دست پنهان دلالان در بازار مواد اولیه فولادی

به گزارش می متالز، علی اکبر نوری، اظهار داشت: صنعت فولاد کشور دچار آشفتگی بسیار شده و این امر بیشتر نشانه ورود دلال‌ها به این صنعت به ویژه در حوزه تامین مواد اولیه است. بنابراین در عرضه مواد اولیه به صنایع مصرف‌کننده صنعت فولاد آشفتگی وجود دارد. به طوری که از سنگ آهن، کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و قراضه که باید به مصرف صنایع داخلی برسند، اما این اتفاق نمی‌افتد. ضمن اینکه شمش فولادی نیز باید تبدیل به محصولات دارای ارزش افزوده و مقاطع فولادی و صادر شود.

وی افزود: تامین مواد اولیه زنجیره صنعت فولاد دشوار نبوده و نسبتا ساده است. به نظر می‌رسد برخی دست‌های پشت پرده برای استفاده از رانت مواد اولیه اجازه توزیع عادلانه مواد اولیه را میان مصرف‌کنندگان نمی‌دهد. به همین دلیل وزارت صنعت، معدن و تجارت نتوانسته است برای این بازار فرمولی تهیه و بر آن نظارت کند. با وجود اینکه مواد اولیه صنعت فولاد به راحتی صادر می‌شود، اما واحدهایی در کشور وجود دارند که منتظر دریافت مواد اولیه به ویژه آهن اسفنجی هستند.

تامین مواد اولیه از تولیدکننده میسر نیست

مدیرعامل شرکت فولاد آلیاژی کیمیای صبا اذعان کرد: آهن اسفنجی به وفور در کشور با قیمت نسبتا بالا یافت می‌شود و آمارهای سال جاری در مقایسه با سال گذشته حاکی از رشد دو رقمی این محصول است. با این وجود شرکت فولاد آلیاژی کیمیای صبا چندین بار از تولیدکنندگان آهن اسفنجی برای فروش این محصول درخواست کرده که تاکنون این مهم میسر نشده است. ضمن اینکه پیشنهادات تولیدکنندگان با قالب مصوبات وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تنظیم بازار هم‌خوانی ندارد. در همین حال هیچ نهادی با تولیدکنندگان به صورت قاطع برخورد نمی‌کند.

نوری خاطرنشان کرد: مردم از وضعیت به وجود آمده در بازار فولاد و توزیع رانت در آن متضرر خواهند شد. در این شرایط که موضوع ارزآوری و صادرات محصولات نهایی برای کشور امری حیاتی تلقی می‌شود، مواد اولیه تولید فولاد به راحتی صادر می‌شود. در حالی که قیمت سنگ آهن در بازارهای جهانی حدود 90 دلار بر تن و آهن اسفنجی حدود 180 دلار بر تن است. اگر این مواد اولیه در چرخه تولید قرار گیرند و به شمش فولادی تبدیل شوند، قیمت آن به حدود 400 دلار به ازای هر تن خواهد رسید.

وی تصریح کرد: علاوه بر ارزآوری هرچه بیشتر محصولات نهایی، کارخانه‌های احداث شده در زنجیره تولید که با استفاده از سرمایه ملی و مردم احداث شده‌اند، در صورت نرسیدن مواد اولیه تولید نخواهند داشت و سود ایجاد شده ناشی از رانت موجب به هم خوردن تعادل در زنجیره شده و بسیاری از کارخانه‌ها با مشکل مواجه خواهند شد.

مدیرعامل شرکت فولاد آلیاژی کیمیای صبا در خصوص فعالیت‌های این شرکت، عنوان کرد: شرکت ما فولاد آلیاژی به صورت سفارشی تولید می‌کند. مجموعه فولاد آلیاژی کیمیای صبا تنها شرکت بخش خصوصی تولیدکننده فولاد آلیاژی است که تجهیزات تولید این نوع فولادها را به طور کامل در اختیار دارد. با این حال، برای شرکت ما تفاوتی میان قیمت آهن سفنجی چهار هزار تومانی یا پنج هزار تومانی وجود ندارد. چراکه تولید در شرکت ما جریان دارد و با توجه به ارزش افزوده بسیار بالای فولاد آلیاژی، حاشیه سود شرکت ما تضمین‌ شده است.

