ایران و سوئیس، یکصد سال همکاری و دوستی

به گزارش می متالز، سفر وزیر خارجه سوئیــــس «ایگنازیو کاسیس» به ایران، همزمان با یکصدمین سال روابط رسمی دو کشور، از اهمیت بارزی برخوردار است و فرصتی فراهم می‌کند تا علاوه بر گسترش روابط دوجانبه، نسبت به طیفی از مسائل بین المللی و بخصوص سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه و تحریم‌های ظالمانه امریکا تبادل نظر به عمل آید. سوئیس در نقش حافظ منافع در ارتباط با امریکا و کانادا و عربستان بخوبی از دشواری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای آگاه است و می‌تواند نقشی بیطرفانه در بهبود شرایط جاری ایفا نماید. روابط دوستانه بین سوئیس و ایران به سال 1873 بازمی‌گردد، زمانی که دو کشور با هم پیمان دوستی و بازرگانی به امضا رساندند.

سوئیس یکی از نخستین کشورهای اروپایی بود که روابط تجاری خود را با ایران آغاز کرد؛ اما چند دهه طول کشید تا روابط دیپلماتیک رسمی بین دو کشور برقرار گردد. ایران در سال 1919 با اعزام فرستاده دیپلماتیک به سوئیس نخستین گام را برداشت. چند ماه بعد، سوئیس در پاسخ دوستی ایران، در سال 1920 کنسولگری خود در تهران را گشود. موارد تاریخی فراوانی از تمایل تجار و صنعتگران سوئیسی به همکاری با ایران وجود دارد و تعداد زیادی از شرکت‌های سوئیسی خواهان تأسیس نمایندگی رسمی در ایران بوده‌اند. در طول جنگ جهانی اول و نیز در سال‌های میان دو جنگ جهانی دیپلمات‌های ایرانی در سوئیس بسیار فعال بوده‌اند. جنگ جهانی دوم نیز موجب تحکیم روابط ایران و سوئیس شد و سوئیس به عنوان حافظ منافع ایران در آلمان و ایتالیا تعیین گشت و دانشجویان ایرانی برای ادامه تحصیلات خود به جای آلمان، بلژیک و ایتالیا به سوئیس می‌رفتند و بنابراین روند حضور دانشجویان ایرانی در سوئیس که از سالیان پیش وجود داشت، شدت بیشتری گرفت.

استانداردهای بالای دانشگاه‌های سوئیس و حضور چشمگیر دانشجویان ایرانی در این دانشگاه‌ها در طول تاریخ و اکنون نکته قابل توجهی است.
با توجه به علاقه مردم این کشور به تنوع فرهنگی وتاریخ و تمدن ایران و طبیعت رنگارنگ آن می‌توان امیدوار بود که ارتباطات مردمی گسترش یابد و گردشگران بیشتری از سوئیس به ایران سفر کنند. وزیر خارجه سوئیس روز یکشنبه در مراسم بزرگداشت یکصدمین سال روابط دو کشور در باغ نگارستان دانشگاه تهران گفت:«آموزش، فرهنگ، مساعی جمیله، امداد در بلایا و حقوق بشر: این پنج ستون روابط صد ساله ما، نمی‌توانند بدون گفتمان مستمر به حیات خود ادامه دهند. ایران و سوئیس دو ملت متفاوتند و هریک علایق و منافع خود را دارند. با این همه، دو ملت ما، همچنان در داشتن روحی سخاوتمند و فکری کنجکاو با هم شریکند.»

روابط ایران و سوئیس را می‌توان به روابط دوجانبه و همکاری‌های چندجانبه تقسیم کرد. تنوع روابط دوجانبه بخصوص در حوزه دانش‌بنیان‌ها، انرژی‌های تجدید پذیر،کشاورزی، صنایع دارویی، همکاری‌های بهداشتی در حوزه بیماری‌های فراگیر نظیر کرونا، همکاری‌های علمی و دانشگاهی و تحصیل ایرانیان در سوئیس قابل توجه است. محور دوم فضای بین‌المللی و چندجانبه دیپلماسی در سوئیس است که مبتنی بر بیطرفی و پیشبرد صلح و بهبود روابط جهانی است.

بنیان محکم سیاست خارجی سوئیس در تاریخ معاصر اروپا بر بیطرفی استوار است؛ همین عنصر بی طرفی در سیاست خارجی است که به سوئیس قدرت داده است تا در رقابت‌های ژئو استراتژیک بین قدرت‌های بزرگ و قطب بندی‌های آشکار و نهان در سیاست جهانی نقش فعال و بارزی برعهده بگیرد. بیطرفی همراه با کمک‌های بشردوستانه و میزبانی هزاران «سمن» بین‌المللی که در کار صلح و توسعه فعال هستند، سوئیس را به مرکزی برای آشتی و تفاهم جهانی تبدیل کرده است. دیپلمات‌های سوئیسی با حرفه‌مندی و رعایت اصول محرمانگی و در کمال سادگی در کوران تخاصمات بین‌المللی به جست و جوی مسیری برای تعامل و صلح می‌پردازند. اکنون که امریکا با یکجانبه گرایی جامعه جهانی را با بحران مواجه کرده است و اغلب معاهدات و ضوابط بین‌المللی را نادیده گرفته و با زور به دنبال منافع کوتاه مدت و تنگ‌نظرانه خود است، تلاش سوئیس در تقویت فرهنگ چندجانبه گرایی بیش از پیش دشوار شده است. همین واقعیت وظیفه سوئیس را سنگین‌تر می‌کند تا بیش از پیش در مقابل یکه‌تازی‌های امریکا ایستادگی کند.

در گذشته و پیش از تصویب برجام، سوئیس یک کانال مالی را ایجاد کرده بود و پس از برجام نیز در این زمینه فعال بوده‌ است. اکنون نیز انتظار می‌رود که سوئیس بیش از این فعال باشد و نتایج عینی‌تری حاصل شود. حتی در این شرایط تحریمی نیز حوزه‌هایی وجود دارند که تحت تحریم‌ها نیستند. غذا و دارو و بسیاری اقلام دیگر شامل تحریم نیستند ولی کانال مالی فعالی برای مبادله این اقلام وجود ندارد. بنابراین به یک کانال فعال مالی نیاز است تا مسیر همکاری‌ها تسهیل شود.

فرهنگ کشور سوئیس آمیزه‌ای از نظم و دقت و استقامت است. مردم سوئیس را باید بیش از ساعت‌سازی که در آن زبانزد هستند، به پل‌سازی در روابط بین‌المللی شهره دانست و این پل‌سازی کاری بسیار مهم است. نقشی که سوئیس در کاهش تنش و ایجاد دوستی در روابط بین‌الملل انجام می‌دهند بی نظیر و قابل تحسین است. زمانی که امریکا به صورت یکجانبه از برجام خارج شد و تحریم‌های خود را علیه ایران آغاز کرد، سوئیس با آن مخالف بوده و راه‌حل مسائل را در دیپلماسی دانسته است؛ ولی عملی کردن چنین راه‌حلی به علت مخالفت‌های امریکا دشوار و نیازمند سازوکار ویژه‌ای است.