صنایع کوچک و بزرگ، آسیب خورده از بی‌مهری داخلی، درمانده از تحریم خارجی

به گزارش می متالز، این در حالی است که بسیاری از دیگر کشورها که از مزایای ایران مانند دسترسی به ماده اولیه، نیروی کار ارزان و... برخوردار نبوده‌اند، توانسته‌اند در صنایع معدنی رشد مناسبی داشته باشند و صنایع معدنی کشور امکان رقابت با این واحدها را از دست داده‌اند. در این میان بنگاه‌های کوچک که از توان مالی کمتری برخوردارند، بیشتر متضرر شده‌اند. در این شرایط نبود یک واحد مرجع کل‌نگر برای تصمیم‌گیری بر مشکلات صنایع پایین‌دست افزوده است.

در حال حاضر تمام مجموعه صنایع درگیر مشکلاتی هستند که قسمت اعظم آن‌ها را مشکلات مالی تشکیل می‌دهد. به عبارت دیگر می‌توان گفت نبود یا کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش معضلی است که گریبان‌گیر صنایع بالادستی و با شدت بیشتری صنایع پایین‌دستی شده است. در این میان بانک‌ها نیز از ارائه تسهیلات خودداری کرده و مشکلات را مضاعف می‌کنند. در مقام مقایسه، صادرات محصولات پایین‌دست و نهایی در صنعت آلومینیوم سخت‌تر از صادرات مواد اولیه انجام می‌شود، اما صنایع بالا دست از مزیت صادراتی برخوردارند. هرچند که به‌دلیل وجود مشکلاتی مانند تحریم، عدم وجود ارتباطات بانکی و...، صادرات برای تولیدکننده داخل امری دشوار بوده است اما در همین زمان صادرات محصولات بالادستی بسیار راحت‌تر انجام می‌شود.

حمایت از صنعت با تصمیم‌گیری‌های کل‌نگر

امروز با توجه به وجود مشکلات فراوان اقتصادی، صنایع پایین دستی به‌شدت آسیب‌پذیر شده‌اند. یکی از دلایل این آسیب‌پذیری عدم تصمیم‌گیری‌های همه جانبه است. طی مدت اخیر برای حمایت از صنایع بالادستی، تصمیمات خوبی در ستاد تنظیم بازار گرفته شد. ازجمله اجازه تعیین پریمیوم بیشتر برای فروش داخلی شمش آلومینیوم نسبت به پریمیوم فروش شمش صادراتی بود. قیمت شمش آلومینیوم با فرمول مشخصی و از قیمت LME با احتساب نرخ ارز به‌دست می‌آید، برای حمایت از تولیدکنندگان شمش آلومینیوم کشور در ستاد تنظیم بازار تصمیم گرفته شد نرخ ارز به‌جای نرخ ارز مبادله‌ای حذف شده و به‌جای آن قیمت ارز متقاضی درنظر گرفته شود. همزمان نیز تصمیم گرفته شده بود که به خاطر حمایت از صنایع پایین دستی، برای واردات محصولات پایین دست آلومینیوم به کشور تعرفه واردات 5 درصد بالا رود اما در مرحله عمل تصمیمات گرفته شده برای بخش بالادست اجرایی شد، ولی متاسفانه افزایش تعرفه واردات محصولات پایین دست آلومینیوم اجرایی نشد که همین امر موجب متضرر شدن این واحدها شد.

از دیگر اقداماتی که جهت حمایت از صنایع بالادست آلومینیوم صورت گرفت، اعطای ارز مبادله‌ای به این واحدها جهت تامین ماده اولیه است، همچنین برای افزایش حمایت از این صنایع، واردات شمش آلومینیوم به کشور با ارز آزاد صورت می‌گیرد. متاسفانه تمامی این حمایت‌ها یک‌جانبه بود و تنها از صنایع بالادست آلومینیوم صورت گرفت و نه‌تنها تعرفه واردات محصولات پایین دست افزایش پیدا نکرد، بلکه برای واردات ارز مبادله‌ای نیز در اختیار واردکنندگان قرار گرفت. همین امر موجب واردات گسترده محصولات پایین دست به کشور با قیمتی پایین شد؛ درنتیجه بسیاری از تولیدکنندگان محصولات پایین‌دست آلومینیوم کشور از جمله پروفیل و فویل‌سازها در فروش محصولات خود به‌مشکل برخوردند.

صنایع درگیر بی‌مهری داخلی و تحریم خارجی

عوامل بسیاری در کوچک ماندن مقیاس واحدهای تولیدی آلومینیوم کشور دخیل هستند. کشورهای همسایه ایران مانند امارات، قطر و بحرین با وجودی که ماده اولیه صنعت خود را از طریق واردات تامین می‌کنند و حتی نیروی کار هم در این کشورها وارد می‌شود تنها با اتکا بر انرژی ارزان و با اجرای طرح‌های حساب شده و منطقی توانسته‌اند به تولید اقتصادی دست پیدا کنند. اما این صنعت در کشور با وجود مزایایی مانند انرژی ارزان، ذخایر معدنی و نیروی انسانی کافی به نتیجه مناسبی دست پیدا نکرده است.

عامل بعدی تضعیف کننده این صنعت در کشور تحریم است، تحریم موجب شد که کشور نتواند در تمام بخش‌های اقتصادی به بهترین نحو رشد کند. در بسیاری از بخش‌ها سرمایه‌گذار خارجی نتوانست یا علاقه‌ای به حضور در کشور نداشت و صادارت نیز با مشکلات بسیاری روبه‌رو شد.

درخصوص صنعت آلومینیوم بی‌مهری‌هایی در داخل نیز صورت گرفته است و عامل بعدی مغفول ماندن صنعت آلومینیوم در ایران، در اولویت نبودن این صنعت برای سرمایه‌گذاری است. اولویت داخلی سرمایه‌گذاری صنعت در کشور حوزه فولاد بوده و همین امر موجب شده که این صنعت طی سال‌های گذشته توان رشد را از دست بدهد.