چرا نوک پیکان ترامپ به سمت مهم‌ترین‌ صنعت غیرنفتی گرفته شد؟/ ایستادگی فولاد در برابر دیوار تحریم

به گزارش می متالز، وزارت خارجه آمریکا روز سه‌شنبه (۱۷ دسامبر) با صدور بیانیه‌ای به نهاد‌ها یا افراد در سطح جهان هشدار داده در صورت انتقال یا صادرات دو ماده مهم به ایران که در صنایع فولادسازی کاربرد دارند، با تحریم مواجه خواهند شد. به نوشته «وبگاه وزارت خارجه آمریکا»، «کک سوزنی» و «الکترود گرافیتی» در صنایع فولادسازی کاربرد دارند و اشخاصی که این مواد را به ایران انتقال داده یا صادر می‌کنند، تحریم خواهند شد.
در بیانیه وزارت خارجه آمریکا در این زمینه اذعان شده است که واشنگتن سخت در تلاش است تا ایران را از درآمد صنایع فولاد محروم کند.
بدون شک صنایع فولاد کشور یکی از راهبردی‏ترین صنایع در اقتصاد ایران است که آمریکا قصد دارد به واسطه تحریم آن پای اقتصاد کشور را لنگ کند. اما آیا صنعت فولاد کشور آن‏قدر شکننده است که با تحریم نتواند بار بخش مهمی از اقتصاد را به دوش بکشد؟

فولاد ایران آمادگی رویارویی با تحریم ‏ها را داشت؟

سید‏‏رضا شهرستانی عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با تاکید بر اینکه تحریم «الکترود گرافیتی» توسط آمریکا از سوی شرکت‌های فولادی کشور پیش‏بینی شده بود به خبرنگار اقتصاد۲۴ گفت: از این‏رو سال گذشته بالای ۱۰۰ هزار تن «الکترود گرافیتی» توسط شرکت‌های فولادی البته با قیمت‌های بسیار بالاتر از نرم جهانی خریداری شده است و این میزان می‌تواند نیاز مصرف دو سال شرکت‌های فولادی کشور را برطرف کند. به گفته شهرستانی، از این رو تحریم جدید آمریکا در تداوم تحریم‌های فولادی ایران، خیلی بر این صنعت تاثیرگذار نخواهد بود.
عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در ادامه یادآور شد: سال گذشته ۲۵ میلیون تن فولاد در کشور تولید شد که برای سال جاری نیز رقمی معادل ۲۸ میلیون تن تولید این محصول برنامه‏‏ریزی شده است. به دلیل کمبود سنگ آهن و آهن اسفنجی، رقم پیش‏بینی شده به ۲۶.۵ میلیون تن در پایان سال جاری خواهد رسید.
شهرستانی گفت: در واقع حدود ۱.۵ میلیون تن از برنامه‏ریزی برای سال جاری عقب خواهیم ماند و این نشان می‌دهد که تحریم سال گذشته هر‏چند ناچیز، اما تاثیرگذار بوده است و هر اتفاقی قطعا تاثیرات خود را بر صنعت فولاد کشور باقی خواهد گذاشت.
عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در خصوص تاثیر تحریم «الکترود گرافیتی» و «کک سوزنی» بر صنعت فولاد کشور گفت: از ۲۶.۵ میلیون تن فولاد حدود ۲.۵ میلیون تن در کوره‌های بلند تولید می‌شود، یعنی همان تولید در ذوب آهن است.
وی تصریح کرد: حدود ۴.۵ میلیون تن تولید هم در کوره‌های القایی است که بخش تولید در این دو کوره «الکترود گرافیتی» استفاده نمی‌کند و اگر هم در برخی بخش‌ها مجبور به استفاده از «الکترود گرافیتی» هستند به مقدار خیلی ناچیز (به ازای هر تن حدود ۳۰۰ گرم) خواهد بود. اگر این دو بخش از معادله کنار گذاشته شود حدود ۷ میلیون تن یعنی حدود ۲۰ میلیون تولید فولاد در کوره‌های قوس است که این کوره‌ها در واقع مصرف «الکترود گرافیتی» دارند یعنی رقمی معادل ۵۰ تا ۶۰ هزار تن نیاز مصرف برای تولید ۲۰ میلیون تن فولاد است.

