سبب سبقت گرفتن تقاضا از عرضه می‌شود. این مهم در بازاری که عمق کمی داشته و از سهام شناور ناچیزی برخوردار است، نقش پررنگی ایفا می‌کند. 

ورود سهامدار جدید به بازار سهام از دو وجه دیگر نیز می‌تواند به بازار کمک برساند. در شرایط فعلی ورود پول‌های جدید به معاملات سهام نشان می‌دهد انگیزه سرمایه‌گذاری در باقی بازارهای سرمایه‌گذاری همچون دلار، سکه، مسکن و بازار پول به شدت کاهش یافته است. در نتیجه بازار سهام با انگیزه سود پایین‌تر یا به عبارتی p/ e بالاتر از جذابیت بیشتری برخوردار است.

این مهم سبب کاهش سود واقعی در بازار سهام می‌شود که به معنای افزایش p/ e یا بازدهی ناشی از سود سهام است که به تقویت قیمت‌ها می‌ انجامد. محور دوم اما به افزایش اعتماد عموم مردم نسبت به بازار سهام بازمی‌گردد. زمانی که این اعتماد افزایش پیدا می‌کند، انتظار برای افزایش سود شکل گرفته و صرف ریسک کوچک‌ترمی‌شود.

بر اساس سنگین‌تر بودن وزن هر یک از عوامل فوق می‌توان میزان پایداری این روند را برآورد کرد. با این حال نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که شکسته شدن رکورد تاریخی ارزش معاملات خرد سهام اگر چه نشان‌دهنده رونق بازار سهام است اما نشانه‌هایی از اوج‌گیری هیجانات در بازار را به تصویر می‌کشد. جایی که شاهد حضور فعالان پول‌های تازه و کم‌تجربه با رویای کسب سود حداکثری در کوتاه‌ترین زمان ممکن هستیم.

بسیاری از این سهامداران جدید به دلیل عدم آشنایی با مبانی ارزندگی و زمین بازی، ملاک تصمیم‌گیری را روندهای معاملاتی قرار می‌دهند. این مساله می‌تواند با معکوس شدن مسیر بازار که با توجه به کسب سودهای قابل توجه طی مدت اخیر دور از ذهن نیست به هیجانی تمام‌عیار بدل شود که توجه بیشتر معامله‌گران به ملاک‌های ارزندگی را می‌طلبد.

نگاهی دقیق‌تر به کدهای صادره

نیمه نخست ۹۸ با درخشش ویژه بورس در برابر رکود دیگر بازارها به پایان رسید. یکه‌ تازی بورس در این مدت با بازدهی ۶۹ درصدی در برابر روند منفی سکه و ارز رقم خورد. بررسی جزئیات نشان می‌دهد ۸۴ هزار و ۵۰۰ کد مربوط به سهامداران حقوقی بوده و مابقی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد.

ازسوی دیگر در این دوره بالغ‌ بر ۱۱۰ کد معاملاتی برای سرمایه‌گذاران خارجی صادر شده که با احتساب این میزان کد خارجی، مجموع کدهای سرمایه‌ گذاران خارجی به ۱۳۸۴ عدد رسیده است. هرچند به‌نظر می‌رسید با توجه به مسائل سیاسی رخ داده و تحریم‌های ایجاد شده، تمایل سرمایه‌گذاران برای حضور در بازار سرمایه ایران نیز به شکل محسوسی کاهش پیدا کند ولی همین میزان صدور کد نیز بیانگر آن است که همچنان نشانه‌هایی از امید در این زمینه وجود دارد.

همچنین یکی دیگر از آمار قابل‌توجه، افزایش فعالیت زنان در بازار سرمایه است به‌طوری‌که بیش از ۴۰ درصد از کدهای صادر شده در نیمه نخست سال مربوط به بانوان بوده که این امر بیانگر افزایش تمایل بانوان به ورود در بازارهای مالی به‌ویژه بازار سرمایه و مشارکت آنها در این بازار است.

سه میلیون کد معاملاتی از آن بانوان

نقش بانوان در بازارهای مالی و به‌ ویژه بازار سرمایه روندی رو به پیشرفت دارد، البته باید عنوان کرد که تا رسیدن به شرایط تساوی و حتی برتری، گام‌های زیادی باید برداشته شود.در سال ۸۷ تنها بالغ‌بر ۶۱۱ هزار کد سهامداری برای بانوان فعال شده بود که این رقم در حال حاضر به بیش از ۳ میلیون کد می‌رسد. یعنی ورود سهامداران زن به بازار سرمایه طی این ۱۲سال ۵ برابر شده و تقریبا با نرخ رشد ورود مردان به این بازار برابری می‌کند.

