نمای تجارت هند و ایران

به گزارش می متالز، از سال ۲۰۱۷ واردات هند از جهان افزایش یافته تا در سال ۲۰۱۸ به بیشترین رقم از سال ۲۰۰۱ به بعد برسد. صادرات هند نیز از سال ۲۰۱۷ به بعد روند افزایشی داشته و در سال ۲۰۱۸ صادرات هند به جهان به حدود ۳۲۳ میلیارد دلار رسیده که این رقم کمی از بیشترین صادرات هند در سال ۲۰۱۳ (از ابتدای ۲۰۰۱ تاکنون (کمتر است. تراز تجاری هند طی سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۸ همواره منفی بوده است. بیشترین کسری تجاری این کشور در سال ۲۰۱۲ به میزان ۴/ ۱۹۹ میلیارد دلار بوده که کاهش صادرات همراه با افزایش واردات در این سال منجر به کسری تجاری شدید در آن شده است. از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ کسری تجاری هند به‌طور متوالی افزایش یافته است.

بیشترین ارزش صادرات هند مربوط به «سایر روغن‌های نفتی و روغن‌های حاصل از مواد معدنی قیری» بوده که هند در سال ۲۰۱۸ حدود ۳۲ میلیارد دلار از این کالا صادر کرده و این گروه کالایی سهم ۹/ ۹ درصدی از کل صادرات این کشور را تشکیل داده است. پس از آن، گروه‌های کالایی «سایر الماس، حتی کارشده، ولی سوارنشده و کار گذارده نشده» و «روغن‌های سبک و فرآورده‌های آن» با سهم حدود ۵/ ۷ درصد و ۶/ ۴ درصد جزو اقلام عمده صادراتی هند در سال ۲۰۱۸ بوده‌اند.

ارزش ۲۰ قلم عمده کالای صادراتی هند در مجموع ۱۳۵ میلیارد دلار بوده که حدود ۴۲ درصد از صادرات کالایی هند را به خود اختصاص داده است. «نفت خام و روغن حاصل از مواد معدنی قیری، خام» بیشترین ارزش واردات هند در سال ۲۰۱۸ را به خود اختصاص داده است. واردات هند از این کالا ۵/ ۱۱۴ میلیارد دلار بوده که سهم حدود ۶/ ۲۲ درصدی از ارزش کل واردات این کشور را تشکیل داده است. «دیگر اشکال خام طلا برای مصارف غیرپولی» و «سایر زغال‌سنگ‌ها» با سهم‌های به ترتیب ۲/ ۶ درصدی و ۵/ ۴ درصدی از ارزش کل واردات دو قلم عمده وارداتی بعدی بوده‌اند. ۲۰ قلم عمده وارداتی کالایی هند حدود ۲۶۲ میلیارد دلار بوده که سهم حدود ۵۲ درصدی از کل واردات کالایی هند را تشکیل می‌دهد. بزرگ‌ترین شریک تجاری هند در بخش صادرات، ایالات متحده آمریکا است؛ امارات متحده عربی و چین نیز رتبه‌های دوم و سوم بزرگ‌ترین مقاصد صادراتی هند را به خود اختصاص داده‌اند. ارزش صادرات هند به ۲۰ مقصد عمده صادراتی این کشور در مجموع ۲۲۰ میلیارد دلار بوده که سهم ۶۸ درصدی از کل صادرات هند را به خود اختصاص داده‌اند. در سال ۲۰۱۸ بیشترین واردات هند از چین بوده و ایالات متحده آمریکا با ۶/ ۳۲ میلیارد دلار و عربستان سعودی با ۴/ ۲۸ میلیارد دلار پس از چین در جایگاه بعدی بزرگ‌ترین صادرکنندگان به هند قرار گرفتند. عراق پنجمین مبدأ عمده وارداتی هند بود است. واردات هند از ایران در سال ۲۰۱۸، ۸/ ۱۴ میلیارد دلار بوده، بنابراین ایران در میان مبادی عمده وارداتی هند در جایگاه دهم قرار دارد. سهم ایران از تامین نیاز وارداتی هند ۹/ ۲ درصد بوده است. براساس آمارهای مرکز تجارت بین‌المللی، از میان ۶/ ۱۷ میلیارد دلار تجارت کالایی هند با ایران، ارزش صادرات کالایی هند به ایران در سال ۲۰۱۸، حدود ۹/ ۲ میلیارد دلار بوده که حدود ۹/ ۰ درصد از ارزش کل صادرات هند را تشکیل می‌دهد. همچنین کل واردات کالایی هند از ایران در سال ۲۰۱۸ حدود ۸/ ۱۴ میلیارد دلار بوده و ۹/ ۲ درصد از واردات هند را به خود اختصاص داده است. تراز تجاری هند با ایران طی ۳ سال گذشته همواره مثبت و دارای مازاد تجاری به نفع ایران بوده است. تراز تجاری ایران با هند در سال ۲۰۱۶ برابر با ۹/ ۵ میلیارد دلار بوده که این رقم در سال ۲۰۱۸ به ۹/ ۱۱ میلیارد دلار رسیده و تقریبا دو برابر شده است. «برنج نیمه سفید شده یا کامل سفید شده، حتی صیقلی یا براق شده» حدود ۲/ ۱ میلیارد دلار از کل ارزش صادرات هند به ایران را به خود اختصاص داده است. این گروه کالایی سهم حدود ۴۲ درصدی از مجموعه صادرات هند به ایران را تشکیل می‌دهد.

