اثر بنزین بر قیمت‌ها

به گزارش می متالز، گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد از ۱۲ گروه شاخص بهای مصرف‌کننده تنها گروه «حمل و نقل» تورم قابل توجهی به میزان ۷/ ۱۴ درصد داشته است. بررسی آمارها در بقیه گروه‌ها حاکی از آن است که سطح قیمتی آنها در مقایسه با آبان ماه سال جاری و آذر ماه سال قبل، تغییر قابل توجهی نداشته است. مطابق آمارها، تورم گروه خوراکی در آذرماه سال جاری به میزان ۲/ ۴ درصد ثبت شده که نسبت به آذرماه سال قبل در سطح کمتری بوده است. افزایش قیمت محصولات خوراکی عمدتا به دلیل رشد قیمت کالاهایی بوده که متاثر از شرایط آب و هوایی پاییز، عرضه آنها در بازار کاهش یافته است. در گروه مسکن نیز تورم ماهانه کمتر از نیم درصد گزارش شده و سطح آن نسبت به آذرماه سال قبل کمتر ثبت شده است. در سایر گروه‌ها، نظیر بهداشت و درمان، پوشاک، لوازم خانگی و آموزش، واکنش قیمت غیرمعمولی نسبت به افزایش قیمت بنزین مشاهده نمی‌شود. در آذرماه، روند کاهشی نرخ تورم «نقطه به نقطه» پس از ۶ ماه متوقف شد و این نرخ با افزایش ۸/ ۰ واحد درصدی به ۸/ ۲۷ درصد رسید؛ اما روند کاهشی تورم «متوسط» ادامه یافت و این متغیر با یک واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل به ۴۰ درصد رسید.

آیا افزایش قیمت بنزین، در آذرماه همه اقلام را گران کرده است؟‌ گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در آذرماه از میان گروه‌ها تنها تورم گروه حمل‌ونقل روند غیرمتعارفی ثبت کرده و سایر گروه‌ها مانند خوراکی‌ها، مسکن، پوشاک و بهداشت و درمان یا از سیاست بنزینی کمترین اثر را پذیرفتند یا اثر محدودی داشتند. برای بررسی دقیق‌تر این ادعا، تورم ماهانه گروه‌های مصرف‌کننده در آذرماه سال‌جاری با آذرماه سال قبل مقایسه شده است. این بررسی‌ها نشان می‌دهد که اثر افزایش قیمت بنزین، تنها در گروه حمل‌ونقل قابل مشاهده است. تورم ماهانه گروه حمل‌ونقل در آذرماه سال‌جاری ۷/ ۱۴ درصد گزارش شده که ۸/ ۱۲ واحد درصد بیشتر از سال گذشته بوده است، اما به نظر نمی‌رسد که این روند در ماه‌های پایانی سال پایدار باشد. نکته دیگر اینکه در آخرین ماه پاییز سال‌جاری، تورم نقطه به نقطه ۸/ ۲۷ درصد بوده که نسبت به ماه قبل افزایش ۸/ ۰ واحد درصدی را ثبت کرده، اما از سوی دیگر، تورم متوسط با کاهش یک واحد درصدی به رقم ۴۰ درصد رسیده است.

تصویر تورمی در گروه‌ها

مرکز آمار ایران گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده در آذرماه را منتشر کرد. این گزارش از جهت بررسی ابعاد تورمی تصمیم بنزینی اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا این نخستین ماهی است که می‌توان ارزیابی اثر افزایش قیمت بنزین را به‌طور کلی بررسی کرد. چراکه تصمیم افزایش قیمت بنزین در هفته انتهایی آبان گرفته شده و تنها این اثر در آمار هفته پایانی آبان ماه منعکس شده بود. اما با انتشار آمار شاخص بهای مصرف‌کننده در آذرماه، می‌توان اثر سیاست بنزینی را در تمام روزهای این ماه ارزیابی کرد و اگر قرار باشد اتفاقی بیفتد، در آمار آذر ملموس خواهد بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در آذر ماه تورم ماهانه (تغییر شاخص بهای مصرف‌کننده در یک ماه نسبت به ماه قبل) به میزان ۲/ ۳ درصد گزارش شده است. این نرخ در آبان‌ماه سال‌جاری به میزان ۶/ ۱ درصد ثبت شده بود. بنابراین نرخ تورم ماهانه در آذرماه دو برابر شده است. سوال مشخص این است که آیا این افزایش تورم ماهانه در تمام گروه‌ها قابل مشاهده است یا تحت‌تاثیر گروه‌های خاصی بوده است؟ برای پاسخ به این پرسش می‌توان تغییرات تورم را در گروه‌های مهم این گزارش ارزیابی کرد. گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده، از ۱۲ گروه اصلی تشکیل شده و هر یک از این گروه‌ها با توجه به وزن خود از اهمیت بیشتری برخوردارند. به‌عنوان مثال دو گروه خوراکی‌ها و مسکن، نصف وزن شاخص بهای مصرف‌کننده را تشکیل می‌دهند به این معنی که به‌طور متوسط خانوارهای ایرانی در کل نصف هزینه‌های خود را صرف این دو کالا می‌کنند.

اثر فصلی در تورم خوراکی

در آذرماه۹۸، تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به میزان ۲/ ۴ درصد گزارش شده که در نگاه اول شاید این بالا بودن به دلیل افزایش قیمت بنزین لحاظ شود. اما نکته قابل‌توجه اینکه نرخ تورم ماهانه خوراکی در آذرماه سال قبل به میزان ۱/ ۵ درصد گزارش شده بود، به بیان دیگر، این نرخ تورم در سال قبل که سیاست بنزینی وجود نداشت بالاتر گزارش شده بود.

