چرخ معادن نمی‌چرخد؛ نپذیرفتن پروانه بهره‌برداری معادن از سوی بانک‌ها

به گزارش می متالز، خراسان شمالی با دارا بودن دو میلیون تن ذخایر معدنی ازجمله سنگ‌آهن، مرمریت، باریت، کلسیت و... جایگاه مناسبی در اقتصاد معدنی کشور دارد، از ۶۸ نوع ماده معدنی شناسایی‌شده در کشور۲۸ نوع ماده معدنی در استان خراسان شمالی وجود دارد.

میزان ذخیره کل معادن در استان یک میلیارد و ۱۲۶ میلیون تن است و سالانه پنج میلیون و ۸۰۰ هزار تن ماده معدنی در این استان استخراج می‌شود اما به علت وجود مشکلات مختلف به‌صورت خام از استان خارج می‌شوند و یا اینکه به‌طورکلی برخی از معادن غیرفعال باقی‌مانده و استخراجی در آن‌ها انجام نمی‌شود.

همچنین با شیوع بیماری کرونا در طی چند ماه گذشته بر طیف وسیعی از فعالیت‌های صنعتی و معدنی تأثیر گذاشته است به‌طوری‌که معدن‌کاران خراسان شمالی با مشکلاتی همچون نبود صنایع فرآوری، خام فروشی، نبود سرمایه‌گذاری مناسب، خروج ارزش‌افزوده محصولات معدنی مواجه هستند.

عدم صدور مجوز از سوی منابع طبیعی

یکی از معدن کاران خراسان شمالی در خصوص مشکلات معدن کاران استان می‌گوید: قسمت اعظمی از مرمر تولیدی در این استان به کشورهایی همچون ایتالیا، چین و... صادر می‌شود زیرا در داخل کشور استقبال چندانی برای استفاده از سنگ‌های مرمر نمی‌شود به همین دلیل به دنبال مشتریان خارجی هستیم.

ابوالفضل شهسواری اظهار می‌دارد: متأسفانه هنوز فرآوری این محصولات معدنی در استان انجام نمی‌شود و مواد معدنی  به شکل خام از استان خارج می‌شود، درحالی‌که با ایجاد بستر مناسب در راستای توسعه معادن، می‌توان ارزش‌افزوده زیادی را برای استان ایجاد کرد.

وی مشکل عمده معدن کاران استان را صدور مجوز بهره‌برداری از سوی منابع طبیعی و فروش محصول عنوان می‌کند.

این معدن‌کار خراسان شمالی به سایر مشکلات معادن مرمر در این استان اشاره و تصریح  می‌کند: هزینه‌های تولید در این معادن بسیار بالا رفته است و دیگر کار کردن در معادن مقرون‌به‌صرفه نیست.

شهسواری ادامه می‌دهد: هزینه‌های استهلاک معدن در برابر قیمت‌های سنگ مرمر بسیار بالاست به‌عنوان‌مثال اکنون بنده برای اجاره یک دستگاه بیل مکانیکی ماهیانه ۱۲۰ میلیون تومان پرداخت می‌کنم همچنین برای لاستیک بیل جفتی ۱۰۰ میلیون تومان هر دو سال هزینه می‌شود.

نبود ماشین‌آلات و تسهیلات ارزان‌قیمت

یکی دیگر از معدن کاران استان از نبود تسهیلات ارزان‌قیمت برای خرید تجهیزات ماشین‌آلات انتقاد می‌کند و می‌گوید: یکی از مشکلات عمده معدن کاران این است که بانک‌ها معدن را به‌عنوان وثیقه قبول نمی‌کنند و اکنون بانک‌های عامل برای مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان وثیقه ملکی می‌خواهند و وثیقه معدن که حداقل قیمت آن دو میلیارد تومان تا ۱۰ میلیارد تومان است را قبول نمی‌کنند.

نوری می‌افزاید: طبیعتاً اگر مالکان معادن بتوانند برای دریافت تسهیلات از ظرفیت پروانه بهره‌برداری معدن خود بهره بگیرند و ناگزیر از آن نباشند که سند ملکی یا سپرده بانکی دیگری را وثیقه قرار دهند، گره بخشی از مشکلات این بخش گشوده می‌شود.

وی ادامه می‌دهد:در سال جهش تولید عنوان کردند که به ازای هر یک نفر اشتغال‌زایی مبلع دو میلیارد تومان تسهیلات در اختیار آنان قرار می‌دهند و اکنون در یک معدن که حداقل ۲۰ نفر در آن مشغول به کار هستند باید ۴۰ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کنند درصورتی‌که این‌طور نیست.

خام فروشی محصولات معدنی

این معدن کار استان در خصوص جذب سرمایه‌گذار می‌افزاید:  دولت و بانک‌ها می‌توانند سرمایه‌گذاری برای معادن باشند نیازی نیست به دنبال جذب سرمایه‌گذار از خارج از کشور باشیم.

نوری در خصوص صادرات نیز می‌گوید: ۹۰ درصد سنگ‌های تولیدی استان به کشور چین و ۱۰ درصد به کشور ایتالیا به‌صورت خام صادر می‌شود.

وی بابیان اینکه اکنون بسیاری از معادن استان نیمه فعال هستند می‌گوید: ۹۰ درصد مشکل معدن کاران استان نبود ماشین‌آلات است و با توجه به افزایش قیمت دلار، قیمت یک دستگاه بیل مکانیکی چهار میلیارد تومان است که اگر استانداری، صنعت ، معدن و تجارت استان و بانک‌ها به‌صورت مشارکتی تسهیلات ارزان‌قیمتی در اختیار معدن کاران قرار دهند مشکل بزرگ ما حل خواهد شد.

