نگاهی به عوامل تاثیرگذار بر رشد قیمت الکترود گرافیتی

به گزارش می متالز به نقل از مارکِتز‌اینسایدِر، افزایش قیمت الکترود گرافیتی یک ماه پیش به اوج خود رسید و تاثیر چشمگیری بر صنایع فولاد و آلومینیوم داشت. ریشه این افزایش را می‌توان در کاهش حجم کک سوزنی به عنوان ماده اولیه سازنده الکترود گرافیتی عنوان کرد که قیمت آن از ۴۵۰ دلار در هر تن به حدود ۳۲۰۰ دلار رشد داشته است.
از سویی دیگر موسسه سی‌آریو در انگلیس دلیل افزایش چشمگیر قیمت الکترودهای گرافیتی را برآمده از کاهش عرضه آن از طرف چین می‌داند. این تغییرات می‌تواند بر زنجیره سراسری عرضه فولاد تاثیرگذار باشد، از طرفی عرضه‌کنندگان مواد خام با کمبود تقاضا از سوی تولیدکنندگان الکترود روبه‌رو شده‌اند و از سویی دیگر کارخانه‌های فولاد در سراسر جهان نگران هستند که تا ۳ ماه دیگر تا پایان سال جاری میلادی باید به فکر جایگزین‌هایی برای الکترود باشند.
در امتداد آثار کمبود الکترود گرافیتی در هفته گذشته، قیمت بیلت در منطقه سی‌آی‌اس (کشورهای مستقل مشترک‌المنافع) افزایش یافت. وب‌سایت پلنر در نوشتاری در این باره تقاضای ترک‌ها را در این رشد قیمت بسیار تاثیرگذار دانست و گفت رویه پیش روی صنعت فولاد جهان در نتیجه کمبود الکترود گرافیتی در نیمه دوم سال قابل پیش‌بینی بود.
نخستین موضعی که فولادسازان جهان برای رویارویی با این اتفاق پیش گرفتند در گام نخست کاهش ظرفیت تولید و راهکار دوم ادامه روند تولید فعلی با استفاده از منابع جدید الکترود گرافیتی بود و راهکار سوم نیز می‌تواند افزایش واردات بیلت به جای تولید آن در داخل کشور و ایجاد توازن در تولید باشد.
تاثیر این اتفاق فولادسازان را نیز متاثر کرده است. ترکیه به عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ فولاد جهان در کوره‌های قوس الکتریکی تعهداتی به بازارهای صادراتی خود دارد و باید در‌صدد ادای این تعهدات باشد. با گذشت زمان و بحرانی‌تر شدن مشکل الکترود گرافیتی، شرکت‌های ترک به این نتیجه رسیده‌اند که با توجه به قیمت‌های فعلی این ماده، صرف نظر از موجود نبودن، تولید فولاد خام صرفه اقتصادی خود را تا حد زیادی از دست داده است. به همین منظور بر آن شده‌اند تا به واردات بیلت به عنوان راه‌حلی عملی دست بزنند.
قیمت هر تن الکترود گرافیتی تحویلی به گمرک ترکیه ۶ ماه گذشته ۲ هزار دلار بود. این رقم اکنون ۱۷ برابر شده و به ۲۴ هزار دلار در تن رسیده و باعث شده برخی فولادسازان ترکیه اقدام به واردات بیلت به جای قراضه کنند تا هزینه را پایین آورند. الکترودهای مصرف شده نیز در حال بازسازی بازگشت به خط تولید است که تداوم این روند بر مصرف و قیمت قراضه اثر منفی می‌گذارد.
تولید الکترود گرافیتی دنیا ۱.۳ میلیون تن در سال است که سهم چین ۴۰ درصد و سایر کشورها ۶۰ درصد است. در چین چالش‌های مربوط به ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست می‌تواند عامل افت تولید ۲۰۰ هزار تنی محصول شده و در دنیا نیز طی سال‌های اخیر قیمت غیراقتصادی بود که به کاهش تولید و تعطیلی واحدها انجامید. این در حالی است که ۶ غول بزرگ الکترود گرافیتی دنیا خارج از چین فعالیت دارند. عرضه‌کنندگان سی‌آی‌اس که از چندی پیش منتظر این اقدام ترک‌ها بودند، با مشاهده حجم درخواست‌های ارسالی برای خرید بیلت، در هفته پیش قیمت‌های پیشنهادی خود را بسته به منطقه بین ۱۰ تا ۲۵ دلار در تن افزایش داده‌اند. البته خریداران در حال حاضر هیچ خریدی در سطوح قیمتی جدید انجام نداده‌اند، اما با توجه به شواهد به نظر می‌رسد در نهایت حاضر به پذیرش سطوح قیمتی فعلی خواهند شد.
در ایران نیز نیاز سالانه کشور به این قطعه ۴۰ تا ۵۰ هزار تن است و با توجه به اهداف صنعت فولاد کشور در افق ۱۴۰۴ حدود ۹۰ تا ۱۰۰هزار تن الکترود گرافیتی موردنیاز است. اکنون بیشتر نیاز صنعت فولاد به الکترود گرافیتی از کشورهای خارجی تامین می‌شود.
 