نوری ابراز کرد: نیاز کشور به فولاد ساختمانی و فولاد آلیاژی به اندازه‌ای است که قیمت مواد اولیه تولیدکنندگان و در پی آن قیمت محصولات فولادی افزایش یابد، باز هم فضا برای فعالیت تولیدکنندگان مهیا خواهد بود اما تولیدکننده تنها یک بخش از زنجیره و جامعه را تشکیل می‌دهد. در کشور ما حدود هشت تا 9 میلیون تن ظرفیت عملیاتی کوره‌های القایی شمش فولادی وجود دارد. در حالی که تولید آن‌ها حداکثر به چهار تا پنج میلیون تن در سال می‌رسد. متاسفانه هیچ مسئولی به بخش خصوصی صنعت فولاد توجه نمی‌کند. این بی‌توجهی به دلیل رانتی است که در بازار بزرگ فولاد وجود دارد و این رانت نیز به جز حمایت عده‌ای خاص به وجود نخواهد آمد.

وی مطرح کرد: در بازار فولاد تنها کمتر از 24 ساعت، هر میزان آهن اسفنجی که یک تولیدکننده سفارش دهد، به قیمت بازار آزاد تامین می‌شود. در حالی که این ماده اولیه از هیچ یک از تولیدکنندگان دولتی یا غیر دولتی به طور مستقیم قابل تامین نیست. شخصا به چندین تولیدکننده آهن اسفنجی به صورت کتبی و شفاهی درخواست آهن اسفنجی دادیم اما هیج جوابی به ما ندادند. همه منتظر مانده‌اند که قیمت ماهانه شمش فولاد خوزستان در سامانه کدال به چه صورت است و بر اساس ضریبی از آن، قیمت آهن اسفنجی محاسبه شود.

مدیرعامل شرکت فولاد آلیاژی کیمیای صبا تاکید کرد: برای اینکه رانت و حمایت‌ها را از زنجیره فولاد برداشته شود، نیازمند یک سیستم قاطع هستیم. این یعنی مسئولی باید عهده‌دار زنجیره فولاد شود که در زنجیره ذی‌نفع و شریک واحدهای تولیدی موجود نباشد. این در حالی است که 80 درصد تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران زنجیره فولاد جزو ذی‌نفعان زنجیره به شمار می‌روند که قطعا تصمیم‌گیری آن‌ها به سود تولیدکنندگان بخش خصوصی نخواهد بود.

وی در خصوص وضعیت بازار فولاد آلیاژی، خاطرنشان کرد: کشور ما چاره‌ای جز حرکت به سمت مصرف فولاد آلیاژی ندارد. تمامی قطعه‌سازی‌ها، ماشین‌سازی‌ها و صادرات محصولات صنعتی فلزی که با فولاد در ارتباط هستند، به فولادی آلیاژی وابستگی دارند. شرکت فولاد آلیاژی کیمیای صبا از شریک خارجی برخوردار است و هم‌اکنون نیز آمادگی صادرات را در 6 ماه گذشته داشته است اما مجوز آن صادر نمی‌شود.

تکنولوژی تولید 80 گرید آلیاژی

نوری با ابراز خرسندی نسبت به تکنولوژی تولید، تصریح کرد: خوشبختانه اکنون در شرکت فولاد آلیاژی کیمیای صبا تکنولوژی تولید انواع گریدهای فولاد آلیاژی وجود دارد و دانش فنی تولید آن‌ها نیز به مرور کسب شده است. یادآور می‌شود که در گذشته نه چندان دور، برای تولید ساده‌ترین نوع فولاد آلیاژی یعنی CK45، بر یک ذوب ظاهرا ساده به مدت 12 ساعت متمرکز بودیم و آلیاژ مطلوب به دست نمی‌آمد و ناچار به تبدیل آلیاژ تولید شده به ضایعات و استفاده مجدد آن در ذوب‌های بعدی بودیم؛ اما با کسب دانش فنی و تکنولوژی روز دنیا، بیش از 80 نوع فولاد آلیاژی در شرکت فولاد آلیاژی کیمیای صبا به صورت تجاری و اقتصادی قابل تولید است و حتی در مقیاس آزمایشگاهی تا تولید فولاد زنگ‌نزن نیز پیش رفتیم. تولید زمانی پایدار می‌شود که صادرات نیز صورت گیرد.

