وضعیت بازار کاتد مطلوب نیست

به گزارش می متالز، سید محمد جواد واعظی در خصوص روش‌های تولید کاتد مس در ایران، اظهار داشت: کاتد مس در حال حاضر از دو روش استحصال می‌شود که بستگی به نوع خاک دارد. در حال حاضر عمده معادن مس دو نوع خاک اکسیدی و سولفیدی را دارند. تولیدکاتد مس از خاک‌های اکسیدی، به روش لیچینگ انجام می‌شود. در حالی که خاک‌های سولفوری ابتدا به کنسانتره تبدیل شده و سپس در واحدهای ذوب و تصفیه، به کاتد تبدیل می‌شوند. البته در شرکت بابک مس روش دیگری ابداع شده که از کنسانتره سولفوری، کاتد تولید می‌شود و این روش تانک بایولیچینگ نام دارد.

وی افزود: کاتد پالایشی یا الکترولیزی که در شرکت ملی مس تولید می‌شود، دارای کیفیت بالا و عیار 99.995 (A+) بوده و بنابراین با قیمت‌های مناسب خرید و فروش می‌شود. در حالی که کاتدهای لیچینگی با توجه به تولید کارگاهی و عدم دقت در کنترل پارامترها، معمولا با کیفیت نیستند و به همین جهت در برخی مواقع به‌قدری ناخالصی دارند که نمی‌توان از آن در تولید مفتول، سیم‌ و کابل استفاده کرد. از این رو مشاهده می‌شود که شرکت‌های تولیدکننده مفتول تمایل چندانی به استفاده از کاتد لیچینگی ندارند. اما با توجه به روش جدید شرکت بابک مس ایرانیان و استفاده از امکانات بسیار دقیق، خوشبختانه کاتد مس تولید شده از طریق بایولیچینگ در این شرکت در حد A+ است. بدین ترتیب محصول تولید شده قابلیت رقابت با کاتد پالایشی شرکت ملی مس را دارد.

مدیر فروش بابک مس ایرانیان عنوان کرد: در حال حاضر 90 درصد کاتد تولید شده در کشور از طریق ذوب و باقی‌مانده از روش لیچینگ تولید می‌شود. البته این میزان بدون ظرفیت تولید بابک مس ایرانیان است. اگر این ظرفیت هم اضافه شود، در این صورت نسبت ذوب به لیچینگ متفاوت خواهد شد و میزان تولید کاتد لیچینگی به 24 درصد از تولیدات کاتد مس کشور خواهد رسید.

بازار کاتد نوسانات بسیاری دارد

واعظی در خصوص وضعیت تولید و بازار کاتد در ایران، اظهار داشت: در کشور ما یک تولیدکننده به‌عنوان بزرگ‌ترین واحد تولیدی کاتد مس، سالانه حدود 200 هزار تن کاتد تولید می‌کند. با توجه به این موضوع، نحوه عرضه، فروش و قیمت توسط این شرکت تعیین می‌شود و سایر شرکت‌ها در این بازار نقش کمتری ایفا می‌کنند. البته وزارت صمت معمولا نظرات انجمن‌های خصوصی را اخذ کرده و در نهایت با مشورت این شرکت، نظرات را اعمال می‌کنند.

وی افزود: بزرگ‌ترین بودن یک شرکت در زمینه تولید کاتد، مسائلی را برای بازار مس به همراه داشته است. به‌طور مثال وقتی این شرکت تنها تولیدکننده باشد، طرف متقاضی هیچ تاثیری بر قیمت و نحوه معامله نداشته و هر آنچه که تعیین شده باشد را می‌پذیرد.

مدیر فروش بابک مس ایرانیان در خصوص تقاضای کاتد، گفت: در سال‌های اخیر با توجه به شرایط، نوساناتی در مورد تقاضا وجود داشت، هر زمان که صادرات در بازار کاتد رونق پیدا کرده است، تقاضا در بورس کالا نیز افزایش یافته و در مقابل، زمانی که صادرات محصولات پایین‌دستی ممنوع یا با مشکل مواجه بود، تقاضای کاتد مس در بورس کاهش داشته است.

واعظی با بیان اینکه در سال‌های اخیر معادن کوچک متعلق به بخش خصوصی در خصوص تولید کاتد فعال شدند، اظهار کرد: مجموع تولیدات این شرکت‌ها قابل مقایسه با میزان تولید بزرگ‌ترین تولیدکننده کاتد نیست. مجموع تولید کاتد شرکت‌های کوچک به 300 تا 400 تن در ماه هم نمی‌رسد. به همین دلیل تولید این شرکت‌ها رقیبی در عرضه و تاثیرگذار بر بازار محسوب نمی‌شود. البته با توجه به شرایط پیش آمده و محدودیت‌هایی که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعمال شده است، متاسفانه وضعیت تقاضای کاتد در کشور مطلوب نیست و مشاهده می‌شود که اغلب عرضه‌های کاتد در بورس کالا بدون متقاضی و معامله می‌مانند.

وی به رکود اقتصادی در کشور اشاره کرد و گفت: میزان مصرف داخلی در زمینه مس به آن حدی که بتواند کل تولید مس تصفیه شده کشور را پوشش دهد، نیست. به همین جهت تقاضای مس به‌شدت کاهش یافته و تولیدکنندگان کاتد به‌ویژه شرکت ملی مس و حتی تولیدکنندگان کوچک با مشکل جدی فروش مواجه شدند.

رونق صادرات صنایع پایین‌دستی

مدیر فروش بابک مس تصریح کرد: تا زمانی که در کشور رونق صادرات در حوزه‌های پایین‌دستی داشته باشیم، قطعا کمبود کاتد مس تصفیه شده در کشور احساس می‌شود. اما در مقابل، وقتی نگاه‌ها تنها به مصرف داخل و عرضه داخلی باشد، با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، به‌طور حتم با مازاد عرضه کاتد مواجه خواهیم شد. در حقیقت رونق صادرات صنایع پایین‌دستی باعث افزایش مصرف داخلی کاتد خواهد شد.

