احیای معادن زغال‌سنگ در بازه زمانی ۱۵ ساله

ماشین‌آلات معادن زغال‌سنگ با کمترین بهره‌وری مشغول فعالیت هستند و علاوه بر اینکه موجب اتلاف وقت و توان نیروی انسانی مجرب و متخصص کشور می‌شوند، بهره‌وری معادن زغال‌سنگ را نیز به شدت می‌کاهند.
 با کمال تاسف اعضای کمیته زغال خانه معدن ایران به این نتیجه رسیده‌اند که وضعیت ایمنی و سلامت کارگران در معادن زغال‌سنگ کشور در بدترین حالت قرار گرفته است؛ به‌طوری که بیم آن می‌رود هر لحظه اتفاق ناخوشایندی در این معادن رخ دهد و جامعه معدنی کشور را برای چندمین بار عزادار کند.
این درحالی است که هر حادثه‌ای که در معادن زغال کشور اتفاق بیفتد برابر است با به خطر افتادن جان ده‌ها کارگر و تکنسین و مهندس از یکسو و از بین رفتن سرمایه‌های دولت و بخش خصوصی از سوی دیگر که شاید هیچ وقت نتوان تلفات ناشی از این حوادث را جبران کرد و زخم آن تا ابد در تن نیرومند بخش معدن کشور باقی می‌ماند.
از طرف دیگر، تجهیزات ایمنی معادن زغال نظیر دستگاه‌های هشدار‌دهنده گازهای خطرناک، سامانه‌های ضدجرقه، تهویه مطلوب و امکانات مربوط به نگهداری از سقف و دیواره‌های معادن به شدت ناکارا هستند و هر لحظه بیم آن می‌رود که با انفجاری مهیب یا ریزش سقف و دیواره‌ها، عده‌ای از کارکنان معدن در این انفجارها بسوزند و زیر ده‌ها تن سنگ و خاک مدفون شوند.
بر اساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت هم‌اکنون نزدیک به ۱۰ هزار نفر در معادن زغال‌سنگ کشور مشغول به کار هستند که باید سالانه ۵/ ۲ میلیون تن کنسانتره زغال مورد نیاز برای شرکت ذوب‌آهن اصفهان را تولید کنند.
از طرف دیگر با توجه به افزایش ظرفیت این شرکت و طراحی شرکت‌های دیگر فولاد به روش کوره‌بلند پیش‌بینی می‌شود نیاز کشور به زغال‌سنگ از گذشته بیشتر شود که لازمه آن سرمایه‌گذاری در معادن زغال کشور است.
این سیاست‌گذاران معدنی کشور به منظور تولید این ماده معدنی با کمترین حوادث و بالاترین بهره‌وری برای تجهیز و نوسازی معادن زغال‌سنگ باید اقدامات لازم را به عمل آورند و با زنده کردن مطالبات شرکت‌های زغال‌سنگ، این امکان در اختیار آنها قرار گیرد تا فعالیت‌های اکتشافی خود را گسترش داده و سطح استخراج خود را بالا ببرند.
خانه معدن ایران نیز گزارش‌های متعددی درباره معدنکاری زغال‌سنگ به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه کرده‌ و بسیار خوشحالیم که دکتر شریعتمداری، ایمنی در معادن زغال در ایران را جزو موضوعات ویژه و در اولویت بررسی در دستگاه حاکمیت قرار دادند.
حادثه معدن زغال‌سنگ البرز شرقی نیز جزو حوادثی است که نشان می‌دهد نگاه ما در زمینه سرمایه‌گذاری در معادن باید تغییر کند.
البته تنها با افزایش سرمایه‌گذاری در معادن نمی‌توان شاهد کاهش حوادث بود؛ بلکه عامل مهم دیگری به نام آموزش در این میان می‌تواند در کاهش وقوع این حوادث موثر واقع شود.
استفاده از تجهیزات جدید می‌تواند در کاهش حوادث اثرگذار باشد.
 نباید فراموش کرد تا زمانی که آموزش نباشد امکان استفاده کارگران از تجهیزات جدید برای کاهش حوادث معدنی وجود نخواهد داشت.
نشست مشترک وزیر صنعت، معدن و تجارت با کمیته زغال خانه معدن ایران و صاحبنظران باارزش فعال در این صنعت برای رفع مشکلات تولید و نیز قیمت‌گذاری این محصول، چشم‌انداز قابل قبولی را برای این صنعت تعریف می‌کند. خوشبختانه مسائلی که با حضور رییس کمیته زغال‌سنگ خانه معدن ایران در حضور وزیر صنعت، معدن تجارت و رییس سازمان ایمیدرو، در زمینه نیاز مبرم به آموزش و سرمایه‌گذاری در حوزه معادن زغال کشور مطرح شده از جمله پیشنهاد لزوم سرمایه‌گذاری درا ین صنعت به ارزش۱۶۰۰ میلیارد تومانی و ۲.۵ میلیارد یورویی در بازه زمانی ۱۵ ساله را می‌توان از اولویت‌های نیازمندی‌های بخش زغال‌سنگ کشور دانست.
گفتنی است معادن زغال‌سنگ ایران جزو پرخطرترین معادن کشور به شمار آمده و به دلیل نبود فناوری‌های نوین برداشت از آنها در بسیاری از معادن به شکل سنتی انجام می‌شود و در نهایت باعث وقوع حوادث تلخ می‌شود.

محمدرضا بهرامن - رییس خانه معدن ایران