بررسی تعداد صدور کدهای معاملاتی از سال ۸۷ تاکنون نشان‌ می‌دهد بیشترین درصد رشد صدور کد برای بانوان مربوط به سال ۹۰ و به میزان بیش از یک میلیون و ۲۲۵ هزار کد بوده که نرخ رشد ۴. ۷۰ درصدی را نسبت به سال ۸۹ تجربه کرده است. در سال ۹۴ نیز کدهای بانوان از مرز ۲ میلیون عبور کرد و در پایان همان سال در محدوده ۲ میلیون و ۲۶۵ هزار کد قرار گرفت. از آن سال به بعد نیز در همان محدوده ۲ میلیون کد قرار داشت و در نهایت با صدور ۱۰۴ هزار و ۶۰۰ کد در نیمه نخست سال ۹۸، تعداد از مرز ۳ میلیون گذشت.

بررسی روند حقوقی‌ها

نگاهی به آمار صدور کدهای معاملاتی جدید در بازار سهام، حکایت از رشد ۵۰ درصدی صدور برای سهامداران عمده بازار در سال ۹۵ دارد. به این ترتیب در این سال، ۷۳ هزار و ۱۷۰ کد معاملاتی جدید در بازار سهام صادر شد. رشد چشمگیر صدور کدهای حقوقی در سال ۹۵ به‌دلیل تخصیص اسناد خزانه اسلامی پذیرش شده در فرابورس به پیمانکاران و شرکت‌های طلبکار از وزارتخانه‌ها و دولت بوده است. نگاهی به آمار معاملات فرابورس در سال ۹۵ نیز حکایت از رشد ۲۷۵ درصدی ارزش معاملات اسناد خزانه اسلامی دارد.

تداوم مشارکت خارجی‌ها
 

بررسی ها نشان می دهد، بیشترین میزان صدور کد خارجی در سال ۸۷ بوده به‌طوری‌که رشدی ۶۶ درصدی را به ثبت رسانده بود. این وضعیت در سال‌ های ۸۸ و ۸۹ نیز به ترتیب با رشد ۴۱ و ۴۰ درصدی تداوم داشت. البته پس از این دوره شاهد جدی‌تر شدن تحریم‌ها علیه ایران بودیم. امری که سبب شد مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی در بازار سرمایه ایران با روندی نزولی مواجه شود.

به این ترتیب در سال ۹۰، صدور کد معاملاتی برای سرمایه‌گذاران خارجی تنها ۱۴ درصد افزایش یافت.  این روند طی سال‌های بعد و با آرام شدن فضای سیاسی با بهبود نسبی همراه شد به‌طوری‌که بار دیگر از سال ۹۳ شاهد افزایش حضور خارجی‌ها در بورس تهران بودیم.

بر این اساس در سال ۹۳، کد معاملاتی سهامداران خارجی با افزایش ۵۶‌ درصدی همراه شد. ولی باز هم مجدد از سال ۹۶ و با روی کار آمدن دونالد ترامپ، و افزایش تهدیدهای وی علیه ایران بار دیگر شاهد کاهش صدور کدهای معاملاتی جدید برای سرمایه‌گذاران خارجی بودیم. به این ترتیب طی معاملات سال ۹۶، صدور کدهای معاملاتی جدید در بازار سهام تنها ۲۷ درصد رشد کرد.

نگاهی به روند صدور کدهای ماهانه

بررسی‌ها نشان می‌دهد، بازار سهام که در سال ۹۷ نتوانسته بود همگام با نرخ ارز و سکه به پیشروی ادامه دهد در معاملات فروردین نه‌تنها یکه‌ تاز بازارهای داخلی بود، بلکه توانست با ثبت بازده ماهانه ۱۴.۴ درصدی طلایی‌ترین فروردین تاریخ بورس تهران را رقم بزند. در فروردین و همزمان با جو مثبت تشکیل شده در بازار سهام، اشتیاق سهامداران برای ورود به این بازار قابل‌مشاهده است به‌طوری‌که ۵۵ هزار کد جدید صادر شد.