مدیرعامل شرکت فولاد آلیاژی کیمیای صبا عنوان کرد: کوره شرکت فولاد آلیاژی کیمیای صبا 40 تنی است و گریدهای تولیدی نیز با توجه به سفارش‌های دریافتی تولید می‌شود. بنابراین دریافت سفارش کمتر 30 تن برای این شرکت در کوره‌های اصلی چندان مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. با این وجود خوشبختانه شرکت ما دو کارخانه دارد که در یکی از آن‌ها مرکز فولاد این شرکت از کوره کوچک پنج تنی برخوردار است و فعالیت‌های آزمایشی به ویژه در حوزه تولید گریدهای جدید در آن صورت می‌گیرد. این کوره در 10 سال گذشته فعال بوده است. پس از تولید گرید فولاد آلیاژی به صورت آزمایشی، تولید در کوره 40 تنی اصلی به صورت تجاری انجام می‌شود.

نوری ابراز کرد: شرط نخست تولید فولاد در هر واحد واحد، وجود تقاضا به میزان اقتصادی از سوی قطعه‌سازان و ماشین‌سازی‌ها است. با این حال، زمانی که صادرات انجام نمی‌شود، تولیدکنندگان پس از تولید، محصولات خود را به کجا صادر کنند؟! مصرف داخلی برای فولاد آلیاژی هم از سوی شرکت ما و هم از سوی مصرف‌کنندگان یعنی قطعه‌سازان به اندازه‌ای نیست که خط تولید را کفاف دهد و نیازمند صادرات مازاد تولید هستیم. تا زمانی که تعادل میان عرضه و تقاضا برقرار نشود و نتوانیم محصولات نهایی به ویژه قطعات صنعتی و ماشین‌آلات را صادر کنیم، بازار فولاد آلیاژی کشش چندانی نخواهد داشت.

صادرات به بازار فولاد آلیاژی حیات می‌دهد

مدیرعامل شرکت فولاد آلیاژی کیمیای صبا با اشاره به توانمندی مصرف‌کنندگان فولاد آلیاژی در کشور، بیان کرد: خوشبختانه هم قطعه‌سازان و هم ماشین‌سازی‌ها در کشور ما به مرحله‌ای از رشد رسیده‌اند که بتوانند محصولات خود را صادر کنند. با این وجود مسائل و چالش‌هایی مانند تحریم‌ها و سیاست دولت در زمینه صادرات، مانع از شکوفایی آن‌ها می‌شود. بنابراین تا زمانی که به سمت بازارهای جهانی و صادرات محصولات نهایی در حوزه فولاد آلیاژی نرویم، شرایط صنعت فولاد آلیاژی کشور تغییر چندانی نخواهد کرد و بیش از این کشش نخواهد داشت.

وی تاکید کرد: تولیدکنندگان بزرگ فولاد آلیاژی در دنیا، دو تا سه گرید را برای تولید انتخاب کرده و به میزان یک میلیون تن و بیشتر تولید می‌کنند. در حالی که شرکت ما بیش از 80 گرید را تنها با ظرفیت 320 هزار تن تولید می‌کند. با این حال، مقایسه تولیدکننده داخلی با خارجی صحیح نیست زیرا تولیدکننده خارجی با دیگر کشورها در ارتباط بوده و تولیدات خود را به راحتی صادر می‌کند؛ در حالی که تولیدکننده ایرانی با توجه به شرایط داخلی و خارجی اختیار صادرات محصولات خود را ندارد.

نوری خاطرنشان کرد: سه شرکت فولاد آلیاژی ایران، فولاد اسفراین و فولاد آلیاژی کیمیای صبا بخش بسیار عمده‌ای از تولیدات فولاد آلیاژی در کشور را بر عهده دارند. در همین حال تنوع گرید شرکت‌های ایرانی با توجه به تقاضای بازار بسیار بالا است. با این وجود تولیدکننده ایرانی باید به قدری در بازار تولید کند و باقی بماند تا به حد صادرات برسد.

وی در پایان مطرح کرد: تولید فولاد آلیاژی در ایران مقرون‌به‌صرفه است و چند ده گرید آن در کشور تولید می‌شود. اگرچه مقدار بسیار کمی نیز در این زمینه واردات صورت می‌گیرد که اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین اگر صادرات انجام شود، ارزی که از محل صادرات عاید کشور خواهد شد، به مراتب چندین برابر واردات است. با این وجود شرایط به گونه‌ای پیش رفته که صادرات انجام نشده و تولید فولاد آلیاژی مطابق با استانداردهای جهانی چندان اقتصادی نیست.