آموزش سواد مالی برای کودکان

به گزارش می متالز، شاید بهتر است که بدانید سیستم جدید آموزش مفاهیم ریاضی در مدارس باعث شده است که آنها با روش جدید، ریاضی را یاد بگیرند. در واقع در این سیستم جدید، کودکان در تکالیف ریاضی به همان جوابی خواهند رسید که والدین با روش‌های قدیمی به آن می‌رسند. اما نحوه رسیدن به پاسخ بسیار متفاوت است! اینجاست که مهارت‌های ریاضی قدیمی والدین نمی‌تواند کمکی به یادگیری ریاضی به کودکان نماید.

البته به نظر می‌رسد که والدین بیشتر نسبت به روش جدید آموزش ریاضی شاکی هستند. چرا که در آن، آموزش مفاهیم پول وجود ندارد.

چقدر سواد مالی برای کودکان مهم است؟

براساس ارزیابی اخیر «سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)» آمارها در خصوص سواد مالی بسیار نگران‌کننده هستند.

همانطور که می‌دانید پول نقش مهمی در زندگی دارد. از خوردن، خرید ملزومات و مسافرت گرفته تا خرید خانه، ازدواج و فرزندان. همه افراد هر روز به شکل‌های مختلف در حال انجام تصمیمات مالی هستند. اتخاذ این تصمیمات از همان اوایل زندگی شروع می‌شوند. به عنوان مثال،  به محض اینکه کودک برای اولین بار پولی را به عنوان کمک هزینه از والدین دریافت می‌کند یا در جشن تولدش اولین پول را به عنوان هدیه، از مادربزرگش می‌گیرد، شروع انجام تصمیمات مالی او خواهد بود.

بدیهی است که آموزش و تفهیم مفاهیم مالی به زبانی قابل درک برای کودک پیش دبستانی بسیار دشوار بوده و به برنامه‌ریزی‌های آموزشی مالی دقیق و سنجیده نیاز دارد تا شالوده ذهنی و مالی او به درستی طرح‌ریزی شود. این مفاهیم ساده ولی مهم به عنوان نمونه خرج‌کردن پول با هدف بدست آوردن آنچه که نیاز دارد، یا جمع‌کردن پول (پس انداز) تا زمانی که فرضاً اسباب بازی مورد علاقه‌اش را بخرد، می‌تواند باشد.

واضح است که مفاهیم پولی و مالی هر دو با اعداد سروکار دارند و اگر شما با اعداد راحت نباشید، به سادگی می‌توان گفت که از نظر اقتصادی و رسیدن به آزادی مالی با مشکل روبرو خواهید شد. البته اصلا در اینجا منظور انجام کارحرفه‌ای با آمار یا ماشین حساب نیست. بلکه بطور خیلی ساده انجام تصمیمات مالی با مفاهیم پایه‌ای مانند چهار عمل اصلی یعنی جمع، تفریق‌، ضرب و یا تقسیم‌ است.

یک واقعیت نگران‌کننده‌تر این است که اگر کودک از موفقیت‌های تحصیلی خوبی برخوردار یا نابغه ریاضی باشد و به کلاس‌های پیشرفته‌تر هم برود، به این معنی نخواهد بود که لزوما از سواد مالی برخوردار است. هنگامی که کودک به سن بلوغ رسید، کم‌کم محیط مدرسه را پشت سر گذاشته و وارد اجتماع می‌شود و پس از مدتی ممکن است به صورت حرفه‌ای مشغول به کار شود و این احتمال قوی وجود دارد که به سادگی در سراشیبی سوء مدیریت پول‌هایش قرار گیرد. حال این سوال مطرح می‌شود که چرا چنین اتفاقی می‌افتد؟ دلیل آن به وضوح روشن است که سیستم آموزشی مدارس نتوانسته درس‌های اساسی مرتبط با مفهوم پول و برنامه‌های کاربردی مورد نیاز در دنیای واقعی را به او آموزش دهد و فرصت‌های تمرین، آزمون و خطا را برای او ایجاد کند. حقیقت این است که آموزش مالی فرزندان یا از طریق والدین و اطرافیان است و یا درس‌هایی که از اشتباهات خودشان می‌گیرند.

شاید به نفع والدین باشد که از روش‌های مناسبی برای آموزش مفاهیم مالی به کودکان شروع کنند و آنها را به سمت «آب‌های مالی» هدایت کنند تا آینده روشن‌تری را پیش رو داشته باشند. شاید اصطلاح «آب‌های مالی» را کمتر شنیده باشید. منظور از آن این است که سرمایه‌گذاری در انواعی از امور مالی انجام شود که هدف آنها پروژهایی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه کارآفرینی، تولید مواد غذایی ارگانیک و غیره است که در راستای ایجاد تغییرات بهتر در دنیا فعالیت می‌کنند. مجدداً این نکته خاطرنشان می‌شود که سیستم‌های درسی مدارس، مفاهیم مالی درست و مناسب را به کودکان آموزش نمی‌دهند، از این رو این برعهده خانواده است تا هر چه زودتر آموزش را شروع کنند.