روند مثبت حاکم بر بازار سهام در اردیبهشت‌ ماه نیز ادامه داشت. امری که سبب شد بورس تهران با رشد ۵.۲ درصدی، بیشترین بازدهی را بین بازارهای ارز، سکه و سپرده بانکی به ثبت رساند. البته در دومین ماه سال ریسک‌هایی در فضای سیاسی شکل گرفت که ورود سرمایه‌گذاران جدید را محتاطانه کرد به‌ طوری‌که میزان صدور کدهای جدید معاملاتی در این ماه به ۳۹ هزار کد رسید.  به‌عبارت دقیق‌تر عدم قطعیت‌ها در اردیبهشت‌ماه نه تنها ورود سرمایه‌ گذاران جدید را با احتیاط همراه ساخت بلکه دو نیمه متفاوت را در این ماه رقم زد.

در نیمه نخست این ماه با ورود فزاینده پول‌های خرد به بازار، شاخص کل طی روندی پرشتاب و پیوسته در چهاردهمین روز این ماه به رکورد بی‌سابقه ۲۲۴ هزار و ۵۹۰ واحدی دست یافت. اما وقوع جنگ تجاری بین دو اقتصاد بزرگ دنیا و سپس اوج‌گیری تنش‌های سیاسی در منطقه ضمن تحمیل فاز احتیاطی به بورس، باعث عقب‌نشینی تند قیمت‌ها و سقوط ۹ درصدی دماسنج اصلی سهام تا مرز ۲۰۴ هزار واحدی شد.

روند صدور کدهای معاملاتی در خردادماه به کمترین میزان در ۶ماه نخست سال رسید به‌طوری‌که هرچند بازدهی بورس تهران در خردادماه به ۹.۲ درصد رسید ولی صدور کدهای جدید در این ماه تنها به ۲۳ هزار کد رسید. در این میان به‌نظر می‌رسد افزایش تنش‌های سیاسی در خلیج فارس یکی از مهم‌ترین عوامل در عقب‌نشینی ورود سهامداران جدید به بازار سرمایه باشد.

با شروع تابستان، ورود سهامداران جدید با روندی افزایشی همراه شد به‌طوری‌که تیرماه شاهد صدور ۳۴ هزار کد معاملاتی جدید در بازار سرمایه بودیم. برتری بورس تهران در میان دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری در ورود این گروه از معامله‌گران از بازارهای رقیب به بورس بی‌تاثیر نبود و شاخص کل بورس تهران معاملات اولین ماه تابستان را ضمن پشت سر گذاشتن ۱۹ کانال، با رشد  ۷.۷ درصدی به پایان رساند.

این در حالی است که در بازارهای نظیر دلار و سکه به ترتیب شاهد افت ۶.۸ و ۹.۸ درصدی نرخ‌ها در این بازه زمانی بودیم. این امر ورود نقدینگی از بازارهای موازی به سمت بورس و همچنین صدور کدهای جدید را به‌دنبال داشت. شاخص کل بورس تهران در مسیر پرشتاب صعودی در مرداد نیز رشد ۵ درصدی را به ثبت رساند. هر چند در این ماه برخلاف ماه‌های گذشته که اتفاق نظر بر ارزندگی سهام وجود داشت، شدت تقابل نظرات درخصوص حباب قیمتی یا ارزندگی سهام به اوج رسید.

این موضوع سبب نشد تا ورود سهامداران جدید به بورس کاسته شود به‌طوری‌ که در مردادماه شاهد صدور ۴۸ هزار کد معاملاتی جدید در بازار سرمایه بودیم که در مقایسه با تیرماه، رشد ۴۱ درصدی را نشان می‌دهد. شهریور بازار سهام در حالی با ثبت بازدهی ۵. ۱۳ درصدی شاخص کل بورس همراه شد که به این ترتیب سودی بالغ‌ بر ۶۹ درصد در کارنامه نیمه نخست سال ثبت شد.

همزمان با این موج صعودی، بیشترین میزان صدور کدهای جدید در این ۶ ماه نیز به ثبت رسید. بر این اساس با صدور ۶۱ هزار کد معاملاتی جدید، آمار کدهای معاملاتی صادرشده از ابتدای سال‌جاری تا پایان شهریورماه به ۲۶۰ هزار رسید تا به این ترتیب رکوردی مناسب در استقبال تازه‌واردان از بازار سهام داشته باشیم.