لطمه صنایع‌ معدنی از ضعف حمل‌ونقل

به گزارش می متالز، صنعت حمل‌ونقل در حوزه معدن و صنایع معدنی به‌دلیل حجم قابل‌توجه جابه‌جایی‌ها اهمیت ویژه‌تری دارد. در میان روش‌های مختلف حمل‌ونقل (ریلی، جاده‌ای و دریایی) جابه‌جایی از طریق خطوط آهن در صنایع معدنی اهمیت ویژه‌تری دارد؛ تا جایی که در بیشتر کشورهای پیشرفته حدود نیمی از مواد معدنی با کمک ریل جابه‌جا می‌شود، اما درصد جابه‌جایی مواد و صنایع معدنی از طریق خطوط ریلی در کشور ما بسیار ناچیز است. درواقع حجم عمده جابه‌جایی از طریق جاده و به‌وسیله کامیون انجام می‌شود. همین موضوع نیز چالش‌های متعددی را پدید می‌آورد که ازجمله آنها می‌توان به افزایش هزینه حمل اشاره کرد. باید تاکید کرد باتوجه به اهداف توسعه‌ای که در صنایع معدنی کشور وجود دارد، توسعه صنعت حمل‌ونقل ضروری به‌نظر می‌رسد. برای بررسی کاستی‌های موجود در صنعت حمل‌ونقل و تاثیر آن بر عملکرد صنایع معدنی با فعالان این صنایع گفت‌وگو کرده ایم.

لزوم تحول اساسی در زیرساخت

علی محمدی، مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان درباره چالش‌های صنعت حمل‌ونقل برای صنایع معدنی و فلزی، به‌ویژه فولاد گفت: حمل‌ونقل مواد اولیه و محصولات زنجیره تولید فولاد، باتوجه به مسافت‌های طولانی میان معادن سنگ‌آهن و کارخانه‌های گندله‌سازی و همچنین واحدهای تولیدی آهن‌اسفنجی، با مشکلاتی مواجه است. او خاطرنشان کرد: براساس آمار، ۳ کشور برتر در حوزه حمل‌و‌نقل ریلی بیش از ۸۴ درصد خطوط ریلی جهان را در اختیار دارند و ایران نیز با داشتن حدود ۱۵ هزار کیلومتر خط ریلی، رتبه بیست‌ویکم را در جهان به خود اختصاص داده است. در همین حال باید تاکید کرد حجم جابه‌جایی بار در کشور بیش از ۵۰۰ میلیون تن برآورد می‌شود که تنها ۱۲ درصد آن از طریق ریل انجام می‌شود؛ بنابراین باید با برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری و اختصاص سهم عمده از اعتبارات کلی، در این حوزه سرمایه‌گذاری ویژه‌ای شود. مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان در ادامه تاکید کرد: حمل‌ونقل یکی از اصلی‌ترین زیرساخت‌ها در حوزه صنعت است که سهم قابل‌توجهی از قیمت تمام‌شده محصول را به خود اختصاص می‌دهد. حمل‌و‌نقل ریلی شیوه‌ای موثرتر و ارزان‌تر نسبت به حمل‌و‌نقل جاده‌ای است که می‌تواند بازدهی و بهره‌وری یک مجموعه را تا حد قابل‌قبولی افزایش دهد، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد توسعه خطوط ریلی کشور متناسب با توسعه معادن و صنایع معدنی و فلزی، انجام نشده است.

 او افزود: شرکت فولاد خوزستان با ظرفیت حمل ۱۰ میلیون تن کنسانتره و محصولات تولیدی، ظرفیت قابل‌قبولی در حوزه حمل‌ونقل به‌ویژه حمل ریلی دارد.این شرکت با دارا بودن ۷۰ کیلومتر خط ریلی در داخل شرکت، ۱۴ کیلومتر خط ریلی در اسکله اختصاصی، زمین صادراتی در بندر امام خمینی، ۸ دیزل مانوری، دو تیپلر (واگن برگردان) و یک سکوی تخلیه با ظرفیت ۵ میلیون تن، در این حوزه موفق عمل کرده است. این مجموعه باتوجه به زیرساخت ریلی مناسب در داخل شرکت، توان بارگیری و ارسال کامل محصولات تولیدشده با ظرفیت ۸. ۳ میلیون تن با استفاده از واگن را دارد، اما در خطوط ریلی کشور برای این صنعت، ظرفیت ریلی کافی وجود ندارد، به‌همین دلیل بخش ریلی باوجود تلاش‌هایی که انجام شده کمتر از ۵۰ درصد حمل‌ونقل این شرکت را انجام می‌دهد. باتوجه به روند توسعه واحدهای معدنی و همچنین افزایش میزان حمل‌ونقل مواد معدنی و سنگ آهن و محصول در آینده نزدیک به‌ویژه در چشم‌انداز ۱۴۰۴ توسعه، لازم است توجه ویژه و یک نگاه کلی برای توسعه حمل‌ونقل ریلی در کشور به‌وجود آید.