در میان اقلام عمده وارداتی هند در سال ۲۰۱۸، بیشترین میزان واردات متعلق به «نفت خام و روغن حاصل از مواد معدنی قیری» بوده است. میزان واردات هند از ایران در این گروه کالایی حدود ۱۳ میلیارد دلار است و ایران سهم ۳/ ۱۱ درصدی از تامین نیاز وارداتی هند در این گروه کالایی داشته است. پس از نفت خام، متانول بیشترین میزان واردات هند از ایران را به خود اختصاص داده است.

بررسی آمارهای تجارت کالایی بدون نفت خام ایران با هند براساس آمارهای گمرک نشان می‌دهد واردات ایران از هند در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ کاهش یافته؛ اما از سال ۱۳۹۶ مجددا روند افزایشی در پیش گرفته تا در سال ۱۳۹۷ به حدود ۸/ ۲ میلیارد دلار برسد. این رقم همچنان از رقم واردات ایران از هند در سال ۱۳۹۳ پایین‌تر است. مطابق آمار گمرک ایران، صادرات ایران به هند در سال ۱۳۹۷ کاهش یافته و به رقم حدود ۲ میلیارد دلار رسیده است. صادرات ایران به هند در سال ۱۳۹۷ در کمترین مقدار خود از سال ۱۳۹۳ بوده است. در فهرست اقلام عمده صادراتی ایران به هند «متانول» با ارزش صادرات حدود ۳۸۳ میلیون دلاری مهم‌ترین کالای صادراتی ایران به هند و «برنج نیمه سفید و کامل سفید» با ارزش واردات حدود ۴/ ۱ میلیون دلاری، مهم‌ترین کالای وارداتی ایران از این کشور است.

بر اساس آمارهای مرکز تجارت بین‌المللی، هند در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۲۲ میلیارد دلار را از منطقه خاورمیانه وارد کرده که حدود ۱۵ میلیارد دلار آن مربوط به ایران است. سهم خاورمیانه در تامین نیاز وارداتی هند در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۶ افزایش یافته است. سهم ایران از کل صادرات خاورمیانه به هند به ۱/ ۱۲ درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده است. همچنین سهم ایران در تامین نیاز وارداتی هند در سال ۲۰۱۸ حدود ۳ درصد بوده که نشان از افزایش دارد. در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال ۲۰۱۷ نیز واردات هند از خاورمیانه با رشد حدود ۳۱ درصدی و واردات آن از ایران با رشد حدود ۳۳ درصدی مواجه شده است. با وجود رشد ۵/ ۳۳ درصدی واردات هند از ایران در سال ۲۰۱۸ بخش عمده این رشد ناشی از افزایش صادرات کالاهای نفتی بوده است. در حالی که در برخی از کالاهای عمده صادراتی ایران در این سال شاهد افت صادرات ایران به هند بوده‌ایم و نکته جالب این است که درمورد این کالاها کل واردات هند از جهان نه تنها کاهش نداشته بلکه با افزایش همراه بوده است. از جمله این کالاها می‌توان به «کودهای معدنی»، «پسته»، «وینیل کلراید»، «پلی کربنات‌ها»، «فولاد و محصولات فولادی»، «شیشه تخت» و «لاستیک» اشاره کرد.