باید در پی تولید فولادهای پیشرفته باشیم

به گزارش می متالز، علیرضا کاظمی اظهار داشت: بررسی‌های اخیر حوزه صنعت نشان می‌دهد که در سال‌های آینده با توجه به گسترش صنعت و توسعه محصولات فولادی، در چهار حوزه صنعت خودرو، صنایع دریایی، انرژی و ساختمانی به فولادهای پیشرفته‌تری نیاز خواهیم داشت و طبیعتا به کارگیری تکنولوژی‌های جدید در شرکت‌های فولادی بر مبنای ویژگی‌های مورد نیاز صنایع مختلف و بهبود کیفیت و استحکام محصولات خواهد بود.

کاظمی در توضیح وضعیتی که صنعت فولاد ظرف ۲۰ سال آینده با آن‌ها مواجه است، بیان کرد: در دو دهه آینده چند موضوع چالشی در صنعت فولاد رخ خواهد داد که یکی از آن‌ها کاهش شیب رشد تقاضا در پی کاهش مصرف فولاد در صنایع مختلف مصرف کننده فولاد است.

معاون توسعه و تکنولوژی شرکت فولاد هرمزگان تصریح کرد: پیش‌بینی می‌شود که این روند کاهشی تا سال ۲۰۴۰ میلادی ادامه پیدا کند و پس از آن، به علت گسترده‌تر شدن بازیافت فولاد، این شیب به صورت ثابت در آید.

وی افزود: نرخ رشد سالیانه فولاد از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ میلادی تقریبا ۱.۲ درصد است و از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۵ میلادی به ۰.۹ درصد خواهد رسید.

کاظمی در این مورد خاطرنشان کرد: در این بازه زمانی فرآیندهای صنعتی به تدریج به سمت رویکردهای دوستدار محیط ‌زیست حرکت می‌کنند که پیامد آن کاهش تولید CO2 و همچنین کاهش مصرف انرژی و تغییراتی است که به دنبال انقلاب صنعتی چهارم اتفاق خواهد افتاد.

فولاد و نیاز چهار صنعت مهم

معاون توسعه و تکنولوژی شرکت فولاد هرمزگان در مورد صنایعی که بیشترین ارتباط با فولاد را خواهند داشت و بالاترین میزان مصرف را به خود اختصاص می‌دهند، گفت: یکی از بیشترین مقادیر رشد در این بازه زمانی مربوط به صنایع کشتی‌سازی خواهد بود زیرا بخش زیادی از حمل و نقل‌ها به دلیل منافع اقتصادی و مسائل زیست‌محیطی از طریق دریا انجام خواهد شد. بعد از حوزه کشتی‌سازی، بیشترین رشد مصرف مربوط به فولاد ساختمانی خواهد بود. البته در این بازه زمانی، میزان مصرف فولاد در صنایع کشتی‌سازی ۱۰ درصد و در حوزه ساختمانی حدود ۱۶ درصد کاهش خواهد یافت.

کاظمی همچنین در مورد مصرف فولاد در صنایع خودروسازی دنیا بیان کرد: پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که علی‌رغم اینکه شیب میزان تولید خوردرو و تقاضای آن افزایشی است، شدت استفاده از فولاد در صنعت خودرو تا سال ۲۰۳۵ حدود ۲۰ درصد کاهش خواهد داشت و دلیل این موضوع نیز استفاده شرکت‌های خودروسازی از آلیاژهای با استحکام بالا در خودروهای تولیدی است.

وی در توضیح این مسئله، ابراز کرد: با پیشرفت تکنولوژی در طول زمان، طبیعتا این روند دور از ذهن نخواهد بود؛ به عنوان مثال، در سال ۱۹۳۷ میلادی پل معلق گلدن‌گیت در سانفرانسیسکوی آمریکا با مصرف حدود ۸۳ هزار تن فولاد ساخته شد و این در حالی است که امروز اگر بنا باشد مشابه همان پل ساخته شود، با توجه به پیشرفت تکنولوژی، این کار را با نصف این مقدار فولاد امکان‌پذیر خواهد بود.