تاثیر بر بازار فولاد گذراست

رضا زائرحیدری دیدگاه خود را در این باره این طور تشریح کرد: مشکل اصلی در تولید الکترود گرافیتی نیست، مسئله اصلی در تولید مواد اولیه تولید الکترود یعنی کک سوزنی است که به دلیل افزایش تقاضای آن در صنایع دیگر تولید جهانی فولاد با کمبود آن روبه‌رو شده است. نیدِل‌کک یا همان کک سوزنی ویژگی‌های عجیبی دارد و به جز فولاد و نیروگاه‌های اتمی به تازگی در انرژی‌های نو هم استفاده می‌شود. بنابراین درخواست‌کننده‌های قدرتمندی پیدا کرده است. فرآیند تولید الکترود گرافیتی مشکل نیست، اما درباره نیدِل‌کک، مشکل و بسیار انحصاری است‌.
وی افزود: به هر حال بازار پس از مدتی تعادل خود را به‌دست خواهد آورد اما من بعید می‌دانم که به سطح قبلی برگردد و در نهایت صنعت فولاد، خود را با شرایط جدید وفق می‌دهد. البته تولید فولاد کاهش نیافته و کاهش هم نخواهد یافت، ولی هزینه تولید فولاد در واحدهای EAF (کوره قورس الکتریکی) بالا می‌رود چون در این فرآیند الکترودهای گرافیتی کاربرد اصلی را دارند.
او در پاسخ به تاثیر این اتفاق بر بهای فولاد توضیح داد: بهای فولاد را عرضه و تقاضا مشخص می‌کند و این اتفاق تاثیر چندانی بر تولید و عرضه جهانی فولاد ندارد، بیشتر فولاد جهان در کوره‌های بلند ساخته می‌شود که البته در آن فرآیند هم از الکترود استفاده می‌شود اما خیلی کمتر. در تولید فولاد در کوره‌های قوس الکتریکی بار اصلی بر الکترودهاست.
وی در نهایت نتیجه گرفت: با وجود کاهش چشمگیر الکترودها و فشاری که بر تولیدکنندگان است، تاکنون تاثیر منفی قابل توجهی در تولید فولاد گزارش نشده و قیمت‌ها حتی از ۲۴ هزار دلار در هر تن هم بالاتر است. همچنین توجه داشته باشید که ایران یکی از بالاترین مصارف الکترود را دارد و چهاردهمین تولیدکننده فولاد در جهان است، اما تولید فولاد آن تاکنون کاهش نداشته است.

شرح:
افزایش قیمت الکترود الکتریکی در ابعاد مختلف آن از فوریه ۲۰۱۷ (بهمن ۱۳۹۵) شروع شد و این روند صعودی تا ماه می (اردیبهشت ۱۳۹۶) ادامه پیدا کرد.