آسیای مرکزی و فرصت‌های پیش روی تجارت خراسان شمالی

به گزارش می متالز، نزدیکی به کشورهای آسیای مرکزی، وجود ۳۰۰ کیلومتر مرز با کشور ترکمنستان و دارا بودن مشترکات تاریخی و فرهنگی از مزیت‌های مهم این خطه برای توسعه تجارت خارجی است.

همچنین تولید سالانه بیش از یک میلیون تن سیمان و بیش از ۲۳۰ هزار تن آلومینا از قابلیت ها و ظرفیت های تولیدی و صادراتی استان است که با همکاری تولیدکنندگان،  بخش خصوصی، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی بجنورد می تواند سهم استان را از بازار کشورهای آسیای مرکزی بیشتر کند.  

بر اساس اعلام مسوولان خراسان شمالی، امسال میزان صادرات، نسبت به ۹ ماهه پارسال کاهش داشته است این در حالی است که اگر زمینه های لازم فراهم شود امکان صادرات بیشتر محصولات کشاورزی به کشورهای همسایه و آسیای میانه وجود دارد.

۴۴ درصد از جمعیت ۸۶۳ هزار نفری استان در روستاها ساکن هستند و این مزیت بسیار خوبی برای پرداختن به بخش کشاورزی با رویکرد صادرات این محصولات است.

کارشناسان اقتصادی معتقدند که برای افزایش توان صادرات محصولات کشاورزی و باغی خراسان شمالی ابتدا باید سرمایه گذاری لازم در بخش زیرساخت های استان بویژه در بخش حمل و نقل جاده ای و ریلی و همچنین ایجاد سردخانه های بزرگ انجام داد.

خراسان شمالی فاصله کوتاهی با کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان دارد،  به عنوان نمونه فاصله بجنورد تا عشق آباد پایتخت ترکمنستان تنها ۲۰۰ کیلومتر است،  این مزیت موجب می شود در صورت برنامه ریزی مسوولان استان، صادرات محصولات کشاورزی و باغی با قیمت بسیار مناسب در اختیار کشورهای همسایه قرار گیرد و به رقیب جدی در این عرصه برای کشورهای نظیر ترکیه و روسیه تبدیل شویم.

کاهش ارزش صادارت 

توسعه ارتباط با کشورهای آسیای مرکزی، مورد تاکید استاندار خراسان شمالی و در برنامه های سیاست خارجی استان قرار دارد،  در این زمینه،  تاکید شده است تا با نگاه به خارج از کشور، راه های توسعه در حوزه های مختلف کشاورزی، صنعت و معدن برای این استان هموار شود.  

میزان صادرات از خراسان شمالی، در ۹ ماهه امسال به نسبت مدت مشابه پارسال از لحاظ ارزشی ۷.۷ درصد رشد اما از لحاظ  وزنی ۵.۸ درصد کاهش داشته است.

در این مدت،  ۲۴۵ هزار و ۴۰۰ تن کالا به ارزش ۷۴ میلیون دلار از خراسان شمالی به کشورهای مختلف صادر شده است که پس از افغانستان با ۲۴ درصد،  کشورهای هند با ۱۸ درصد و چین با ۸ درصد بیشترین سهم صادراتی استان را به خود اختصاص داده اند.

در زمینه علت کاهش میزان صادرات، علاوه بر مباحث کلان اقتصادی و مشکلات مبادله پول و ارز به واسطه تحریم های ظالمانه نظام سلطه می توان عواملی همچون محدودیت های صادرات برخی کالاها اشاره کرد.

توسعه مراودات تجاری با کشور همسایه مورد تاکید همه استانداران بوده و تقریبا همه آنها نشست هایی با مقامات این کشور داشته اند اما رویکرد استاندار فعلی خراسان شمالی،  به برقراری ارتباط با کشور ترکمنستان محدود نشده است و تلاش دارد این ارتباط با کشورهای دیگر به ویژه آسیای مرکزی نیز ایجاد شود.

تدوین سند توسعه تجارت خارجی 

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان شمالی گفت: مهم ترین اقدام در توسعه تجارت خارجی، پیگیری تدوین سند راهبردی توسعه تجارت خارجی استان است که این سند با همکاری و مشارکت بخش خصوصی، دستگاه های دولتی به منظور ارائه بسته ای منسجم برای توسعه تجارت خارجی واجتناب از موازی کاری در دست تهیه است.  

محمد بدری اظهار داشت: تهیه این سند در مراحل انتهایی است و بزودی مصوب و عملیاتی خواهد شد.  

