پتانسیل معدن‌کاری بلندمدت ذخایر پورفیری مس

به گزارش می متالز و به نقل از Investing News، ذخایر پورفیری مس بزرگ‌ترین منابع مس محسوب می‌شوند، زیرا بزرگ‌ترین توده‌های قابل بهره‌برداری شناخته شده هستند. حجم کانسنگ این ذخایر از ده‌ها میلیون تن تا بیش از یک میلیارد تن برآورد می‌شود. این تناژ بالای کانسنگ و عمر طولانی ذخایر (تا چندین دهه) باعث افزایش جذابیت آن‌ها برای شرکت‌های بزرگ معدنی و همچنین شرکت‌های اکتشافی کوچک شده است.

طبق گزارش سازمان زمین‌شناسی آمریکا، تولید جهانی مس از ذخایر پورفیری سالانه به بیش از میلیون‌ها تن می‌رسد. این ذخایر بزرگ‌ترین ذخایر مس دنیا هستند و بیشتر مس دنیا از ذخایر پورفیری تولید می‌شود. ذخایر پورفیری 75 درصد منابع مس دنیا و همچنین 20 درصد تولید جهانی طلا را به خود اختصاص می‌هند. این ذخایر عظیم چندفلزی همچنین تقریبا تمام تولید جهانی مولیبدن و مقادیر زیادی رنیوم، نقره، سرب، تلوریم، سلنیم، بیسموت و روی را نیز شامل می‌شوند.

ذخایر برتر پورفیری مس

ذخایر پورفیری که در منطقه «حلقه آتش» (منطقه اطراف اقیانوس آرام) شکل گرفتند، در جنوب غربی اقیانوس آرام در محل برخورد دو صفحه اقیانوسی متمرکز شده‌اند؛ حاصل این برخورد، کمان‌های جزیره‌ای است که امروزه فیلیپین و پاپوآ گینه نو شناخته می‌شوند. این ذخایر همچنین در کمربند کوه‌زایی در ساحل غربی آمریکای شمالی و جنوبی در راستای حاشیه‌های همگرا در محل فرورانش صفحه‌های اقیانوسی به داخل گوشته زمین نیز پیدا می‌شوند.

شیلی، بزرگ‌ترین تولیدکننده مس دنیا، یک نمونه خوب کانون پورفیری مس است. معدن اسکوندیدا متعلق به بی‌اچ‌پی و ریو تینتو در شیلی با سهم 5 درصدی در تولید جهانی مس، سالانه بیش از یک میلیون تن مس از دو ذخیره فعال پورفیری مس-مولیبدن غنی‌شده با سوپرژن تولید می‌کند. در شمال اسکوندیدا، معدن کولاهواسی وجود دارد که متعلق به شرکت‌های انگلوامریکن، گلنکور و یک مجموعه شرکت‌های ژاپنی به رهبری میتسویشی است. کولاهواسی دومین معدن بزرگ مس دنیا است که در سال 2018 حدود 559 هزار تن مس تولید کرد. معدن Chuquicamata شرکت کودلکو نیز دومین معدن مس روباز دنیا از جهت عمق است که احتمالا در آغاز بیش از 9 میلیارد تن کانسنگ و ذخیره داشته است. در سال 2018 تولید این معدن با طول عمر 100 ساله به 320 هزار و 744 تن رسید.

ایالات متحده بزرگ‌ترین تولیدکننده مس در آمریکای شمالی و پنجمین تولیدکننده بزرگ در جهان است. شرکت Kennecott زیرمجموعه ریو تینتو معدن Bingham را در یوتا بهره‌برداری می‌کند که عمیق‌ترین معدن روباز دنیا است. تولید مس این معدن از آغاز بهره‌برداری در سال 1906، بیش از 20 میلیون تن تخمین زده شده است. این معدن در سال 2018 بیش از 203 هزار و 900 تن مس، 196 هزار و 700 اونس طلا، 2.5 میلیون اونس نقره و 5.8 میلیون پوند مولیبدن تولید کرد. معدن رابینسن در شهرستان وایت‌پاین نوادا در سال 1867 کشف شد و عملیات معدن‌کاری بزرگ‌مقیاس مس از سال 1907 آغاز شد. داده‌های کانی‌شناسی این معدن، اسکارن پورفیری را نشان می‌دهد که حاوی مس، مولیبدن و طلا است. شرکت لهستانی KGHM Polska Miedź از سال 2012 بهره‌بردار این معدن بوده است که در سال 2018 حدود 48 هزار تن مس و 37 هزار و 100 اونس تروا طلا تولید کرد.

