پایان انحصار رایان و تدبیر

به گزارش می متالز، احمد سحرخیز، مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار ضمن بیان مطلب فوق و با تاکید بر اینکه شرایط اخذ تاییدیه زیر ساخت معاملات برخط برای شرکت ‌های کارگزاری تسهیل شده است، دستور العمل جدید معاملات برخط در تاریخ ۶ شهریور ۱۳۹۸ به تصویب هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید و طبق ماده ۴ آن، هر شرکت کارگزاری که تمایل داشته باشد می‌تواند درخواست خود را جهت اخذ تأییدیه راه اندازی زیرساخت اختصاصی سامانه معاملات بر خط (OMS) به مدیریت فناوری اطلاعات این سازمان ارائه کند.

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: تمامی شرایط فنی، امنیتی و کسب ‌و ‌کاری راه اندازی زیر ساخت مذکور، در این دستور العمل پیش بینی شده و موضوعی فراتر از این موارد، مورد ارزیابی واحد های نظارتی سازمان قرار نمی‌گیرد. طبق مفاد این دستور العمل، به منظور کاهش مدت زمان‌ صدور مجوز، تمام واحد های نظارتی سازمان بورس و اوراق بهادار و بورس ‌ها، مجموعا ۲۰ روز فرصت دارند که ارزیابی‌های مقتضی را انجام داده و نتیجه را به متقاضی منعکس کنند.

وی افزود: تمامی شرایطی که برای صدور تأییدیه زیرساخت و سامانه معاملات برخط (OMS) در دستور العمل مذکور لحاظ شده، منطبق با استاندارد های ملی و بین المللی، الزامات بالا دستی و سایر مقررات بازار سرمایه است. همچنین در تدوین این الزامات، از تجارب حاصل از ریسک ‌ها و چالش ‌هایی که در این حوزه طی حدود ده سال در بازار سرمایه کسب شده، استفاده شده است و چنانچه نیاز احساس شود، متناسب با توسعه بازار و تکنولوژی ‌ها الزامات مذکور به روز می شوند.

احمد سحرخیز با بیان اینکه شرکت ‌های کارگزاری می‌توانند برای پیاده‌ سازی این زیرساخت، از نیروهای فنی شرکت خود بهره گرفته و زیرساخت معاملات برخط خود را طراحی، پیاده‌ سازی و پشتیبانی کنند، گفت: همچنین کارگزاری ها می‌توانند یک شرکت IT برای این کار تاسیس کنند و این مهم را به این شرکت سپرده و یا از خدمات شرکت‌ های موجود در این حوزه استفاده نمایند. کارگزاری‌ ها در انتخاب هر یک از این روش ‌ها مختار هستند. بدیهی است اگر شرکت ‌های کارگزاری، گروه یا شرکت فنی اختصاصی خود را برای ارائه خدمات فناوری اطلاعات داشته باشد، پتانسیل ارائه خدمات متنوع ‌تر، با کیفیت ‌تر و امن ‌تری خواهد داشت.

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: طبق مقررات بازار سرمایه، شرکت‌های کارگزاری می‌توانند برای دریافت سفارش از مشتری و ارسال به هسته معاملات از زیر ساخت ‌های نرم ‌افزاری و برخط استفاده کنند. در حال حاضر در حدود ۱۰۵ شرکت کارگزاری، خدمات معاملات برخط را به مشتریان خود ارائه می‌دهند و حتی بخش ‌های دیگری از امور این شرکت ‌ها، همانند حسابداری، امور بک ‌آفیس و باشگاه مشتریان نیز از طریق بستر های الکترونیکی انجام می‌شود.

تعامل نزدیک مدیریت فناوری اطلاعات سازمان بورس با کانون کارگزاران

احمد سحرخیز با تاکید بر اینکه مدیریت فناوری اطلاعات سازمان با کانون کارگزاران تعامل نزدیکی دارد و هر شرکت کارگزاری می‌تواند موضوعات یا چالش‌ های مدنظر را از طریق کارگروه فناوری اطلاعات کانون پیگیری کند، افزود: طی سال ‌های اخیر، شرکت ‌های کارگزاری از طریق توسعه زیرساخت ‌های معاملات آنلاین و به‌ روز رسانی ‌مستمر، امکانات قابل‌ توجهی به مشتریان خود ارائه کرده اند. استقبال مشتریان کارگزاری ‌ها به گونه ‌ای بوده که در حال حاضر حدود ۹۰ درصد تعداد سفارشات دریافت شده در هسته معاملات، از طریق زیرساخت‌ های معاملات آنلاین کارگزاری‌ ها ثبت می شود. اما ارائه خدمات برخط با کیفیت، مزایای دیگری هم به همراه داشته است.