وی افزود: چشم انداز این سند دستیابی به سبد صادراتی و تنوع کالاها و خدمات و پایداری توسعه صادرات، ماندگاری در بازار و افزایش سهم صادراتی استان است و بر اساس اسناد بالا دستی و سیاست های کلی نظام از جمله سند چشم انداز ۱۴۰۴، برنامه های پنج ساله توسعه، اسناد راهبردی صنعت، معدن و تجارت و نیز سند راهبرد ملی توسعه صادرات غیرنفتی تنظیم شده است.  

بدری اظهار داشت: همچنین پیمان ها و موافقتنامه های بین المللی از جمله پیمان اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، ارمنستان و قرقیزستان نیز در جهت‌دهی به برنامه ها و سیاست های توسعه تجارت خارجی استان نیز در نظر گرفته شده است.  

وی خاطرنشان کرد: در این سند ظرفیت های استان در بخش های مختلف اقتصادی شناسایی شده و پروژه هایی در بخش های کشاورزی، صنعت و معدن و خدمات فنی و مهندسی که دارای مزیت نسبی هستیم تعریف شده است.

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان شمالی با بیان اینکه در این سند رتبه بندی کشورها انجام شده است افزود: عمده کشورهای آسیای میانه، اوراسیا و برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس و خاورمیانه در این رتبه بندی قرار گرفته اند که با اجرایی شدن آن، اعزام و پذیرش هیات های تجاری و توسعه روابط تجاری بر اساس اولویت و هدفمند انجام خواهد شد.

دیدار استاندار خراسان شمالی با سفیر کشورهای قزاقستان، تاجیکستان و آذربایجان در ایران 

انتخاب خراسان شمالی به عنوان پایگاه خدمات محصولات دانش بنیان کشور به ترکمنستان در سفر معاون علمی و فناوری رئیس جمهور به استان و حضور استاندار خراسان شمالی به عنوان تنها استاندار از میان استان های کشور در نشست کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی ایران و ترکمنستان می تواند از گام های نخست استان برای برقراری ارتباطات بین المللی باشد که مورد پذیرش مسئولان کشوری نیز قرار گرفته است.  

دکتر محمدعلی شجاعی در سفر اخیر خود به تهران،  با سفیر کشورهای قزاقستان، تاجیکستان و آذربایجان در ایران در محل دفتر استانداری تهران دیدار کرد و از آنان برای سفر به خراسان شمالی برای برگزاری نشست های کارشناسی و تشکیل کمیسیون های تخصصی دعوت کرد.  

در دیدار جداگانه استاندار خراسان شمالی با اورازبای، نظام الدین زاهدی و بنیاد حسین اف سفیران کشورهای قزاقستان، تاجیکستان و آذربایجان بر گسترش مراودات تاکید کرده است.  

توسعه صادرات محصولات کشاورزی، کشت فرا سرزمینی، سرمایه گذاری مشترک در حوزه های گردشگری، کشاورزی، صنعت و معدن، توسعه گردشگری در تمامی بخش های ورزشی، پزشکی، فرهنگی و هنری، ایجاد شهرک صنعتی مشترک محورهای اصلی گفت و گو آنان بود.  

استاندار خراسان شمالی در این باره گفت: بتازگی چند نشست مشترک با سفیران و رایزنان اقتصادی کشورهای تاجیکستان، قزاقزستان و آذربایجان در تهران انجام شد و در این راستا از مسوولان مربوط و تجار می خواهیم که کارها و اقدامات لازم را  برای برقراری ارتباط دوسویه عملیاتی کنند.

شجاعی اظهار داشت: برای تبادل روابط تجاری با این کشور ها تعهداتی داشته ایم و از آنان نیز خواسته ایم که برای برقراری هرچه بیشتر ارتباط راه را هموار کنند.

وی با بیان اینکه آذربایجان با چهار استان کشور روابط تجاری دارد، افزود: رسیدن به بازار روسیه از طریق ارتباط با  این کشور  امکانپذیر است.

اشتراکات فرهنگی، زمینه ساز توسعه تجارت 

سرپرست دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در خراسان شمالی هم با اشاره به اینکه استاندار خراسان شمالی پیگیری های زیادی برای توسعه تجارت خارجی و حل مشکلات در این باره انجام داده است گفت: یکی از رویکردها، توسعه فعالیت های بخش خصوصی و استفاده از این ظرفیت است.  

احمد شنوایی اظهار داشت: دیپلماسی اقتصادی،  یکی از اولویت های مهم وزارت خارجه است که البته با رویکرد توسعه روابط و مراودات با کشورهای همسایه، مد نظر قرار دارد.  