پورفیری مس: بزرگ‌مقیاس، کم‌هزینه و عمر طولانی

در ارزیابی سودآوری معدن، عیار یکی از مهم‌ترین عواملی است که باید در نظر گرفته شود. منظور از عیار، غلظت یک ماده معدنی باارزش در کانسنگ است و استخراج کانسنگ با عیار بالاتر معمولا ارزان‌تر است. هرچه عیار بالاتر باشد، ذخیره اقتصادی‌تر خواهد بود و احتمال استخراج آن بیشتر است.

البته هر قانونی استثنا نیز دارد. ذخایر پورفیری مس نمونه بارزی از این ادعا هستند که عیار نمی‌تواند تنها عامل ارزیابی اقتصاد معدن باشد. عیار ذخایر پورفیری مس بین 0.2 درصد تا بیش از یک درصد متغیر است و حد میانه نیز 0.44 درصد است.

سایر عوامل زمین‌شناسی نیز می‌توانند اقتصادی بودن پروژه را تحت تاثیر قرار دهند. در سیستم‌های پورفیری، کانی‌آرایی ممکن است به صورت عمودی چندین کیلومتر ورای قسمت اصلی معدن روباز ادامه داشته باشد. این مقیاس عمودی معمولا به معنی عمر چند دهه‌ای معدن خواهد بود؛ معادن Chuquicamata، Bingham و رابینسن آنومالی نیستند؛ یعنی عمر این معادن ممکن است بیشتر از چرخه‌های بازار باشد و اقتصاد معادن کوچک‌تر را به خطر بیندازد. ویژگی‌های متالورژیکی این نوع ذخایر باعث کاهش هزینه‌های عملیات معدن‌کاری نیز خواهد شد.

شرکت Emgold سبد بزرگی از پروژه‌های اکتشافی طلا و فلزات پایه در کبک و نوادا دارد. یکی از پروژه‌هایی که این شرکت اخیرا در منطقه معدنی سانتافه در نوادا خریداری کرده است، پروژه New York Canyon است؛ این معدن آینده‌نگر دارای از کانی‌های مس-مولیبدن تشکیل شده است. نوادا یکی از مناطق معدنی با تنوع زمین‌شناختی بالا در دنیا است و ساختارهای کانی‌شناسی مختلفی از جمله ذخایر پورفیری مس در خود دارد. جالب توجه است که مس پس از طلا دومین فلز با بیشترین تولید در نوادا است. در سال 2018 تولید مس این ایالت سهم 5.5 درصدی از تولید کل ایالات متحده آمریکا داشت.

هاله‌های دگرسانی ذخایر پورفیری مس بسیار بزرگ‌تر از خود ذخایر هستند و ممکن است ده‌ها کیلومتر مربع از یک منطقه را بپوشانند. مقیاس بزرگ ساختارهای کانی‌شناسی این مناطق برای شکل‌گیری سایر انواع ذخایر در همان منطقه از جمله ذخایر مس - نقره - طلا اپیترمال نوع سولفید مستعد شناخته می‌شوند. ذخایر پورفیری مس به واسطه چندین دلیل گزینه مناسبی برای تولید جهانی مس هستند. اندازه بزرگ، پتانسیل مقیاس منطقه‌ای، عمر طولانی، خاصیت چندفلزی، عملیات کم‌هزینه و نرخ تولید بالا باعث شده است که این ذخایر از باارزش‌ترین ذخایر دنیا به‌حساب آیند.