شکل‏گیری کنسرسیوم راه دور‏زدن تحریم ‏هاست

به گفته شهرستانی در حال حاضر در کشور تولید «الکترود گرافیتی» و «کک سوزنی» وجود ندارد هرچند در حال شکل‏گیری کنسرسیوم تولید این بخش هستیم، اما تا اجرای آن زمان زیادی لازم است، خوشبختانه با خرید بالای ۱۰۰ هزار تن «الکترود گرافیتی» از سوی شرکت‌های فولادی کشور، می‌توانند برای مدتی با خیال راحت به تولید ادامه دهند.
عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: هرچند شرکت‌های فولادی برای جبران این تحریم‌ها به دنبال راه‌هایی برای دور‏زدن تحریم‌ها هستند، اما مطمئنا با قیمت‌های بالا مجبور به خریداری از فروشندگان خارجی هستند که به بهانه تحریم هیچ رحمی بابت قیمت نخواهند داشت. همین مساله باعث گران‏تر شدن هزینه‌های تمام‏شده در صنایع فولادی خواهد شد.
شهرستانی تاکید کرد: قیمت جهانی فولاد بالا رفته است و به دلیل اینکه در صنایع فولادسازی از سنگ آهن داخل استفاده می‌شود آن هم با قیمت پایین‌تر از قیمت جهانی، از این‏رو شرکت‌های سنگ آهن، صادرات را به دلیل ارزآوری و حاشیه سود پایین مصرف داخل ترجیح می‌دهند.

تحریم فولاد مبارکه، گواه عظمت و اهمیت این شرکت است

اما از سوی دیگر آمریکا به طور مستقیم شرکت فولاد مبارکه اصفهان را جزو لیست تحریم‏های خود قرار داده است. مجموعه‏ای که یکی از ستون‏‏های اصلی تولید فولاد در کشور است.
مدیرعامل فولاد مبارکه در اما در واکنش به این تحریم گفت: فولاد مبارکه مولود انقلاب اسلامی است و دشمن از این‌که ایران به چنین دستاوردی دست یافته همواره ناخرسند بوده است و نمونه بارز آن قرار دادن فولاد مبارکه در فهرست تحریم‌ها و تلاش آن‌ها برای متوقف کردن روند تولید در کشور است.
مدیران و کارکنان فولاد مبارکه به‌خوبی به این مهم واقف‌اند که با توقف چرخ تولید فولاد مبارکه، چرخ بسیاری از کارخانجات و خطوط تولید کشور از کار باز خواهد ماند و به‌طورکلی اقتصاد کشور متضرر خواهد شد. ازاین‌رو باید با آمادگی کامل و با به‌کارگیری دستورالعمل‌های پدافند غیرعامل اجازه ندهیم کوچک‌ترین خللی به خطوط تولید وارد ‌شود.
در همین زمینه معاون هماهنگ‌کننده پدافند غیرعامل کشور در جریان برگزاری همایش پدافند غیرعامل شرکت فولاد مبارکه گفت: تحریم شرکت فـولاد مبارکه، گواه عظمت و اهمیت این شرکت است؛ بنابراین باید با هوشیاری کامل در حفظ و حراست و تداوم تولید آن کوشا باشیم.
سردار آل‌اسحاق گفت: این‌که شرکت فولاد مبارکه بدون حضور کارشناسان خارجی و در این شرایط تحریم در حال تولید است بسیار ارزشمند است.
وی با تاکید بر این‌که اگر طرح پدافند غیرعامل از سال‌ها پیش در فولاد مبارکه اجرا نمی‌شد، قطعا در این شرایط آسیب‌پذیری شرکت بسیار زیاد بود، گفت: در بخش دفاع، امروز کار ما از دوران دفاع مقدس به‌مراتب سخت‌تر و پیچیده‌تر شده است؛ چراکه امروز سیستم‌ها بسیار رشد کرده‌اند.
معاون هماهنگ‌کننده پدافند غیرعامل کشور با تاکید بر این‌که به شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه در کشور به‌شدت نیاز داریم گفت: باید با اقدامات کارآمد، این دستاورد ارزشمند را حفظ کنیم و برای تداوم تولید و حفظ روند روبه‌رشد آن زمینه‌های لازم را فراهم کنیم. درعین‌حال، همه کارکنان باید دائما فکر کنند که چگونه می‌توانند آسیب‌پذیری شرکت را به صفر برسانند.
وی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری که فرمودند در اوج ماندن و حفظ قله بسیار سخت‌تر از به دست آوردن آن است، خاطرنشان کرد: فولاد مبارکه در حال حاضر تولید حدود 50 درصد فولاد کشور را به خود اختصاص داده است. حفظ این میزان تولید در شرایطی که تحریم و کینه‌توزی دشمنان به اوج رسیده است، کار بسیار دشواری است و مدیران و کارکنان این شرکت باید با هم‌افزایی و تلاش بیشتر، به آن اهتمام بیشتری داشته باشند.
سردار آل‌اسحاق در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: در جریان اجرای طرح‌های توسعه شرکت نیز باید دستورالعمل‌ها و الزامات پدافند غیرعامل به‌خوبی طراحی و اجرا شود.