واعظی به حضور بابک مس ایرانیان در بازار کاتد اشاره کرد و گفت: یکی از پارامترهای موثر بر آینده بازار کاتد، حضور شرکت بابک مس ایرانیان در این بازار است که با ظرفیت 50 هزار تن می‌تواند تامین‌کننده مناسب بخشی از تقاضاها باشد و در بازار به‌عنوان قطب دوم تولید و عرضه کاتد در کشور مطرح شود. قطعا حضور این شرکت می‌تواند با ایجاد شرایط بهتر برای عرضه، قیمت‌گذاری و توزیع کاتد، به صنایع پایین‌دستی کمک کند.

وی خاطرنشان کرد: حضور بابک مس در بازار کاتد می‌تواند از صادرات کنسانتره مس در سال‌های آتی جلوگیری و به ایجاد ارزش افزوده بیشتر از طریق تولید کاتد کمک کند.

دلالی در بازار کاتد آسیب‌زننده است

مدیر فروش بابک مس ایرانیان با اشاره به اینکه معضلات اساسی بازار کاتد مس در دهه‌های اخیر دلالی و واسطه‌گری بوده، گفت: متاسفانه دلالی ضربه‌های سنگینی هم به شرکت ملی صنایع مس ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین عرضه‌کننده کاتد مس و هم به صنایع پایین‌دستی مصرف‌کننده کاتد مس وارد کرده است. دلیل اصلی این موضوع هم به چند نرخی بودن ارز بازمی‌گردد. هنگامی که تفاوت در نرخ ارز وجود داشته باشد، دلالان با ورود به بازار و خرید کاتد از تفاوت در نرخ ارز استفاده کرده و با روش‌های مختلف به صادرات کاتد روی می‌آوردند. به این ترتیب اجازه داده نمی‌شد که کاتد به دست تولیدکننده و صنایع پایین‌دست برسد.

واعظی بیان کرد: این معضل در سال‌های 91 و 92 و همچنین در سال 97 لطمات شدیدی به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان وارد کرده و بعضا باعث توقف تولید شده است. البته وزارت صمت در این رابطه تمهیداتی را اندیشید، اما با توجه به کند بودن اجرای قوانین و مقررات، تا اجرای تصمیم‌های اخذ شده بسیاری از سرمایه‌های کشور به روش‌های مختلف خارج شد و سود حاصل از تفاوت در نرخ ارز، تنها به جیب دلالان رفته است.

وی عنوان کرد: در حال حاضر با نزدیک شدن نرخ ارز سامانه نیما و بازار آزاد، دلالان از بازار کنار رفته‌اند و در نتیجه تقاضا در بازار کاهش یافته و واقعیت‌های بازار کاتد، خود را بیش از گذشته نشان می‌دهد. در این شرایط دولت باید با تقویت واحدهای تولیدی برای صادرات و ارائه امتیازهایی در این حوزه، صادرات را از طریق واحدهای تولیدی تقویت کند که باعث می‌شود هم مصرف کاتد مس در کشور افزایش یابد و هم دست دلالان در آینده کوتاه‌تر می‌شود.

کنسانتره سود بیشتری نسبت به کاتد دارد

مدیر فروش بابک مس ایرانیان با اشاره به اینکه بسیاری از شرکت‌های بزرگ مانند صنایع مس شهید باهنر برای توسعه تولید بالادست خود برنامه‌های زیادی داشتند، بیان کرد: یکی از ضعف‌های این برنامه‌ها کمبود خاک و قیمت کنسانتره است؛ حدود 90 درصد از ارزش افزوده زنجیره تولید مس در تولید کنسانتره است. به همین دلیل تا زمانی که شرکت‌ها نتوانند معادن خوبی داشته باشند، سرمایه‌گذاری در ذوب و تولید کاتد مس منطقی نیست. از این رو دولت باید برای افزایش تولید مس تصفیه شده، در معادن کوچک و اکتشافات جدید سرمایه‌گذاری کند و شرکت‌های کوچک بخش خصوصی و حتی شرکت‌های بزرگ را در توسعه معادن تقویت کند تا بتوانیم در سال‌های آینده ظرفیت تولید مس تصفیه شده را افزایش دهیم.

واعظی خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر به‌دلیل افزایش قیمت مس و افزایش نرخ ارز، سرمایه‌گذاری روی معادن کوچک صرفه اقتصادی پیدا کرده است. از این رو بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در معادن مس رو آورده که بسیار مطلوب است؛ دولت باید با ارائه تسهیلات و امکانات به معادن، بخش خصوصی را به‌ویژه در مناطق محروم تقویت کند تا هم به اشتغال‌زایی کمک شود و هم صنعت مس کشور توسعه یابد.

وی با توجه به سنگین بودن میزان سرمایه‌گذاری در صنعت مس، بیان کرد: دولت‌ها می‌توانند با اعطای تسهیلات ارزان‌قیمت به بخش خصوصی برای ورود به این صنعت کمک کنند. برای توسعه معادن و نهایتا افزایش تولید کاتد نیاز است تا تسهیلات ارزی ارزان‌قیمت به شرکت‌ها ارائه شود. همچنین با توجه به شرایط فعلی کشور باید شرکت‌های تولیدی در حوزه صادرات به‌خصوص در صنایع پایین‌دستی تقویت شوند تا از صادرات مواد اولیه مس جلوگیری کرده و با این اقدام و افزایش مصرف مس در کشور، ارزش افزوده بیشتری به‌وجود آورد.