تغییرات اساسی فولاد

کاظمی یادآور شد: امروزه در دنیا سه هزار و ۵۰۰ گرید فولادی با آنالیزها، خواص و ویژگی‌های متفاوت در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد که ۲۰ سال پیش، ۷۵ درصد آن‌ها وجود نداشتند و انتظار می‌رود که این روند در ۲۰ سال آینده نیز بر همین منوال ادامه داشته باشد.

وی گفت: به طور کلی فولاد در آینده در سه حوزه اصلی با تغییرات قابل توجهی روبه‌رو خواهد بود که این حوزه‌ها شامل فولادهای با استحکام بالا، فولادهای با مقاومت بالا در برابر خوردگی و فولادهای پرفورمنس است و این موارد نشان می‌دهد که شرکت‌های فولادی باید موضوع همگام‌سازی و همسویی تولیدات خود با توجه به نیاز صنایع مصرف‌کننده فولاد را در برنامه‌ریزی‌های تولیدات خود مد نظر داشته باشند.

تغییرات فولادی در صنعت خودرو

معاون فناوری و توسعه فولاد هرمزگان اذعان کرد: در صنعت خودرو، نیازها همواره در حال تغییر و تحول هستند و قوانین تصادفات به شدت سختگیرانه شده است. خودروهای به‌روز، باید آزمون‌های سختی را سپری کنند تا موفق به کسب ستاره‌های ایمنی شوند؛ همچنین به دلیل نیازهای زیست‌محیطی لازم است وزن خودروها کاهش پیدا کند و به همین دلایل است که در حال حاضر در خوردروهای ساخت شرکت‌های مطرح، تنها درصد کمی از فولادهای کم‌کربن مورد استفاده قرار می‌گیرند و بیشتر کمپانی‌های مطرح خودروسازی به سمت استفاده از فولادهای با استحکام بالا و وزن کمتر گرایش پیدا کرده‌اند.

کاظمی در توضیح این موضوع ادامه داد: از سال ۱۹۹۴ میلادی، تعداد ۳۵ شرکت فولادی، محصولی با استحکام کششی ۴۵۰ مگاپاسکال را تولید کردند که باعث شد ۲۵ درصد از وزن خودروهای ساخت آن زمان کاسته شود. از سال ۱۹۹۹ تا سال ۲۰۰۲ میلادی نیز نسل بعدی این نوع محصولات توسط ۳۳ شرکت فولادی تولید شد که دارای استحکام ۱۰۰۰ مگاپاسکال بود و ۲۰ تا ۳۰ درصد در کاهش وزن خودرو تاثیر داشت.

وی در این خصوص تصریح کرد: البته تحقیقات در این زمینه به این موارد ختم نشد و از سال ۲۰۰۸ میلادی نسل سوم این نوع فولادها در دست بررسی هستند و در حال حاضر محصولاتی با استحکام کششی تا دو هزار مگاپاسکال تولید می‌شوند.

فولادهای فوق‌ضخیم و صنعت کشتی‌سازی

کاظمی در مورد استفاده از فولادهای با استحکام بالا در صنایع کشتی‌سازی نیز ابراز کرد: در حوزه دریایی بحث فولادهای ضد‌ترک و با استحکام بالا مطرح است تا مقاومت لازم را در صنایع کشتی‌سازی داشته باشند.

وی در این خصوص به افزایش حجم نقل و انتقالات دریایی در دو دهه آینده اشاره کرد و ادامه داد: با توجه به این موضوع،  این نیاز به وجود می‌آید که سایز کشتی‌ها بزرگ‌تر شود و بر همین اساس نیاز به تولید ورق‌های فولادی فوق ضخیم و با استحکام بالا به وجود می‌آید تا ایمنی این سازه‌ها مطابق با استانداردهای لازم رعایت شود.