راه‏ های عبور از دیوار تحریم

در همین رابطه مجید محمودی، کارشناس با اشاره به تاثیر تحریم آمریکا در بازار فولاد عنوان کرد: به‌طور قطع این اتفاق بر صادرات فولاد کشور ما نیز تاثیرگذار خواهد بود. محمودی در ادامه با اشاره به بازارهای هدف صادراتی فولاد، خاطرنشان کرد: بیشترین هدف بازار صادراتی ما کشورهای شرق آسیای و برخی کشورهای اروپایی است. از همین رو، با اعمال سیاست ‏های تحریم با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان فولاد به آمریکا، کشور چین است پس به‌طور قطع صادرات این کشور به سمت کشورهایی مانند آسیا و اروپا سرازیر خواهد شد.

وی افزود: اگر صادرات کاهش یابد و مصرف داخلی نیز افزایش پیدا نکند، به‌طور قطع فولادسازان با رکود روبه‌رو خواهند شد. از این‌رو ممکن است فولادسازان با نرخ‌های پایین‌تری نسبت به سال۹۶ صادرات انجام بدهند.
وی در پاسخ به این پرسش که در قبال سیاست‏ های تحریم آمریکا، ما چه سیاستی را در پیش بگیریم، عنوان‌کرد: به‌هر حال زمانی که روند صادراتی در کشور ما کاهش یابد، برروند نرخ‌گذاری و بازارداخلی نیز تاثیرگذار خواهد بود و سبب رکود بازار داخلی‌می‌شود؛ بنابراین اگر سیاست‌های ما به سمت افزایش تعرفه پیش نرود، ممکن‌است محصولات چینی به بازار داخلی ما روانه شود و بازار داخلی تحت تاثیر آن قرار بگیرد.
همچنین عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران معتقد است در داخل نیز نباید دست به خودتحریمی بزنیم. وی در پاسخ به این سوال که بازار داخلی فولاد با چه مشکلاتی روبه ‏روست؟ گفت: صنعت فولاد ایران صنعتی استراتژیک در اقتصاد وابسته به بازار ساخت‏ و‏ساز مسکن و خودرو است. یکی از مشکلاتی که این روز‌ها صنایع فولاد کشور را به مخاطره انداخته است قیمت دستوری دولت در راستای پایین نگه داشتن بازار مسکن و خودرو است.
شهرستانی ادامه داد: تحمیل کاهش قیمت در شرایط نامناسب بازار داخل و خارج، شرکت‌های فولادی را متضرر کرده است، موضوعی که تحریم‌های خارجی آ‏ن‏قدر نتوانست تاثیرگذار باشد و از این ‏رو در رابطه با تامین مواد اولیه مورد‏نیاز فولادسازی دچار نگرانی‌هایی شد.