آینده ساخت‌وسازهای بتنی با درس‌هایی از زلزله

به گزارش می متالز، در این همایش ابعاد زلزله کرمانشاه با محوریت بتن نیز بررسی می‌شود.

آینده‌نگری در زمینه بتن

در راستای برگزاری همایش بتن و زلزله؛ معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: موضوعی که در مرکز تحقیقات بتن در حال پیگیری است بحث بیستمین همایش سالانه و همایش «زلزله و بتن» است که از جمله برگزارکنندگان این همایش مرکز تحقیقات بتن و انجمن بین‌المللی بتن است. برات قبادیان در ادامه عنوان کرد: محور اصلی این همایش بحث آینده‌نگری در زمینه بتن، نظام‌های بازرسی تولید و ارتقای کیفیت ساخت‌وساز بتن و پیاده‌سازی برنامه‌هایی در ارتباط با اقتصاد مقاومتی پیرامون بتن است. وی با اشاره به نیاز انسان به مسکن عنوان کرد: در بخش مسکن یکی از موضوع‌های مطرح میزان و نحوه استفاده از بتن است.معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت در ادامه توضیح داد: بحث بتن به‌عنوان یک صنعت در معاونت آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح است؛ بنابراین در سطح ملی جزو وظایف این معاونت به‌شمار می‌رود که به این صنعت توجه خاص داشته باشیم.
قبادیان در ادامه یادآور شد: در زلزله کرمانشاه شاهد خسارت‌هایی بودیم که به طور عمده به این دلیل ایجاد شده‌اند که در ساخت‌وسازها بتن به‌طور استاندارد مورد استفاده قرار نگرفته است.

درس‌هایی از زلزله

همچنین در این نشست مصطفی احمدوند، رئیس مرکز تحقیقات بتن ایران و رئیس انجمن بتن امریکا (ACI) شاخه ایران، اظهار کرد: ۲۷ استاندارد از سوی انجمن بتن تصویب و به‌عنوان استاندارد اجباری بتن در نظر گرفته شده است. احمدوند با اشاره به زلزله‌ای که به تازگی در کرمانشاه روی داد، خاطرنشان کرد: از سوی انجمن بتن، گروه‌های مختلفی از این منطقه زلزله‌زده غرب کشور بازدید به‌عمل آورده و در زمینه بتن درس‌های جدید آموختند که این آموخته‌ها با ارائه گزارشی در همایش بتن و زلزله ارائه خواهد شد. در حقیقت یک گزارش مفصل در این زمینه تهیه شده که در ابعاد مختلف به این زلزله پرداخته است و ابعادی مانند سازه‌ها و مقاومت آنها، روش ساخت و مصرف بتن، طراحی و اجرا، رعایت اخلاق مهندسی و استانداردسازی مورد توجه قرار گرفته است.وی با اشاره به اینکه همایش بتن به چشم‌انداز ۲۰ ساله خود رسیده، بیان کرد: در همایش‌های چندین سال گذشته، مباحث مختلفی در زمینه بتن با توجه به استانداردسازی و مواد و مصالح آن و آمارهایی درباره اینکه چند درصد از سازه‌های کشور فلزی و چند درصد بتنی هستند، مورد بررسی قرار گرفته است.رئیس مرکز تحقیقات بتن ایران ادامه داد: تربیت نیروی‌انسانی در زمینه بتن موضوع مهمی به‌شمار می‌رود، زیرا ما در ساخت‌وساز با کمبود تکنسین‌کار روبه‌رو هستیم، هرچند از سوی مرکز تحقیقات بتن در این مدت ۷ هزار نفر با گواهینامه‌های بین‌المللی آموزش دیده‌اند.احمدوند همچنین تاکید کرد: تاکید بر استانداردسازی باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد؛ بنابراین باید به بخش پژوهش توجه بیشتری شود، زیرا پژوهش در راستای توسعه ملی قرار می‌گیرد و توسعه ملی جز با ارتقای کیفیت نمی‌تواند محقق شود. وی با اشاره به زلزله‌هایی که در یک دهه گذشته در ایران اتفاق افتاده، خاطرنشان کرد: با توجه به زلزله‌هایی چون بم، قزوین و به‌تازگی کرمانشاه، اطلاعات و دستاوردهایی جمع‌آوری شده است. احمدوند عنوان کرد: درباره موضوع بتن باید بر دو بحث دانش و نظارت تاکید شود، چراکه در زمینه دانش، داده‌های لازم اندوخته شده است و باید بیش از پیش بر نظارت تاکید شود و جامعه مهندسی در بخش عمران باید نظارت بیشتری عهده‌دار شود. همچنین نظام آموزش عالی و پژوهش باید در این زمینه به‌صورت نظام‌مند فعالیت کند و از جزیره‌ای عمل کردن خارج شود.
وی افزود: باید در زمینه ساخت‌وساز آینده‌نگری کنیم و آینده‌نگری بیشتر بر کیفیت تمرکز دارد. از این‌رو همایش امسال با محور «آینده‌نگری بتن و ساخت‌وساز» بر موضوع کیفیت ساخت‌وساز تاکید دارد.

پژوهش‌های بتن زمانبر هستند

رئیس مرکز تحقیقات بتن ایران در پاسخ به این پرسش که سال گذشته صحبت از فناوری‌های جدید در زمینه بتن بود هم‌اکنون این فناوری‌ها به چه مرحله‌ای رسیده‌اند، گفت: وقتی از علم بتن یا به‌طور کلی از علم صحبت می‌شود با یک مقوله فرهنگی و اجتماعی روبه‌رو می‌شویم که بازدهی آنها نیازمند یک فرآیند زمانی چندین ساله است. درحال‌حاضر حدود ۷ سال است روی یک پروژه پژوهشی با عنوان «بتن خودتراکم» کار می‌کنیم و کشور را برای این موضوع درگیر کرده‌ایم؛ بنابراین در فرآیند پژوهش، نوآوری ایجاد می‌شود که بعدها توسعه پیدا می‌کند و فناوری شکل می‌گیرد.