حال این مطلب ممکن است برای بسیاری از والدین دشوار به نظر برسد، به خصوص آنهایی که خودشان هنوز با مشکلات مالی روبرو هستند و به استقلال مالی مناسب نرسیده‌اند و آموزش‌های لازم را نمی‌دانند.

دقیقا به همین دلیل است که رابرت کیوساکی اولین کتاب خود را با عنوان «پدر پولدار و پدر بی‌پول» نوشت. در این کتاب پدر بی‌پول (با مدرک دکتری) در تمام دوران زندگی خود از نظر مالی سخت تلاش می‌کند، ولی همچنان درگیر مشکلات مالی است. تنها روشی که رابرت یاد گرفت که چگونه سواد مالی داشته باشد از پدر بهترین دوستش که تا کلاس هشتم بیشتر سواد نداشت، بود. پدر دوستش به یکی از ثروتمندترین مردان هاوایی تبدیل شده بود. او به داشتن اعتماد به نفس مالی اعتقاد داشت. او بر این باور بود که می‌توان ثروت را از طریق داشتن مشاغل شخصی و سرمایه‌گذاری ایجاد کرد. اگر رابرت، فقط می‌خواست به روش پدر بی‌پول خود زندگی کند قطعا با مشکلات مالی زیادی روبرو می‌شد.

دقیقاً به همین دلیل است که والدین از همان کودکی باید آموزش را شروع کنند. در غیر این صورت، فرزندان آنها روزی در همان وضعیت ناراحت‌کننده قرار خواهند گرفت. پس والدین این قدرت را دارند که جلوی این چرخه بی‌سوادی مالی را بگیرند و چه بهتر که آموزش والدین در این زمینه هر چه سریعتر تکمیل گردد.

چگونه به کودکان مفهوم پول را آموزش دهیم؟

آموزش مفهموم مدیریت پول، بهترین شروع آموزش به کودکان است. به این معنا که به صورت بسیار قابل فهم و جذاب، نحوه ورود و خروج پول، نحوه استفاده پول باقیمانده (پس از یک دوره خاص مثلا بعد از یک ماه یا یک سال)، ارتباط‌های بین درآمد، هزینه و پس‌انداز آموزش داده شود تا مفهوم گردش پول برای آنها قابل درک شود. قطعا همه والدین مایل هستند که این آموزش‌ها قبل از رسیدن کودکان به سن ۱۸ سالگی انجام شود یعنی دقیقا قبل از اینکه شروع به استفاده از کارت‌های اعتباری نمایند.

البته به طور متوسط، در سن ۹ سالگی، یادگیری مفاهیم حسابداری، مالی و سرمایه‌گذاری ممکن است شروع شود. یکی از کاربردی‌ترین روش‌های مفاهیم سواد مالی، «بازی» است که نقش مفید و راه موثر و باورنکردنی برای کودکان و حتی بزرگسالان در زمینه یادگیری و دریافت آموزش‌های لازم ایفا می کند.

به عنوان مثال بازی‌های فکری مختلفی در این زمینه وجود دارند که معروفترین آنها بازی «کش فلو(Cashflow)» و «گیم بورد(Game board)» است که مناسب برای سنین ۷ تا ۱۴سال است. در این نوع بازی‌ها، که به گونه‌ای زندگی واقعی شبیه‌سازی شده است، کودکان می‌آموزند که چگونه از چرخه دورانی زندگی خارج شده و از طریق سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی مانند املاک، سهام، مشاغل و فلزات گرانبها وارد چرخه ثروت شوند. علاوه بر آن، چگونگی رفتار سرمایه‌گذاری در سناریوهای مختلف را نیز آموزش می‌بینند. این نوع بازی‌ها، محیطی امن محسوب می‌شوند تا کودک در آن بتواند راهبردهای ایجاد ثروت را آموزش ببیند.

ذکر این نکته مجددا حائز اهمیت است که آموزش مفهوم پول برای کودکان در سنین پایین‌تر بسیار کاربردی‌تر، مفیدتر و کم هزینه‌تر است تا در سنین بزرگسالی. هیچ دلیل موجهی برای عدم آموزش سواد مالی در سنین خیلی پایین وجود ندارد. به علاوه، این زمان مناسبی است برای پیشگیری از بروز رفتارها و تصورات نادرست در امور مالی که گاها ممکن است از دوستان، اطرافیان و یا برنامه‌های تلویزیونی به کودکان آموزش داده شود.

«وارن بافت» در پاسخ به اینکه بزرگترین اشتباهی که والدین در هنگام یادگیری مفهوم پول به فرزندانشان مرتکب می‌شوند چیست؟ پاسخ داد: «بعضی اوقات والدین صبر می‌کنند تا فرزندانشان به دوران نوجوانی برسند و پولشان را مدیریت کنند. در حالیکه آموزش مدیریت پول باید از دوران پیش دبستانی برای کودکان شروع شود.»

 

مترجم: افسانه میرزایی، اداره امور بین الملل سازمان بورس و اوراق بهادار