تحقق فاز دوم توافق تجاری، آرزویی محال

به گزارش می متالز، ماه اکتبر بود که رئیس‌جمهوری آمریکا در یک کنفرانس خبری با لیو هی، معاون نخست‌وزیر چین، اعلام کرد پس از اینکه فاز نخست توافق تجاری با چین کامل شود، خیلی سریع وارد فاز دوم این توافق خواهند شد.

بر این اساس فاز دوم توافق میان دو کشور عمدتا شامل انتقادهای دولت آمریکا از دزدی گسترده چین از حقوق مالکیت معنوی این کشور خواهد بود که با فشار بر شرکت‌های آمریکایی برای انتقال اجباری تکنولوژی صورت می‌گیرد. با این حال برخی منابع مطلع می‌گویند انتخابات ماه نوامبر ۲۰۲۰ ریاست‌جمهوری، مشکلات دستیابی به توافق فاز اول، در کنار بی‌میلی کاخ‌سفید برای همکاری با سایر کشورها به منظور فشار بر پکن، امیدها برای دستیابی به فاز دوم توافق تجاری میان دو کشور را کمرنگ کرده است.

 جنگ تجاری حدود ۲ ساله با چین، کسب‌وکارها و کشاورزان آمریکایی را در وضعیتی آشفته قرار داده، زنجیره عرضه جهانی را مختل کرده و بر چشم‌انداز رشد اقتصاد جهانی سایه انداخته است. بر این اساس شکست در رسیدگی به موضوعات اصلی که دلیلی بر آغاز تنش‌های تجاری میان دو کشور بوده‌اند، این ابهام را به‌وجود آورده است که آیا جنگ‌تجاری ارزش پیامدهای آن را داشته است، یا خیر. هر چند برخی پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارند که دو کشور می‌توانند فاز اول توافق تجاری میان خود را تا پایان سال‌جاری نهایی سازند (همچون پیش‌بینی واحد اطلاعات اکونومیست)، اما چهارشنبه هفته گذشته «رویترز» در گزارشی نوشت به‌نظر نمی‌رسد دو کشور قادر باشند این توافق را تا پایان سال جاری نهایی سازند.

براساس خبرها، مقامات دولت پکن می‌گویند تا زمانی که نتایج دور دوم انتخابات دونالد ترامپ مشخص نشود، انتظار ندارند تیم تجاری دو کشور مذاکرات برای فاز دوم توافق تجاری را آغاز کنند. یکی از مقامات در این رابطه به «رویترز» گفته است: «این دولت ترامپ است که توافق تجاری می‌خواهد، نه ما، ما می‌توانیم صبر کنیم.» جیم کاستا، نماینده دموکرات مجلس آمریکا، عضو دو کمیسیون کشاورزی اصلی، روز چهارشنبه به مجلس گفت که یکی دیگر از مقامات واقع‌گرای چین موضوعی مشابه را با او مطرح کرده است. اینها درحالی است که یکی از مقامات دولت ترامپ می‌گوید درحال حاضر اولویت اصلی رئیس‌جمهوری اعلام نهایی شدن فاز اول توافق تجاری با چین است، توافقی بسیار بزرگ که شامل خرید حجم گسترده‌ای از محصولات کشاورزی آمریکا توسط چینی‌ها خواهد بود. به گفته این منبع مطلع، توافق فاز اول می‌تواند پیروزی بزرگ برای ترامپ باشد. این منبع که نخواسته است نامش فاش شود، می‌گوید البته بعد از دستیابی به این توافق، با توجه به تمرکز بر موضوعات داخلی، روابط با چین از دستور کار رئیس‌جمهوری خارج خواهد شد. بر این اساس او احتمالا سایر موضوعات مورد مناقشه میان دو کشور را به همکاران ارشد خود که خواهان فشار بر چین در موضوع حفاظت از مالکیت معنوی آمریکایی، تنش‌های نظامی در دریای چین جنوبی و نقض حقوق بشر هستند واگذار خواهد کرد. مقام دوم دیگری در دولت ترامپ در این رابطه می‌گوید: «به محض اینکه فاز اول توافق تجاری نهایی شود، ما مذاکرات برای فاز دوم را آغاز خواهیم کرد. البته درخصوص اینکه فاز دوم توافق چه زمانی به‌دست خواهد آمد، من نمی‌توانم پیش‌بینی داشته باشم.»