وی افزود: شرکت ‌های کارگزاری که به خوبی در این حوزه سرمایه‌ گذاری کرده‌اند، توانسته‌اند ابعاد کارگزاری خود را از هر حیث ارتقاء دهند. به عنوان مثال، یک شرکت کارگزاری که کمتر از یک درصد حجم معاملات بازار سرمایه را در اختیار داشت، با مدیریت نو آورانه و سرمایه‌ گذاری در صنعت فناوری ‌اطلاعات بازار سرمایه، هم اکنون توانسته، سهم خود را از بازار سرمایه به بیش از ۵۰۰ درصد افزایش دهد. البته این عدد، برای برخی از کارگزاری ‌ها بسیار بزرگتر است و این امر ناشی از درک اهمیت و تأثیرگذاری فناوری‌ اطلاعات در رشد و توسعه کسب ‌و کار کارگزاری ها است.

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: البته در عین حال شرکت ‌ها باید توجه داشته باشند که سرمایه‌ گذاری در حوزه فناوری ‌اطلاعات بازار سرمایه، چه ریسک‌ هایی در پی دارد و به چه میزان نیازمند تعمق، صبر و سرمایه‌گذاری بلند مدت است. بدیهی است عبور از این مسیر با سختی، تلاش مضاعف و هزینه همراه است و همچون نهال درخت گردو، به ثمر رساندن آن نیازمند صبر و برد باری است.

 نگاه حمایتی ویژه رییس سازمان به توسعه فناوری‌ اطلاعات در بازار سرمایه

احمد سحرخیز با اشاره به اینکه استراتژی فضای باز برای سرمایه ‌گذاری در صنعت فناوری اطلاعات توسط نهاد های مالی تحت نظارت سازمان بورس، از تابستان ۱۳۹۵ با سکانداری دکتر شاپور محمدی کلید خورد، افزود: در این مدت ۴ شرکت کارگزاری متقاضی اخذ تأییدیه زیر ساخت OMS خود، مجوز های لازم را از سازمان دریافت کردند و چند کارگزاری دیگر، در حال پیاده‌ سازی و آماده‌ سازی زیرساخت معاملات برخط اختصاصی خود هستند.

وی افزود: اثر این استراتژی حمایتی سازمان از فناوری ‌اطلاعات را می‌توان در آمار و ارقام مشاهده کرد. تعداد سفارش ‌های دریافت شده توسط هسته معاملات از طریق زیر ساخت ‌های برخط، از میزان ۳۰ درصد در تیر ۱۳۹۵، به ۹۳ درصد در اسفند ۱۳۹۸ رسید. در خصوص سهم زیر ساخت ‌های معاملات برخط از حجم معاملات، در همین بازه زمانی، از ۵۳ درصد به ۷۶ درصد رشد یافت و این آمار نشان‌ دهنده توسعه فناوری‌ اطلاعات در زیر ساخت ‌های شرکت ‌های کارگزاری است.

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: شرایطی که برای اخذ تأییدیه زیر ساخت ‌های معاملات برخط لحاظ شده، همگی بر مبنای استاندارد های ملی و بین ‌المللی است و هرگاه در هر بخشی از آن نقد یا ابهامی وجود داشته باشد، افراد می ‌توانند موضوع را مستقیما به اداره کنترل و نظارت مدیریت فناوری اطلاعات سازمان منعکس کنند. (پست الکترونیکی و تلفن اداره کنترل و نظارت فناوری اطلاعات سازمان : it_surv@seo.ir ؛  ۰۲۱۸۴۰۸۳۵۵۶)

سحرخیز با بیان اینکه تأکید هیات مدیره سازمان بورس مبنی بر اصولی بودن و نگاه حداقلی در تدوین الزامات است، افزود: با این نگاه به تمام واحد های نظارتی که ممیزی‌ های زیرساخت معاملات برخط را انجام می ‌دهند تأکید شده که رویکرد مشورتی و حمایتی برای اجرای الزامات داشته باشند. سازمان به عنوان نهاد ناظر، همواره دغدغه این را دارد که توسعه فناوری اطلاعات، اصولی، مستحکم، پایدار و امن باشد چرا که با منافع سرمایه‌ گذاران مستقیما در ارتباط است. بنابر این یکی از نکات مهم در اخذ تأییدیه زیرساخت معاملات برخط، موضوع امنیت این زیرساخت‌ ها است. سال ۱۳۹۵ چارت سازمانی مرکز نظارت بر امنیت اطلاعات بازار سرمایه (مکنا) با هدف حمایت از سرمایه ‌گذاران و سهامداران، به تصویب هیات مدیره سازمان بورس رسید و مستقیما تحت نظر رییس سازمان فعالیت می کند.

