رونق ۱۰۰ کارگاه طلاسازی در افغانستان

به گزارش می متالز به نقل از بی‌بی‌سی انگلیسی برای بخشی از جامعه افغانستان، زرگری یا همان طلاسازی شغل آبا و اجدادی است که از پدران به پسران می‌رسد. برخی از این زرگران در کابل به دلیل نگرانی‌های برآمده از مشکلات امنیتی به طور پنهان و زیرزمینی کار می‌کنند. این زرگران کار خود را هم هنر و هم صنعت می‌دانند. اکنون بیشتر از ۱۰۰ کارگاه طلاسازی در افغانستان وجود دارد و شمار آنها روز به روز افزایش می‌یابد. افزایش تعداد کارگاه‌های طلاسازی در افغانستان، واردات آن را تا کمتر از یک تن در سال کاهش داده است؛ رقمی که تا چند سال پیش، بیش از ۲ تن بود. جاوید مظفری مالک یکی از این کارگاه‌هاست که در این باره به بی‌بی‌سی می‌گوید: ۳۰ سال است در این حرفه مشغولم. سال‌های گذشته ساخت طلا با دست انجام می‌شد، اما حالا این کار با ماشین انجام می‌شود. ۱۰ سال در ایران اقامت داشتم که در آن سال‌ها ایده‌های خوبی از این صنعت به‌دست آوردم. او در توصیف بیشتر فضای این حرفه در کارگاه‌های افغانستان می‌گوید: طراحی طلاها را یا خودمان انجام می‌دهیم یا از طرح‌های خارجی کپی می‌کنیم. طلای مذاب را در قالب‌های پلاستیکی می‌ریزیم که براساس آن طرح‌ها شکل می‌گیرند، داخل قالب‌ها را گچ می‌گیریم و پس از پر شدن با مایع طلا در کوره‌هایی با حرارت ۸۰۰ درجه سانتیگراد قرار می‌دهیم. وقتی قطعات طلای جدا شده در اتاق جوشکاری کنار هم چیده می‌شوند شاهکارهای زینتی را خلق می‌کنند. این قطعات پس از شست‌وشو و رنگ‌کاری، تراش‌های ظریف می‌خورند و بسیار جذاب و زیبا می‌شوند.

غربت طلای افغانی

بی‌بی‌سی در ادامه این گزارش توضیح می‌دهد: زیورآلات طلای ساخت افغانستان، بدون نام و نشان از محل ساخت واقعی‌شان فروخته می‌شوند. زرگران می‌گویند این طلاها بیشتر از نصف بازار داخلی را تسخیر کرده‌اند اما به نام طلای ایرانی، عربی، بحرینی، سنگاپوری، مصری و الجزایری فروخته می‌شوند. طلای زرد تولیدی در این کشور بازار گرمی دارد، اما کمتر کسی از مردم این کشور حاضر است طلایی را به نام کشورش بخرد. زرگران می‌گویند مشتریان به نام «طلای افغانستان» اعتماد ندارند و شاید نگران کیفیت آن هستند هر چند که کیفیت طلا را در همه جای جهان می‌توان تشخیص داد. طلایی که برای ساخت زیورآلات در افغانستان تولید می‌شود، هم از معادن این کشور و هم از طلاهای کهنه و شکسته‌ای که دوباره آب می‌شوند، تامین می‌شود. در هر صورت بازار طلا در این کشور چه ساخت داخل باشد و چه وارداتی، شلوغ و پر زرق و برق است و مغازه‌های طلافروشی بیشتر اوقات مشتری دارند، در حالی که بیشتر پول خرید را مردان می‌پردازند و بیشتر مصرف‌کنندگان را زنان تشکیل می‌دهند.

کاربرد طلا بین افغان‌ها

بی‌بی‌سی در ادامه می‌نویسد که افغان‌ها به ویژه زنان آنها علاقه خاصی به طلا دارند. آنها طلا را به عنوان سرمایه هم می‌بینند و البته گروهی هم هستند که از آن برای فخرفروشی و نشان دادن ثروت استفاده می‌کنند. در بسیاری از محافل در افغانستان، شمار زیادی از زنان زیورآلات طلا به خود می‌آویزند و گاهی گردهمایی آنها بهانه‌ای برای نمایش این زیورآلات طلا می‌شود. شماری از خانواده‌ها و اقوام هنگام ازدواج دختران‌شان، خرید فهرست بلندبالایی از زیورآلات طلا را به خانواده داماد می‌سپارند؛ گاهی مرد با داشتن توانایی کافی، آن را با روی باز می‌پذیرد و گاهی هم بار سنگین قرض و سال‌ها زحمت را به دوش می‌گیرد تا این خواسته را فراهم کند. در کنار این گروه، شماری نیز هستند که سادگی را می‌پذیرند و این جایگاه را برای طلا قائل نیستند، اما با این وجود، محبوبیت طلای زرد در میان بیشتر افراد جامعه، به کسب و کار زرگران افغان رونق داده و مشتریان ثابتی برای آنها دست و پا کرده است.

چالش‌های طلای وارداتی

به گزارش رسانه یادشده علاوه بر طلایی که در کارگاه‌های زرگری افغانستان ساخته می‌شود، در بازار طلای این کشور طلای وارداتی هم وجود دارد که می‌تواند از مجاری قانونی و غیرقانونی وارد شود. سالانه چیزی حدود یک تن طلا از کشورهای عربی، ایران، روسیه و پاکستان از مجرای رسمی وارد افغانستان می‌شود و هر چند آماری از میزان طلای قاچاق در دست نیست، اما مسئولان می‌گویند مرزها باز و دست قاچاقچیان بازتر است. طلافروشان افغان در این باره می‌گویند عوارض گمرکی طلا آنقدر بالاست که ورود طلا از مجاری قانونی از نظر اقتصادی به صرفه نیست و این موضوع سبب افزایش ورود طلای قاچاق در بازارهای افغانستان شده است. دولت افغانستان اما می‌گوید عوارض گمرکی را کاهش داده و در ازای آن از طلا فروشان مالیات می‌گیرد. اما نورمحمد رضایی، رئیس اتحادیه زرگران کابل می‌گوید: دولت مالیات را به درستی نمی‌سنجد، در واقع مالیات باید از درآمد کسر شود، اما وزارت مالیه در آخر سال از کل فروش ما مالیات می‌گیرد و بین کل سرمایه و درآمد تفاوتی قائل نمی‌شود که در این صورت سودی دستگیر طلافروش نمی‌شود. این مشکل سبب شده بسیاری از تاجران واردات قانونی طلا را به صرفه ندانند و در نتیجه بخش زیادی از نیازمندی بازار افغانستان با طلای قاچاق تامین می‌شود. دولت در پاسخ می‌گوید؛ که برای ورود طلا از مجرای قانونی امکاناتی را تدارک دیده است. وحیداله توحیدی سخنگوی وزارت مالیه افغانستان می‌گوید: در گذشته تعرفه گمرکی طلا البته بدون مالیات بر درآمد ۱۶ تا ۱۸ درصد بود که این زمینه قاچاق طلا را فراهم می‌کرد که در نتیجه این رقم به ۱ درصد کاهش یافت تا فرآیند ورود طلا هر چه قانونی‌تر شود. در نهایت حالا و با همه این تفاسیر در جامعه افغانستان طلا هم زیور و زینت به ویژه برای زنان است و هم یک پشتوانه اقتصادی برای خانواده‌ها. همان چیزی که در ایران و کشورهای واقع در شرق آسیا مانند کره جنوبی، چین و هند می‌توان دید.