 پس نمی‌توان تایید کرد که افزایش قیمت گروه خوراکی‌ها در آذرماه سال‌جاری به دلیل افزایش قیمت بنزین است. از سوی دیگر، در آذرماه سال‌جاری تمام اقلام خوراکی به جز سبزیجات، دارای تورم نرمالی هستند و حتی تورم گوشت قرمز منفی ۳ درصد گزارش شده است، اما تورم ۳۲ درصدی سبزیجات باعث شده که تورم گروه خوراکی‌ها بالا بماند. البته این افزایش نیز احتمالا به دلیل رشد قابل‌توجه قیمت گوجه‌فرنگی بوده که متاثر از تغییرات فصلی در پاییز است. همچنین در آبان ماه تورم ماهانه خوراکی‌ها ۴/ ۱ درصد گزارش شده بود.

تورم زیر یک درصد مسکن

گروه مسکن و سوخت‌ها، مهم‌ترین گروه شاخص بهای مصرف‌کننده محسوب می‌شود، به نحوی که ۳۵ درصد از وزن کل را تشکیل می‌دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در آذرماه سال‌جاری نرخ تورم ماهانه این گروه به میزان ۴/ ۰ درصد گزارش شده است، این رقم در آذرماه سال قبل ۲/ ۱ درصد گزارش شده بود. بنابراین آمارها نشان می‌دهد که این گروه نسبت به آذرماه سال قبل تورم کمتری داشته است. البته به نظر نمی‌رسید که اثر سیاست بنزینی در گروه مسکن قابل‌توجه باشد، به‌خصوص اینکه قیمت گازوئیل در ماه قبل بدون تغییر بوده است. تورم مسکن در آبان ماه ۳/ ۱درصد ثبت شده بود.

تورم محدود گروه پوشاک و لوازم‌خانگی

تورم ماهانه گروه پوشاک و کفش، در آذرماه سال‌جاری به میزان ۹/ ۱ درصد گزارش شده است، درحالی‌که در آذرماه سال قبل میزان تورم گروه پوشاک و کفش ۲/ ۳ درصد گزارش شده بود. در نتیجه در سال قبل تورم گروه پوشاک و کفش بیشتر بوده است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم ماهانه گروه لوازم‌خانگی در آذرماه سال قبل ۷/ ۴ درصد بوده، البته این رقم در آذرماه سال‌جاری به سطح ۴/ ۱ درصد کاهش یافته است. در حقیقت بررسی تورم این دو گروه نیز نشان می‌دهد که افزایش قیمت بنزین در تمام گروه‌ها منعکس نشده و این کالاهای مصرفی افزایشی را ثبت نکردند.

پرش تورم گروه حمل‌ونقل

بررسی‌ها نشان می‌دهد که گروه حمل‌ونقل تنها گروهی است که از افزایش قیمت بنزین اثرپذیرفته و این اثر مشهود است. مطابق آمارهای این گزارش، در آذرماه سال قبل تورم ماهانه گروه حمل‌ونقل به میزان ۹/ ۱ درصد گزارش شده بود، این رقم در آذرماه سال‌جاری تا سطح ۷/ ۱۴ درصد افزایش یافته است. به بیان دیگر، می‌توان عنوان کرد که ۸/ ۱۲ واحد درصد از افزایش تورم گروه حمل‌ونقل به دلیل افزایش قیمت بنزین است. البته این موضوع با توجه به افزایش ۱۰۰ درصدی متوسط قیمت بنزین در آذرماه قابل پذیرش است و به نظر می‌رسد که تا دو ماه آینده نیز نرخ تورم ماهانه این گروه در سطح بالایی باشد، اما به‌نظر نمی‌رسد که این روند پایدار باشد و مانند تجربه‌های گذشته، پس از چند ماه اثر تورمی گروه حمل‌ونقل در تورم کل کم‌اثر و محو خواهد شد. در گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده مرکز آمار ایران نیز عنوان شده است که افزایش قیمت «بنزین و قیمت انواع اتومبیل سواری» در افزایش قیمت این گروه موثر بوده است. نکته دیگر اینکه با توجه به کاهش اثر سیاست بنزینی در این گروه، طی ماه‌های آینده پیش‌بینی می‌شود که نرخ تورم کل نیز اثرپذیری کمتری در ماه‌های آینده داشته باشد و در نتیجه در ماه‌های آینده شاهد کاهش نرخ تورم خواهیم بود. تورم حمل‌و‌نقل در آبان ماه ۴/ ۵درصد ثبت شده بود.

کاهش تورم متوسط

 گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه به نقطه را در آذرماه به میزان ۸/ ۲۷ درصد گزارش کرده که نسبت به ماه قبل افزایش ۸/ ۰ واحد درصدی را ثبت کرده است. روند تورم نقطه به نقطه از ابتدای فروردین ماه نزولی بود که با توجه به سیاست بنزینی این مسیر نزولی در آذرماه متوقف شد، اما انتظار می‌رود که تا پایان سال این روند تداوم داشته باشد. همچنین نکته دیگر اینکه نرخ تورم متوسط در آذرماه به ۴۰ درصد رسیده و نسبت به ماه آبان یک واحد درصد کاهش یافته است.