طرح شناسایی، دقیق‌سازی و تعیین حریم گسل‌های فعال کلان شهر کرج به روایت تصویر

می متالز - ایران در پهنه‌ای جنبا از دیدگاه لرزه زمین‌ساختی واقع شده و هر چندسال شاهد رویداد زمین‌لرزه‌ای ویرانگر در پهنه ایران زمین و تخریب سازه‌ها و کشته شدن جمعی از هموطنان عزیزمان هستیم. با افزایش جمعیت، توسعه شهرنشینی و گسترش شهرها، ساخت و سازهای شهری به ناچار به نزدیکی یا بر روی پهنه‌های گسلی کشیده شده و آسیب‌پذیری ما را بیش از پیش افزایش داده؛ لذا شناخت دقیق گسل‌های فعال در محدوده‌های شهری از لحاظ مکانی، هندسی و کینماتیکی به عنوان سرچشمه‌های لرزه‌زا و خطرساز امری ضروری است.

به گزارش می متالز، مرکز پژوهش‌های کاربردی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، به عنوان متولی انجام مطالعات مرتبط با طرح دقیق‌سازی کلانشهر کرج و به عنوان عضو اصلی کارگروه مخاطرات زلزله، لغزش لایه‌های زمین، ابنیه، ساختمان و شهرسازی استان البرز و کمیته دقیق‌سازی و تعیین حرائم گسل شهر کرج، انجام مطالعات طرح را مطابق برنامه تهیه شده، آغاز و اقدام به گردآوری داده‌ها و اطلاعات موجود کرده است.

حاصل کار فاز نخست طرح (گردآوری و مطالعات کتابخانه‌ای) تاکنون، تهیه دو نسخه گزارش مقدماتی در رابطه با پیشینه مطالعات اصلی لرزه زمین‌ساختی در محدوده استان البرز و غرب تهران و تهیه نقشه مقدماتی گسل‌های محدوده شهری و طرح تفصیلی کرج و پیرامون آن تا شعاع 30 کیلومتری بوده است.

شایان ذکر است نقشه مذکور، در دهمین جلسه کمیته دقیق‌سازی و تعیین حرائم گسل شهر کرج و نیز جلسات شورای فنی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان البرز و با حضور شهردار کرج و سایر مسوولان استانی، رونمایی و به عنوان پیش نیاز و مبنای ادامه کار، مورد تصویب اعضا قرار گرفته است.

این گزارش می‌افزاید؛ به موازات ادامه فاز مطالعات دفتری و دورسنجی، مطالعات میدانی با هدف شناسایی و ارزیابی اولیه ساختارهای تکتونیکی فعال، از خرداد 1398 در محدوده شهری و طرح تفصیلی کرج و مناطق پیرامونی آن آغاز شده که حاصل آن شناسایی چند سایت مناسب جهت انجام مطالعات تکمیلی پارینه لرزه‌شناسی در امتداد ادامه غربی سامانه گسلی شمال تهران در محدوده شهری کلان شهر کرج بوده است.

همچنین، با توجه به اهمیت سامانه گسلی اشتهارد که از آن به عنوان یکی از سرچشمه‌های خطرساز یاد می‌شده و نزدیکی آن به کلان شهر کرج و کمبود اطلاعات مناسب در این زمینه، مطالعات تکمیلی پارینه لرزه‌شناسی سامانه گسلی اشتهارد، به عنوان زیرمجموعه طرح دقیق‌سازی گسل‌ها در کلانشهر کرج در قالب موضوع پایان‌نامه کارشناسی ارشد و با همکاری پژوهشکده علوم‌زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور تعریف شده است.

در این راستا، مطالعات میدانی، برداشت‌های ژئومغناطیس، حفر ترانشه، گریدبندی و لاگ‌برداری صورت گرفته و مطالعات سن‌سنجی و دیرینه اقلیم‌شناسی نیز به زودی انجام می‌شود و نتایج آن به اطلاع عموم می‌رسد.

در حال حاضر، مطالعات پارینه لرزه‌شناسی سامانه گسلی اشتهارد حدود 50درصد پیشرفت فیزیکی داشته و به‌دلیل اهمیت موضوع، تاکنون جمعی از مسئولان استانی و عضو کارگروه مخاطرات زلزله از محل ترانشه‌ها بازدید کرده‌اند.

بر اساس این گزارش، گسل‌های فعال متعددی در محدوده استان البرز و غرب استان تهران شناخته شده‌اند که از بین آنها، ادامه غربی راندگی شمال تهران (راندگی شمال کرج)، راندگی باغستان، راندگی اشتهارد و گسل ماهدشت-جنوب کرج از محدوده شهری کلان شهر کرج عبور می‌کنند.

لازم به ذکر است، نتایج به دست آمده برای استفاده در کاربری‌‎های شهری، نیازمند به‌‌روزرسانی و تکمیل مطالعات مقدماتی و میدانی و انجام مطالعات تکمیلی نظیر مطالعات ژئوفیزیکی، ژئودزی، سن‌سنجی، دیرینه لرزه‌شناسی‌و... در مقیاس شهری است.