محمدی درباره کاستی‌های صنعت حمل‌ونقل کشور به‌ویژه باتوجه به اهداف توسعه‌ای صنعت فولاد گفت: تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در چشم‌انداز ۱۴۰۴ به ۸۰ میلیون تن گندله و ۵۰ میلیون تن آهن‌اسفنجی نیاز دارد. این حجم از تولید با در نظر گرفتن ظرفیت‌های حمل‌ونقل کشور در سال‌های آینده مشکل‌ساز خواهد بود؛ بنابراین رفع این چالش نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و تحول اساسی در زیرساخت‌های حمل‌ونقل به‌ویژه در حوزه ریلی است.

او در ادامه گفت: شرکت فولاد خوزستان با بهره‌گیری از تمامی توان موجود و با ایجاد شرکت حمل‌ونقل چندوجهی فولاد لجستیک توانسته بخش عمده‌ای از مدیریت این بخش را در حوزه تخصصی خود متمرکز کند و باتوجه به محدودیت‌ها و مشکلات موجود در حوزه حمل‌ونقل کمبودها را پوشش دهد، اما همچنان با چالش‌هایی در این حوزه به‌ویژه در حمل ریلی و جاده‌ای روبه‌رو است و انتظار می‌رود مسئولان ذی‌ربط در حوزه وزارت محترم راه و شهرسازی و به تبع آن دولت در زمینه توسعه این بخش تصمیمات و تدابیر لازم را اتخاذ کنند.

 مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان درباره اهمیت ایمنی در حمل‌ونقل بیان کرد: رعایت مسائل ایمنی، مهم‌ترین مسئله در انجام کارها است؛ به‌عنوان مثال در حمل جاده‌ای مسئله اصلی در حوادث و تصادفات، عموما کمبود مهارت و نقص در آموزش رانندگان و رعایت نکردن قوانین ازسوی آنان است، اما در عرصه بازار رقابتی کنونی، تنها سازمان‌ها و صنایعی به موفقیت دست خواهند یافت که در زمینه‌های خدماتی از استانداردهای مرتبط و متناسب با نوع و ماهیت کارشان پیروی کنند و خود را هرچه بیشتر در جهت تحقق اهداف استانداردهای مورد نظر قرار دهند. با رشد روزافزون فناوری و ماشینی شدن، هر روز شاهد آمار بالای حوادث صنعتی و اتلاف سرمایه‌های انسانی و مادی در کشور هستیم؛ بنابراین نیاز به استانداردهای ایمنی و بهداشت حرفه‌ای بیش از پیش احساس می‌شود. چنانچه سازمان‌ها از حدود مشخص شده تجاوز کنند، مشکلاتی بی‏‌شمار و در نهایت ضرر و زیان جبران‌ناپذیری برای‌شان رقم می‌خورد.

ضرورت نوسازی ناوگان حمل‌ونقل

محمدرضا احمدی، مدیرعامل شرکت صنایع فولاد کردستان درباره زیرساخت‌های صنعت حمل‌ونقل کشور و تاثیر آن بر صنایع معدنی و فلزی گفت: باوجود توسعه صنعت حمل‌ونقل در سال‌های پس از انقلاب، متاسفانه هنوز سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی به‌منظور حمل‌ مواد معدنی و محصولات صنایع معدنی انجام نشده است. این محصولات بیشتر از شاهراه‌های اصلی کشور که محل عبور و مرور مسافران است، انتقال می‌یابند. از طرفی توسعه نیافتن زیرساخت‌های ریلی به‌‌ویژه در مناطقی مانند سنگان که ذخایر عظیمی از سنگ‌آهن ایران در آن واقع شده، مشکلات بزرگی را ایجاد کرده است. فاصله طولانی بسیاری از واحدهای تولیدی کشور از زیرساخت‌های حمل‌ونقل دریایی نیز این واحدها را با چالش‌هایی در تامین مواد اولیه مورد نیاز خود در تولید روبه‌رو می‌کند.

احمدی در ادامه افزود: انتقال مواد معدنی از فاصله‌های طولانی انجام می‌شود. همین موضوع قیمت حمل این مواد را افزایش و حاشیه سود را برای شرکت‌های فعال در حوزه معدن و صنایع معدنی کاهش می‌دهد؛ بنابراین امید است با توسعه هرچه بیشتر صنعت حمل‌ونقل در کشور، گرهی از مشکلات این فعالان اقتصادی باز شود.

مدیرعامل شرکت صنایع فولاد کردستان خاطرنشان کرد: باتوجه به برنامه تولید ۵۵ میلیون فولاد در افق ۱۴۰۴ و با در نظر گرفتن استخراج حدود ۲۰۰ میلیون تن سنگ‌آهن و ۱۰۰ میلیون تن کنسانتره و گندله و حجم بزرگی از جابه‌جایی‌ها به‌طور قطع شبکه جاده‌ای چاره‌ساز نخواهد بود و باید شبکه ریلی به‌طور گسترده ایجاد شود و به بهره‌برداری برسد.

احمدی درباره ایمنی در حمل‌ونقل گفت: حمل‌ونقل در داخل شبکه معادن و صنایع معدنی با نظارت کامل واحد HSEE انجام می‌شود، اما به‌دلیل فرسوده بودن ماشین‌آلات، مشکلات ناشی از تحریم و نبود قطعات یدکی، سطح ایمنی ماشین‌آلات کاهش یافته است؛ بنابراین نیاز اساسی برای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل کشور وجود دارد.