به گزارش می متالز، تولید و تجارت کشور در سال ۹۹ با چه سیاستی میخواهد به جهش دست پیدا کند؟ و آیا تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی با وجود مشکلات ریز و درشت در بدنه اقتصاد میتوانند عملکرد خود را ارتقا دهند؟ برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای سال جاری، به بخشی از این سؤالها جواب میدهد.
وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تحقق جهش تولید بر اساس ۷ محور استراتژیک عمل خواهد کرد.
محور اول؛ توسعه و تعمیق ساخت داخل است که برای آن ۱۱ برنامه عملیاتی تدوین شده است. موضوع دیگری که قرار است در سال جاری دنبال شود؛ ادامه مدیریت واردات و توسعه صادرات غیر نفتی است که در قالب ۵ برنامه جدید اجرایی خواهد شد. توسعه معادن و صنایع معدنی با اجرای نقشه راه هم از دیگر محورهایی است که طی سال جاری در ۵ برنامه مجزا اجرایی میشود. محور چهارم؛ توسعه فناوری و محصولات دانش بنیان است که طی سالهای اخیر در بدنه تولید و تجارت کشور اثرگذار بوده، قرار است در ۵ برنامه فعالیتهای دانش بنیان دنبال شود.
پنجمین سیاستی که برای جهش تولید هدف گذاری شده؛ مدیریت بازار و ساماندهی لجستیک تجاری در قالب ۵ برنامه است. از سویی محور ششم؛ بهبود فضای کسب و کار مرتبط با بخش صنعت، معدن و تجارت با ۵ برنامه و محور هفتم؛ تأمین منابع مالی و توسعه سرمایه گذاری با ۴ برنامه است.
بر این اساس با ۴۰ برنامه جدید قرار است جهش تولید در کشور اتفاق بیفتد. البته باید پذیرفت که تحقق محورهای یاد شده با وجود مشکلاتی که از سالهای گذشته به ارث رسیده و گستردگی تحریم ها، ابهامهای متعددی دارد. با افزایش قیمت ارز و رشد قیمت محصولات داخلی، قدرت خرید مردم کاهش یافته است و همین امر باعث شده که تولیدکنندگان به سمت کاهش تولید حرکت کنند. در حقیقت رکود تقاضا سبب رکود عرضه شده است. از سویی کاهش قیمت نفت، محدودیت ارزی کشور و افای اتی اف هم از دیگر موانع جدی بر سر راه جهش تولید است. در این میان شیوع ویروس کرونا عاملی شده تا صنعتگران کشور نتوانند در مسیر افزایش تولید گام بردارند. با وجود مشکلاتی که گریبانگیر بخش تولید شده، مدیران وزارت صنعت، معدن و تجارت به ماههای آتی خوش بین هستند و اعتقاد دارند که بر اساس برنامههای تدوین شده امکان رشد و جهش تولید وجود دارد.
با این تفاسیر در محور اول برای جهش تولید به توسعه و تعمیق ساخت داخل اشاره شد. یکی از برنامهها در این بخش نهضت ساخت داخل است که البته از سال ۹۸ این امر شروع شده است، اما قرار است در سال ۹۹، جایگزین ۳.۲۸ میلیارد دلار تولید به جای واردات در راستای تنظیم تولید و بازار، کاهش وابستگی تولید به مواد اولیه وارداتی و شناسایی اقلام گلوگاهی تولید با ملاحظات تحریم دنبال شود.
فعال سازی واحدهای راکد صنعتی هم از دیگر برنامهها است، بر این اساس قرار شده فعال سازی ۱۵۰۰ واحد صنعتی در داخل شهرکها و نواحی صنعتی و هدایت ۸۰۰ سرمایه گذار جدید برای بهره مندی از ظرفیتهای مکانی، ماشین آلات واحدهای راکد و تعطیل در جهت ایجاد و راه اندازی واحدهای جدید، مورد پیگیری قرار گیرد.
تکمیل و راه اندازی طرحهای نیمه تمام پیشران و منتخب هم از موضوعاتی است که در سال جاری قرار است محقق شود. بر این اساس تکمیل ۶۰ طرح ملی و تکمیل طرحهای صنایع پیشران هدف گذاری شده است.
برنامه دیگر فعال کردن ظرفیت خالی واحدها است که بنا شده امسال شاهد بهره برداری ازظرفیت خالی واحدها با اولویت صنایع پیشران و استفاده از رویکردهای جدید تولید بدون کارخانه، باشیم.