حوزه انرژی و لزوم تولید فولادهای مستحکم

معاون فناوری و توسعه فولاد هرمزگان در ادامه، به بررسی لزوم تولید فولادهای با استحکام بالا در حوزه انرژی پرداخت و تصریح کرد: در این حوزه نیز شاهد این موضوع هستیم که حفاری‌های اکتشافی، از منابع سطحی، به حوزه‌های عمیق گرایش پیدا کرده به طوری که هم‌اکنون حفاری‌های اکتشاف نفت در شرق روسیه تا عمق ۱۵ کیلومتری در اعماق دریا ادامه یافته است. بنابراین استفاده از فولادی با مقاومت بالا که در برابر فشار عمق دریا و سرمای ۶۰ درجه زیر صفر مقاوم باشد، شکل پذیری بالا داشته و مناسب محیط ترش باشد بسیار اهمیت دارد.

کاظمی اهمیت تولید فولادهای نسل جدید در حوزه انرژی را در تولید توربین‌های بادی دانست و گفت: توربین‌های بادی به شکل قابل توجهی سازگار با محیط زیست هستند و به همین دلیل در آینده بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند.

وی درباره میزان انرژی تولید شده به وسیله توربین‌های بادی عنوان کرد: در سال ۲۰۱۸ میلادی میزان انرژی که با ظرفیت این توربین‌ها در اتحادیه اروپا تولید شده ۲۰ گیگاوات بوده و پیش‌بینی می‌شود که این میزان تا سال ۲۰۳۰ چهار برابر خواهد شد.

معاون فناوری و توسعه فولاد هرمزگان در این خصوص اضافه کرد: بر این اساس تخمین زده می‌شود که ۲۳ درصد کل ظرفیت‌های برق تولیدی در آینده، از طریق توربین‌های بادی خواهد بود و در نتیجه نیاز به ساخت این تجهیزات نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

نقش فولادهای مقاوم در حوزه ساختمان

کاظمی در خصوص نقش فولادهای نسل جدید در حوزه ساختمان نیز عنوان کرد: استفاده از فولادهای با استحکام بالا، مقاوم و با وزن کمتر بیش از پیش در حوزه ساختمان‌سازی اهمیت پیدا کرده است. در این حوزه با توجه به افزایش ارتفاع سازه‌ها، استحکام بالا، مقاوم در برابر خوردگی اتمسفری و همچنین با وزن کمتر فولاد، تاثیر بسزایی در مقاومت ساختمان در برابر فرسایش و ویرانی خواهد داشت. ضمن اینکه نقش میزان مقاومت فولاد در سازه‌هایی که در مناطق زلزله‌خیز احداث می‌شوند، بسیار بااهمیت است.

کاهش هزینه و آلایندگی در تکنولوژی تولید فولاد

کاظمی در بخش دیگری از صحبت‌های خود، با اشاره به روند کاهشی هزینه‌های تولید فولاد از گذشته تا امروز بیان کرد: صنعت فولاد از سال ۱۹۶۰ میلادی تا امروز، به ازای تولید هر تن فولاد ۶۱ درصد کاهش مصرف انرژی داشتیم؛ یعنی از ۵۰ گیگاژول انرژی به ازای تولید هر تن فولاد، به ۲۰ گیگاژول انرژی برای تولید یک تن فولاد رسیده‌ایم که این کاهش مصرف انرژی، علاوه بر ایجاد بهره‌ مالی، تاثیر زیادی در حفظ محیط زیست می‌گذارد.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر نیز هدف‌گذاری برای کاهش میزان دی‌اکسیدکربن تولید شده در صنایع فولادی تا ۵۰ درصد صورت گرفته است و صنایع پیشرفته برای آن برنامه‌ریزی‌های بلندمدتی را انجام داده‌اند.

معاون فناوری و توسعه فولاد هرمزگان در پایان تاکید کرد: بهبود تکنولوژی تولید و کاهش هزینه‌های تولید باعث می‌شوند تا به این باور برسیم که فولادهای با استحکام بالا آینده اقتصاد و صنعت دنیا را رقم می‌زنند و حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا صنعت فولاد ما، می‌تواند همسو و هم‌راستا با صنعت فولاد دنیا حرکت کند و چه استراتژی‌هایی در این زمینه لازم است تا به این هدف برسیم؟!