رکود این بار به کبالت رسید

به گزارش می متالز، نیمی از کبالت جهان را جمهوری دموکراتیک کنگو تامین می‌کند؛ کشوری که به معادن غیرقانونی این ماده و استفاده از توان کودکان در استخراج مواد معدنی شهره جهانی دارد و تاکنون اقدام چشمگیری برای کمرنگ شدن شرایط بحرانی معدنچیان غیرقانونی در آن انجام نشده است، با این تفاسیر بازار این فلز سفید با ته‌رنگ فیروزه‌ای همواره پررونق بوده است، اما به‌تازگی اخباری از کاهش رونق این بازار به گوش می‌رسد؛ کاهشی که برآمده از تعطیلی یکی از معادن و همچنین رکودی به نظر گذرا در بازار خودروهای برقی
است.
 کبالت در قدیم برای رنگ کردن شیشه یا مورد استفاده می‌شد و مصریان باستان ۲هزار و ۶۰۰ سال پیش از این ماده معدنی در مجمسه‌هایشان استفاده می‌کردند، اما دانشمندان در قرن گذشته میلادی دریافتند که این ماده برای فناوری‌های پیشرفت کیفیت‌های مهمی دارد. ترکیب کبالت با فلزات دیگر آلیاژهایی را تولید می‌کنند که بسیار سخت و محکم است و در شرایط دمایی فوق العاده دوام می‌آورند،‌ بنابراین کبالت به موتور هواپیماها، موشک‌ها، نیروگاه‌های هسته‌ای، توربین‌ها، ابزارهای برش و حتی مفصل ران مصنوعی راه پیدا کرد.
به این ترتیب کبالت ارزشمند شد اما آنچه کبالت را در نظر سرمایه‌گذاران و سفته‌بازان ویژه کرد، نقش آن در کاتدهای باتری‌های شارژشدنی بود. تعجبی ندارد که سرمایه‌گذاران این فلز را «طلای آبی» نامیده‌اند.
از سال ۲۰۰۸ میلادی (۱۳۸۷ خورشیدی) محبوبیت رو به رشد تلفن‌های هوشمند، تقاضا برای باتری‌هایی که سریع‌تر از همیشه شارژ می‌شوند را بالا برد. پس از آن ۴ سال پیش خودروی برقی توجه تاجران کبالت را به خود جلب کرد.
از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ میلادی (۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ خورشیدی) بهای کبالت سیر صعودی پیدا کرد و از حدود ۲۶هزار دلار در هر تن به بیش از ۹۰هزار دلار رسید.
بیش از ۵۰ درصد از کل تقاضایی که درحال‌حاضر برای کبالت وجود دارد، برای استفاده در باتری است؛ در حالی که اتحادیه اروپا و امریکا کبالت را به عنوان ماده خام حیاتی طبقه‌بندی کرده‌اند، اما سال گذشته بهای کبالت ریزش پیدا کرد و هفته گذشته شرکت معدنی گلنکور معدن کبالت موتاندا را که بزرگترین معدن جهان است و در جمهوری دموکراتیک کنگو قرار دارد، تعطیل و اعلام کرد که این معدن از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیست.
دلیل این تغییر عجیب آن است که رونق خودروهای برقی افول کرده است؛ البته نه به طور کامل. یک منبع صنعتی در این باره گفته که همه درباره این که چه شرکتی به طور دقیق خودروهای برقی را به شکل انبوه تولید می‌کند صحبت می‌کنند.
عامل دیگر این است که بسیاری از فرآور‌ی‌کنندگان به ویژه در چین و افریقا به دلیل رشد قیمت‌ها به احتکار کبالت اقدام کرده‌اند. این شرکت‌ها درست زمانی به عرضه موجودی کبالت خود اقدام کردند که سرمایه‌گذاران دریافتند تقاضا برای خودروهای برقی هنوز به حدی که مردم امیدوار بودند، گسترش نیافته است.
اما بیشتر تحلیلگرانی که بازار کبالت را رصد می‌کنند، اظهار کرده‌اند که عوامل عرضه و تقاضا تغییری نکرده است. آنها به ماهیت تامین کبالت اشاره می‌کنند که به شکل مستقل استخراج نمی‌شود و با استفاده از اسیدها و گرما از مس یا نیکل گرفته می‌شود.
بیش از ۶۰ درصد از عرضه جهانی کبالت از جمهوری دموکراتیک کنگو است که شرایط مطلوبی برای سرمایه‌گذاری ندارد.
 با وجود انتخابات دموکراتیکی که سال گذشته برگزار شد، اوضاع سیاسی این کشور نابه‌سامان است.
این کشور گرفتار فساد است و شرکت معدنی گلنکور در ارتباط با فعالیت‌هایش در کشورهایی مانند جمهوری دموکراتیک کنگو هدف پژوهش‌های کمیسیون تجارت معاملات آتی کالای امریکا قرار دارد. با این حال اکنون که گلنکور معدن موتاندا را تعطیل می‌کند، حدود ۲۵هزار تن کبالت از عرضه جهانی کاسته می‌شود و در نتیجه بهای این فلز باید تثبیت شود، اما ممکن است تا یک ماه آینده و پیش از پایان امسال میلادی بازار تاثیر این تعطیلی را لمس نکند و در نتیجه تثبیت بهای کبالت نیاز به زمان داشته باشد.
در این بین معدنچیان دستی که با ابزار ابتدایی همچون بیل و کلنگ به استخراج مواد معدنی می‌پردازند، گاهی جانشان را بر سر این راه از دست می‌دهند. همین دو ماه پیش بود که ۴۰ معدنچی که به‌طور غیرقانونی در یکی از سایت‌های گلنکور در جمهوری دموکراتیک کنگو کار می‌کنند در پی ریزش معدن کشته شدند.
همچنین برآوردهای یونیسف نشان می‌دهد که حدود ۴۰ هزار کودک در معادن جنوب جمهوری دموکراتیک کنگو کار می‌کنند و با وجود محکومیت بین‌المللی، معدنکاری دستی در این کشور ادامه دارد و رونق روزافزون بازار کبالت این معدنچیان را به ادامه فعالیت تشویق می‌کند. در چنین شرایطی و با وجود اینکه زنجیره تامین کبالت پراکنده و نامنظم است، ردیابی منبع تامین آن نیز کار دشواری به شمار می‌رود.