برنامه دیگر که اهمیت زیادی دارد، نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی سنگین است. اگر در این حوزه نوسازی صورت گیرد خیلی از صنایع درگیر میتوانند رشد کنند. با توجه به چنین برنامهای قرار است نوسازی ۴۲۳۴۱ دستگاه خودرو و ۳۴۱۴۲ دستگاه خودروهای سنگین (به عنوان مثال نوسازی ۸۹۸۲۶ کشنده، ۹۵۶۱ کامیون، کامیونت ۸۰۰۱ و اتوبوس دیزل شهری ۴۹۷۱ و...) انجام شود. برای تحقق چنین هدفی ۱.۹ میلیارد دلار اعتبار نیاز است که قرار است از صرفه جویی مصرف سوخت و صندوق توسعه ملی بودجه آن تأمین شود.
حمایت از تأمین و توسعه ناوگان حمل و نقل ریلی هم از دیگر برنامههایی است که در سال جاری دنبال خواهد شد. در این میان تولید ۲۱۸۰ دستگاه انواع واگن که ۲۰۰۰ واگن باری، ۱۵۰ دستگاه واگن مسافری و ساخت ۳۰ دستگاه لوکوموتیو را شامل میشود، هدف گذاری شده است، البته انجام طراحی و مقدمات ساخت داخل مترو هم امسال دنبال میشود.
برنامه دیگری که وزارت صمت امیدوار به تحقق آن است، طرح توسعه پوشاک روستایی است. این طرح برای اولین بار در سال جاری عملیاتی خواهد شد.
توسعه صنایع کوچک ومتوسط و پیوند آنها با صنایع بزرگ در راستای تکمیل زنجیره ارزش هم از دیگر برنامههایی است که در سال جهش تولید دنبال خواهد شد. در این بخش قرار است ایجاد پیوند بین حداقل ۵۰۰ واحد متوسط و کوچک با واحدهای بزرگ با استفاده از ظرفیت پیمانکاری فرعی برای ۱۰ رشته جدید و تکمیل ۴۰ خوشه صنعتی و خاتمه ۱۰ خوشه در حال اجرا پیگیری شود.
تکمیل زنجیره ارزش صنایع منتخب، چون صنایع نساجی، پوشاک و چرم، صنایع خودرو، صنایع لوازم خانگی، صنایع لاستیک و پلاستیک، فلزات اساسی، صنایع پایین دست پتروشیمی و محصولات از کاغذ با هدف؛ تقویت زنجیرههای صنایع منتخب، افزایش رقابت پذیری، تکمیل و اجرای پروژهها در نظر گرفته شده است.
نکته دیگری که وزارت صمت به آن پرداخته تحریک تقاضای خرید کالاهای مصرفی با دوام ساخت داخل است که البته این برنامه از سال ۹۸ شروع شده است. در این برنامه هدف گذاری شده که ۴۰ درصد تولیدات لوازم خانگی، چون یخچال و فریزر، کولر، فرش و ماشین لباسشویی با تسهیلات به دست مردم برسد.
محور دیگری که در برنامه سال جاری وزارت صمت آمده، مدیریت واردات و توسعه صادرات غیر نفتی است. در این بخش طبق برنامه ریزیهای صورت گرفته قرار است، حجم و تنوع محصولات صادراتی (کالا و خدمات) به ۱۵ کشور همسایه و دو کشور هند و چین افزایش پیدا کند. رشد حجم صادرات به میزان ۳۹ میلیارد دلار به ۱۵ کشور همسایه، افزایش تنوع محصولات صادراتی به ۱۵ کشور همسایه، افزایش حجم صادرات به میزان ۱۰ میلیارد دلار به کشورهای چین و هند، ایجاد مراکز تبادلات بازرگانی و تنظیم تعرفهها و عوارض فصلی برای اجرا در سال جاری هدف گذاری شده است.
محور سومی که قرار است در مسیر درستی قرار گیرد، توسعه معادن و صنایع معدنی با تأکید بر نقشه راه معدن است. در این میان تجهیز و نوسازی معادن کشور، احیای ۱۵۰ معدن، فعال سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس و تکمیل زنجیره ارزش فلزات، مس و آلومینیوم هم مدنظر قرار گرفته است.
محور دیگر توسعه فناوری و محصولات دانش بنیان است که قرار شده در سال جهش تولید با جدیت بیشتری دنبال شود. در این بخش برنامه ریزی برای طراحی و استقرار مدل چرخه مدیریت بهره وری حداقل در ۲۰ بنگاه بزرگ صنعتی است. اجرای طرح توانمند سازی تولید و توسعه اشتغال پایدار حداقل برای ۱۰۰۰ بنگاه اقتصادی هم در این بخش دیده شده است.
نکته دیگری که در بخش یاد شده آمده بازسازی و نوسازی حداقل ۵۰ واحد صنعتی بزرگ و ۱۵۰۰ واحد صنفی تولیدی است، مسوولان وزارت صمت اعتقاد دارند که با همت مجموعههای دانش بنیان میتوان به سمت نوسازی واحدهای صنعتی حرکت کرد.