نیاز به فناوری‌های نوین در ساخت‌وساز

در این نشست عباس اکبرپور، عضو هیات رئیسه مرکز تحقیقات بتن ایران نیز درباره استانداردسازی بتن عنوان کرد: در زمینه بتن با همکاری سازمان استاندارد، ۲۷ استاندارد تدوین شده که آخرین استاندارد آن مربوط به بتن آماده است که سبب یکسان‌سازی بتن در کشور می‌شود.اکبرپور در ادامه خاطرنشان کرد: در دنیا تاکید بر فرهنگ‌سازی در جهت بکارگیری روش‌ها و مصالح نوین است. یکی از نیازهای کشور در ساخت‌وساز این مسئله است که باید فرهنگ سنتی‌سازی را تغییر دهیم و به سمت بکارگیری مواد نانویی و نانوتیوپ‌ها پیش برویم، زیرا خواه و ناخواه کشور به سمت بلندمرتبه‌سازی حرکت می‌کند و از آنجا که ایران یک کشور زلزله‌خیز است در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت به استفاده از فناوری‌های نوین در ساخت‌وساز نیاز دارد.وی در ادامه توضیح داد: نیروی زلزله نسبت مستقیم با وزن سازه دارد. زمانی که از ساختمان‌های بتنی استفاده می‌کنیم اگر بتوانیم بتن قابل‌تر و توان‌تری به کار بگیریم سبب می‌شود ساختمان ما سبک‌تر شود که برای محقق شدن این امر باید از فناوری‌های نوین استفاده کنیم. اکبرپور در ادامه یادآور شد: از سوی دیگر باید سرلوحه کارهای‌مان توجه به محیط‌زیست مدنظر قرار گیرد، چراکه اگر به این مسائل توجه نکنیم صددرصد بازنده خواهیم بود.وی در ادامه عنوان کرد: کشوری مانند هلند حدود ۸۵ درصد مصالح مورد استفاده در صنعت بتن خود را از نخاله‌های بازیافتی به‌دست می‌آورد، درحالی‌که در کشور ما از نخاله‌ها کمترین میزان استفاده به عمل می‌آید. در اطراف تهران تنها یک مجموعه کوچک در آبعلی در زمینه استفاده دوباره از نخاله‌ها کار می‌کند. این چرخه ناقص و جای استفاده از این نخاله‌ها در صنعت ساختمان‌سازی ما خالی است.

مشکلات مسکن مهر

اکبرپور در پاسخ به اینکه مشکل مسکن مهر در زلزله کرمانشاه که بخشی از آنها فرو ریختند تا چه اندازه به بتن برمی‌گردد، گفت: مسکن مهر نقاط قوت و ضعف بسیاری دارد. مکان ساخت و مصالح به‌کار رفته در آن می‌تواند در مقاومت آنها موثر واقع شود. مشکل این است که به لحاظ جغرافیایی، درباره مکان ساخت و همچنین مسائل جامعه‌شناسی این واحدها از قبل مطالعاتی انجام نشده است. در برخی شهرها که جمعیت بالایی ندارند باید ساختمان‌های کوتاه مرتبه ساخت. یا در زلزله ورزقان با بازدیدی که از این شهر انجام شد، شاهد بودیم که ساختمان‌های فلزی فرو ریخته بودند که اسکله این ساختمان‌ها استاندارد نبودند. مسکن مهر هم با وجود اینکه تکمیل نشده بود به‌دلیل بلندمرتبه بودن فرو ریخته بود. درحالی‌که بیمارستان ورزقان که با سیستم ال‌اف‌سی با ورق‌های سرد نورد شده ساخته شده بود پابرجا مانده بود، زیرا سبک بودن سازه سبب مقاومت بیشتر آن شده بود، اما روستاها ویران شده بودند.وی در ادامه توضیح داد: ۱۸ سال پیش در کشور اندونزی برای قشرهای نیازمند همانند مسکن مهر ما ساختمان‌هایی ساخته شده است؛ منتها طراحی این ساختمان‌ها براساس جداساز لرزه‌ای ساخته شده است و زمانی که زلزله می‌آید انرژی زلزله را مستهلک می‌کند تا ساختمان فقط بار ثقلی را متحمل شود، اما این امر در هیچ‌کدام از ساختمان‌های مسکن مهر کشور به کار گرفته نشده است. هرچند نخستین بنایی که در دنیا از این جداساز لرزه‌ای استفاده کرد، نیروگاه اتمی بوشهر بود که طراح آن زنده‌یاد دکتر تاج‌بخش استاد دانشگاه شیراز بود، اما پس از ساخت نیروگاه بوشهر از این فناوری در هیچ بنای دیگری استفاده نشد. این عضو هیات رئیسه مرکز تحقیقات بتن ایران عنوان کرد: ما روی بحث بتن در زلزله کرمانشاه یک گزارش مشروح تهیه کرده‌ایم که در همایش بتن و زلزله ارائه می‌شود. البته یکی از مسائل مطرح در زلزله سرپل‌ذهاب این بود که بتن‌ها از دانه‌بندی متناسبی برخوردار نبود و سنگ دانه مورد استفاده بیشتر آهکی بود.