پیش‌تر کاخ‌ سفید برنامه‌های آرمان‌گرایانه‌ای را برای تحول روابط با چین اعلام کرده بود، شامل رسیدگی به تحقیقات سازمان نماینده تجاری آمریکا پیرامون سیاست‌های اقتصادی ناعادلانه، غیرقابل‌قبول و اخلا‌لگر بازار در ۲۰۱۸. به گزارش «رویترز» حمایت‌های دوحزبی گسترده‌ای در داخل آمریکا وجود دارد تا چینی‌ها به‌خاطر سال‌ها غارت اقتصادی، حملات سایبری، انتقال اجباری تکنولوژی و دامپینگ کالاهای ارزان قیمتی که به‌واسطه یارانه‌های سنگین دولت چین صادرات شده‌اند مسوولیت‌پذیر شوند. با این حال بسیاری از این نگرانی‌های اساسی در فاز نخست توافق تجاری میان دو کشور رسیدگی نخواهد شد، توافقی که عمدتا بر خرید محصولات کشاورزی آمریکا توسط چین، لغو تعرفه‌هایی که تاکنون اعمال شده‌اند و برخی درخواست‌ها برای حفاظت از مالکیت معنوی آمریکایی متمرکز خواهد بود. نماینده دموکرات آمریکا در این رابطه می‌گوید: «اینها موضوعات ساده‌ای است که در این توافق پیرامون آنها مذاکره خواهد شد. موضوعات سخت‌تر شامل غارتگری‌های صنعتی چین، حقوق مالکیت معنوی، مسائل خصوصی و امنیتی خواهد بود.»

از طرفی یکی دیگر از موضوعاتی که در آمریکا مشکل ایجاد کرده، اختلاف نظر میان مشاوران اقتصادی ترامپ است. برخی از مشاوران ترامپ به او فشار می‌آورند تا برای آرامش بازارها و مدیران کسب‌وکارها فاز اول توافق تجاری را هرچه زودتر نهایی سازد. در طرف مقابل گروهی دیگر از مشاوران، او را برای توافق تجاری گسترده‌ و همه‌جانبه تر تشویق می‌کنند.

با این حال چینی‌ها در این فاز از توافق تغییرات ساختاری بزرگ‌تری را برای مدیریت اقتصاد خود دنبال می‌کنند، تلاش‌هایی که به‌نظر نمی‌رسد در راستای منافع ایالات‌متحده باشد. به گفته متیو گودمن، مقام سابق دولتی آمریکا و کارشناس تجاری در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی هر دو کشور در تکمیل فاز اول توافق تجاری منافعی دارند، ازجمله تسکین بازارها و رفع نگرانی‌های سیاستی داخلی. به عقیده این کارشناس آمریکایی‌، شانس خوبی وجود دارد تا دو کشور فاز اول توافق تجاری را نهایی سازند، هر چند او می‌گوید دستیابی به توافق گسترده‌تر پیش از انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا بعید به‌نظر می‌رسد. او هفته گذشته در کنفرانس خبری کنگره گفته بود: «من فکر می‌کنم فاز اول توافق تجاری در نهایت حاصل خواهد شد، چراکه رئیس‌جمهور هر دو کشور این توافق را می‌خواهند. با این حال چینی‌ها تمایلی به ایجاد تغییرات ساختاری در سیاست‌های خود ندارند. آنها این چیزها را انجام نخواهند داد.»

جاش کالمر، مقام ارشد سابق اداره نماینده تجاری آمریکا که درحال‌حاضر معاون ارشد رئیس‌جمهور در شورای صنعت فناوری اطلاعات است نیز در این رابطه می‌گوید: «از لحاظ فنی شدنی است، اما سخت است تصور کنیم آمریکا و پکن بتوانند سال آینده برای فاز دوم توافق تجاری مذاکره کنند.» به عقیده کارشناسان تجاری و مقامات دولتی سابق آمریکا، این کشور برای اینکه چین را مجاب به ایجاد تغییرات ساختاری کند، نیاز به همکاری با متحدان خود دارد. به گزارش «رویترز» اروپا و آمریکا برای شکل‌دهی کمپینی مشترک برای فشار بر چین ابراز علاقه کرده‌اند، تمایلی که به ناامیدی دولت‌ها برای مقابله یک‌جانبه با این کشور و وابستگی بالا به سرمایه‌گذاری‌های چینی برمی‌گردد.