وی افزود: طی این مدت، به دلیل اهمیت ویژه موضوع امنیت توسعه سریع فناوری‌ اطلاعات در بازار سرمایه، وضعیت اقدامات امنیت سایبری تمام کارگزاری ‌ها و سایر نهاد های مالی توسط این مرکز دنبال شد و از این جهت، عملکرد مرکز مکنا در ارتقا امنیت زیرساخت ‌های بازار سرمایه مؤثر بوده است؛ هرچند که امنیت سایبری موضوع پیچیده‌ای است و هیچ گاه صد در صدی نیست.

اختلال در سامانه‌ های معاملات برخط برخی از شرکت ‌های کارگزاری

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه گفتگو با سنا، به اختلال در سامانه‌ های معاملات برخط برخی از شرکت ‌های کارگزاری اشاره کرد و گفت: همانطور که می‌دانیم  بروز مشکل و اختلال در زیر ساخت ‌های فناوری ‌اطلاعات، بعضاً موضوعی طبیعی و اجتناب ‌ناپذیر است. اما اگر اختلالات به طور مکرر و بی‌ قاعده و به میزان غیر قابل قبول رخ دهد، باید نگرانی‌ های جدی داشت.

وی افزود: بدان جهت که از تعداد ۱۰۸ شرکت کارگزاری، ۵۸ شرکت از خدمات یک شرکت نرم‌ افزاری برای ارائه زیر ساخت معاملات برخط استفاده می کنند، بروز مشکل در این شرکت نرم افزاری می‌تواند عملکرد کارگزاری ‌های زیادی را با اختلال مواجه کند. در روز جمعه ۱۶ اسفندماه، شرکت IT مذکور دچار مشکل فنی شد و تا ابتدای روز ۱۷ اسفند ماه، مشکل ۴۶ شرکت کارگزاری برطرف شد و مشتریان آن‌ها بدون مشکل کار خود را انجام دادند. اما عملکرد ۱۲ شرکت کارگزاری با اختلال همراه بود که البته با تلاش شبانه ‌روزی سعی شد در اولین روز کاری بعد از این واقعه، مشکل به طور کامل برطرف شود.

احمد سحرخیز افزود: بدیهی است چنانچه شرکت ‌های کارگزاری، قرارداد مشخص و توافقنامه سطح سرویس (SLA) با شرکت پیمانکار خود داشته باشند، می‌توانند نسبت به اخذ جریمه ‌هایی که در قرارداد فی‌ ما بین پیش ‌بینی شده، اقدام کنند. در هر صورت مسئولیت تمامی اختلالاتی که در سامانه معاملات بر خط شرکت‌ های کارگزاری به وجود آید و ارتباطی با هسته معاملات نداشته باشد بر عهده کارگزاری ‌ها است و کارگزاری باید نسبت به اختلال پیش آمده پاسخگو باشد. در ذات هر سرویس الکترونیکی، اختلال و خرابی نیز وجود دارد و باید مزایا و معایب آن‌ها را توأمان در ترازو گذاشت و سپس برای بهره‌گیری از این امکانات قدم برداشت.

روند کنونی فناوری‌اطلاعات در بازار سرمایه

مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان خاطر نشان شد: شرکت ‌های کارگزاری که در حوزه فناوری‌ اطلاعات بازار سرمایه موفق عمل کرده اند، یعنی توانسته اند از آن درآمد کسب کنند، به طور مستمر و گسترده در حال برنامه‌ ریزی توسعه محور هستند. طراحی سامانه‌ هایی سهل ‌الوصول ‌تر، هوشمند، دارای قابلیت معاملات شرطی و الگوریتمی و بسیاری از خدمات متنوع دیگر، مسیر روشن‌ تری از سرمایه ‌گذاری در بورس را رقم می‌زند. فراموش نکنیم اهمیت ارائه خدمات به صورت الکترونیکی برای همه واضح است. با سرعت، از هر جا و در هر زمان خدمات ارائه می‌شود و این موضوع علاوه بر سود آوری برای مشتریان و صاحبان کسب ‌و ‌کار، مزایای دیگری هم دارد.

وی تاکید کرد: در شرایطی که کشور با شیوع ویروس کرونا مواجه شده‌ و توصیه می‌شود که افراد در قرنطینه خانگی باشند، نقش و اهمیت خدمات آنلاین و غیر حضوری بیش از پیش برای همگان روشن شده است.