وی با اشاره به دیدار استاندار خراسان شمالی با سفیران کشورهای قزاقستان، تاجیکستان و آذربایجان افزود: خراسان شمالی، اشتراکات فرهنگی بسیاری با این کشورها دارد و همسایه بودن با کشور ترکمنستان سبب شده تا دستیابی به این کشورها هم به راحتی قابل انجام باشد.  

وی گفت: یکی از بسترها برای توسعه تجارت خارجی، بازگشایی معبر پرسه سو است که البته هنوز نتیجه مطلوب در این زمینه گرفته نشده است.  

شنوایی، انجام پروازهای بین المللی از فرودگاه بجنورد را از دیگر الزامات برای توسعه تجارت خارجی عنوان کرد و گفت: اگر پرواز های بین المللی در این فرودگاه نشست و برخاست داشته و این اقدام تداوم داشته باشد می توان امید داشت که بستری دیگر برای توسعه تجارت فراهم شده است.

سرپرست دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در خراسان شمالی خاطرنشان کرد: البته استاندار خراسان شمالی در این باره، پیگیری های زیادی انجام داده و این تلاش ها ادامه داد.  

وی درباره مزیت های کشورهای آسیای میانه گفت: کشور آذربایجان، به لحاظ داشتن خاک مناسب و آب فراوان و نیز دارا بودن منابع نفت و گاز و موقعیت گردشگری، موقعیت خوبی برای سرمایه گذاری دارد و در مقایسه با سایر کشورهای مشترک المنافع، می تواند در اولویت سیاست خارجی قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: این کشور به لحاظ وجود امنیت برای سرمایه گذاری،  ظرفیت های خوبی دارد که می توان از آن استفاده کرد.

شنوایی با بیان اینکه خدمات فنی و مهندسی، یکی از نیازهای بازار این کشور است که خراسان شمالی می تواند آن مرتفع کند افزود: ظرفیت خوبی در خراسان شمالی به لحاظ وجود نیروی مهندس و ماهر وجود دارد که می توان برای صادرات خدمات آنان، برنامه ریزی کرد.  

سرپرست دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در خراسان شمالی با بیان اینکه توسعه مراودات با قزاقستان هم در سطح کشور دارای اهمیت بوده و در این سال ها،  روبه رشد بوده است خاطرنشان کرد: فضا فراهم است تا روابط تجاری توسعه یابد، قراقستان از کشورهای آسیای میانه و عضو اوراسیا است و به همین لحاظ، درای اهمیت است و این مزیت ها باید مورد توجه باشد.  

برنامه ریزی برای قبضه ۸ بازار خارجی

رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی بجنورد هم در این باره گفت: با توجه به تحریم ها،  هشت بازار هدف را برای تبادل تجاری در نظر گرفته ایم که بیشتر برنامه ها در این راستا انجام می شود.

سعید پورآبادی با اشاره به اینکه در توسعه مراودات خارجی، بازارهای آسیای میانه و اوراسیا مورد توجه باشد، اظهار داشت: بازار اوراسیا شامل کشورهای روسیه، قزاقزستان، ارمنستان، قرقیزستان و بلاروس، موقعیت بسیار مناسب برای برقرار ارتباط است و باید از این ظرفیت بیشتر بهره برداری کنیم.

وی افزود: علاوه بر بازار اوراسیا، بازار کشورهای افغانستان، ترکیه و عراق را نیز باید بیشتر مد نظر داشته باشیم.

رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی بجنورد اظهار داشت: بازار  کشور ترکمنستان هم ظرفیت مناسب برای توسعه صادرات است که البته تجار ما در مراوردات با این کشور با مشکلاتی روبه رو هستند.  

خراسان شمالی حدود ۴۰۰ واحد تولیدی و صنعتی با سرمایه گذاری ۱۳ هزار میلیارد ریال و اشتغال ۱۱ هزار نفر دارد که از لحاظ داشتن صنایع بزرگ صنعتی در بین ۳۱ استان کشور رتبه دهم را داراست.

سهم اشتغال در این استان در سه بخش کشاورزی با ۳۹.۶ درصد، صنعت با ۲۴.۳ درصد و خدمات ۳۶.۱ درصد است.  سهم این استان در حوزه کشاورزی بیش از میانگین کشور است اما در حوزه صنعت و خدمات پایین تر است.

براساس آخرین تقسیمات کشوری سال ۹۸، خراسان شمالی دارای ۸ شهرستان، ۱۹ بخش، ۴۵ دهستان، ۲۴ شهر و ۸۳۶ آبادی دارای سکنه است.