مطالعات بی‌سرانجام بازچرخانی آب خاکستری/ استفاده ناچیز از آب شرب برای آبیاری فضای سبز

به گزارش می متالز، بنفشه زهرایی در پاسخ به این سئوال که چرا عزمی در خصوص توسعه، استفاده و بازچرخانی آب خاکستری در کشور وجود ندارد، گفت: در مورد آب خاکستری مطالعات جامعی در دوره چیت‌چیان وزیر سابق وزارت نیرو و دفتر طرح‌ها و استانداردها انجام شد که بر اساس آن طرح مبسوطی در خصوص ملاحظات فنی و بهداشتی شبکه‌های دوگانه تهیه شده بود که آب شرب و بهداشت جدا و تفکیک شود.

وی افزود: البته مطالعاتی هم در دانشگاه شهید بهشتی در این خصوص انجام شده بود که خروجی آن مطالعه این بود که این کار ملاحظات بهداشتی زیادی دارد و در عین حال  ممکن است در بسیاری از مناطق از لحاظ اقتصادی یا فنی توجیه‌پذیر نباشد؛ بنابراین در کنار این اقدمات دفتر مدیریت مصرف وزارت نیرو در همان دوره مطالعه‌ای انجام داد که تأکید می‌کرد شرکت‌های مهندسی مشاور که از تجارب بین‌المللی در بازچرخانی آب خاکستری بهره مند هستند در مناطق شهری بررسی های خود را انجام دهند

زهرایی اضافه کرد: خروجی این بررسی ها این بود که بازچرخانی آب خاکستری ممکن است ملاحظات بهداشتی زیادی داشته باشد و اینکه باید اثر آن را روی شبکه جمع‌آوری فاضلاب و تصفیه فاضلاب دید؛ به همین دلیل در مجموع این دو مطالعه بازچرخانی آب خاکستری را زیاد توصیه نکردند.

*وظیفه وزارت نیرو در بازچرخانی آب خاکستری و جمع‌آوری آب باران

دبیر کارگروه سازگاری با کم‌آبی خاطر نشان کرد: با این حال مطابق قانون بهینه سازی مصرف آب شرب تکلیف وزارت نیرو است که برای بازچرخانی آب خاکستری و جمع‌آوری آب باران دستورالعمل و ضوابط مشخصی ارائه کند؛ در همین راستا دفتر طرح و استانداردها قراردادی را منعقد خواهد کرد تا ملاحظات و ضوابطی را که می‌تواند مورد استفاده سازمان نظام مهندسی برای طراحی جزئیات شبکه‌های جمع‌آوری آب خاکستری و تصفیه و بازچرخانی باشد، مطالعه کنند تا ببینند در چه جاهایی و در چه شرایطی می‌توان از این نوع آب استفاده کرد.

زهرایی در پاسخ به این سوال که آیا بازچرخانی آب خاکستری در کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی مطرح شده، گفت:‌ این موضوع در کارگروه سازگاری با کم آبی مطرح نشده است اما دفتر کلان در معاونت آب وزارت نیرو پیگیری کرده و به زودی به سرانجام می‌رسد. اما به هر حال ساختمان‌هایی در شهرهای مختلف داریم که به صورت فردی بازچرخانی آب خاکستری را انجام می‌دهند.

*استفاده محدود برخی شهرداری‌ها از آب شرب برای آبیاری فضای سبز

وی در خصوص اینکه چرا برخی از شهرداری‌ها هنوز از آب شرب برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌کنند، گفت: در بحث آبیاری فضای سبز و تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی مصوبه هیأت وزیران کاهش 30 درصدی آب مصرفی فضای سبز را به وضوح اعلام کرده و در درون خود مصوبه دارد.

وی ادامه داد: پارسال کارگروه سازگاری با کم آبی به دلیل خشکسالی و وضعیت نامناسب بارش‌ها که ایجاد شده بود ملاحظاتی در این خصوص داشت که در مورد ساعات آبیاری و حذف چمن از فضای سبز ادارات در کارگروه مصوب شد اما مناسب اجرا نمی‌شود و علت آن این است که شهرداری‌ها برای ایجاد آبیاری مدرن و قطره‌ای و مناسب کردن نوع درخت‌ها با اقلیم احتیاج به بودجه دارند؛ بنابراین نبود بودجه یکی از مشکلات اصلی است و اگر شهرداری‌ها بخواهند تجهیزات مدرن را اجرا کنند کمبود منابع مالی یکی از موانع است.

وی افزود: در بندهای برنامه‌های کارگروه سازگاری با کم آبی استان‌ها این مورد وجود داشت که حذف انشعابات فضای سبز را از آب شرب را انجام دهند؛ گزارش‌های خوبی از استان‌ها داریم که انجام شده و یا در حال انجام است، بنابراین برخی از استان‌ها منابع جایگزین را جایگزین آب شرب کرده‌اند و در برخی شهرها شهرداری‌ها پکیج استفاده از بازچرخانی آب را برای مناطقی ایجاد کرده‌اند و پساب تصفیه‌خانه فاضلاب شهری را برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌کنند؛ اما به هر حال هنوز در برخی شهرها از آب شرب برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌شود؛ اگرچه در چند سال گذشته تلاش‌های خوبی شده است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا آماری از میزان مورد استفاده آب شرب برای آبیاری فضای سبز وجود دارد یا خیر،‌گفت:  میزان مورد استفاده آب شرب برای آبیاری فضای سبز عدد ناچیزی است.

* آب خاکستری چیست؟

آب خاکستری بیش از ۸۰ درصد فاضلاب تولیدی در منازل و ادارات را تشکیل می دهد و شامل فاضلاب تولیدی ناشی از شستشوی لباس، وان حمام، دوش حمام ، روشوئی و بخشی از هرزآب ظرفشوئی آشپزخانه است.

اگر بتوان فاضلاب تولیدی این بخش‌ها را توسط لوله‌کشی جداگانه‌ای در محل مناسبی در داخل ملک جمع آوری کرد و یک سیستم تصفیه ساده و مقدماتی برای این پساب جمع شده اجرا نمود، به سادگی این بخش از فاضلاب می تواند بجای سرازیر شدن به شبکه فاضلاب‌رو ، دوباره به مصارف خاصی در داخل همان مجموعه یا خارج آن برسد. این مصارف به صورت عمده شامل آبیاری فضای سبز مجموعه مثل باغچه، استفاده در فلاش تانک توالت ها، تغذیه منابع آب زیرزمینی و نظایر آنهاست.

به این ترتیب استفاده از آب خاکستری باعث می شود نیاز برداشت کمتری از منابع آب زیرزمینی و سطحی وجود داشته باشد که این کار علاوه بر حفظ منابع آب، به حفظ محیط زیست هم کمک می کند. همچنین استفاده از آب خاکستری باعث کاهش بار آلی فاضلاب و آلودگی مجاری مربوط به فاضلاب روها می شود و مقدار فاضلاب تولیدی را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد که منجر به کاهش مصرف انرژی هم خواهد شد.