۷۳ معدن غیرفعال

معاون صنعتی و معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی نیز می‌گوید: در حال حاضر ۲۵۰معدن در این استان پروانه بهره‌برداری دارند که از این تعداد ۱۲۰ معدن فعال و ۷۳معدن نیز غیرفعال هستند که اشتغال کل معادن خراسان شمالی دو هزار و ۳۱۹ نفر هستند.

علی‌اصغر رضازاده همچنین تعداد معادن در حال تجهیز را پنج فقره، معادن مشمول تعطیلی موقت دو فقره، تعداد معادن مشمول ماده ۲۰ قانون معادن را ۵۲ فقره عنوان می‌کند که به‌زودی ۵۲ معادن به مزایده گذاشته می‌شود.

وی بابیان اینکه  میزان ذخیره کل معادن در استان یک میلیارد و ۱۲۶ میلیون تن است می‌گوید: میزان سرمایه‌گذاری در کل معادن استان دو هزار و ۲۲۰ میلیارد ریال است و همچنین میزان اشتغال در معادن فعال یک هزار و ۳۴۷ نفر و  میزان سرمایه‌گذاری در معادن فعال خراسان شمالی هزار و ۳۷۰ میلیارد ریال است و سالانه پنج میلیون و ۸۰۰ هزار تن ماده معدنی در این استان استخراج اسمی می‌شود.

وی در خصوص برداشت‌های مجاز و غیرمجاز با بیان اینکه برداشت‌های انجام‌شده وفق مجوزهای صادره انجام می‌گیرد و چنانچه برداشت غیرمجازی صورت گیرد وفق ماده ۱۹ قانون معادن اقدام می‌شود، می‌افزاید: بر اساس ماده ۱۹ قانون معدن، هر کس بدون اخذ پروانه اکتشاف یا بهره‌برداری و یا اجازه برداشت اقدام به حفاری‌های اکتشافی، استخراج، برداشت و بهره‌برداری مواد معدنی کند، متصرف در اموال عمومی و دولتی محسوب می‌شود یا با وی برابر قوانین و مقررات مربوط رفتار خواهد شد.

معاون صنعتی و معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی ادامه می‌دهد: در این موارد مأموران انتظامی موظف‌اند حسب درخواست وزارت صنعت، معدن و تجارت بلافاصله ازاین‌گونه عملیات جلوگیری و متهم یا متهمان را برای صدور حکم به مراجع قضائی معرفی کنند.

رضازاده اظهار می‌دارد: وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است ضمن انجام اقدامات لازم به‌موقع درخواست ضرر و زیان ناشی از جرم را به مرجع قضایی مربوط تسلیم کند.

وی نبود دستگاه‌های موردنیاز و یا فرسوده بودن دستگاه‌ها، نبود نقدینگی و... را از  مشکلات معدن کاران استان عنوان می‌کند و می‌گوید: یکی دیگر از مشکلات این معدن کاران این است که علیرغم تأکیدات ماده ۹ قانون، مؤسسات مالی ، بانک‌ها را موظف کرده‌اند که پروانه بهره‌برداری را به‌عنوان وثیقه و تضمین قبول کنند ولی متأسفانه بانک‌ها از پذیرش پروانه بهره‌برداری که یک سند تسهیل و لازم‌الاجراست خودداری می‌کنند و سند ملکی می‌خواهند.

انجام عملیات ژئوفیزیک هوایی برای شناسایی ظرفیت‌ها و مناطق امیدبخش معدنی

معاون صنعتی و معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در خصوص مجوز بهره‌برداری معادن از منابع طبیعی نیز می‌گوید: در این زمینه با منابع طبیعی کارگروهی به‌عنوان کارگروه تعامل تشکیل‌شده است که در بیشتر موارد این مشکل برطرف شده است ولی در برخی موارد قوانینی در منابع طبیعی وجود دارد مانند وجود پوشش گیاهان خاص و درختان ارس در عرصه‌ها، که اجازه این را نمی‌دهد که عرصه در اختیار معدن کاران قرار بگیرد .

رضازاده با اشاره به اینکه این استان دارای معادن خوبی از سنگ‌های پرتقالی‌رنگ مرمر و کرم‌رنگ مرمریت است، افزود: نبود واحدهای فرآوری در این استان موجب شده تا این سنگ‌ها به‌صورت خام از استان خارج شود و ارزش‌افزوده آن به دیگر استان‌ها و خارج از کشور برود.

وی می‌گوید: در این راستا اقداماتی صورت گرفته است تا بتوانیم سرمایه‌گذارانی را جذب کنیم که در این راستا یکی از معدن کاران استان اقدام به احداث یک واحد سنگ‌بری بزرگ در شهرک صنعتی شماره سه بجنورد با سرمایه‌گذار خارجی کرده است و که به مبلغ هشت میلیون یورو در حال قرارداد با سرمایه‌گذار خارجی هستند.

معاون صنعتی و معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در ادامه در خصوص عملیات ژئوفیزیک هوایی می‌گوید: عملیات ژئوفیزیک هوایی برای شناسایی ظرفیت‌ها و مناطق امیدبخش معدنی جنوب استان صورت گرفته است که  در این طرح، هفت هزار کیلومترمربع از منطقه شرق و جنوب استان در شهرستان‌های فاروج، اسفراین و جاجرم نقشه‌برداری شد.

رضازاده بابیان اینکه در این زمینه ۴۵ میلیارد ریال اعتبار از منابع سفر رهبری هزینه شده ولی هنوز اطلاعات این مطالعات و نقشه‌برداری‌ها به استان ارائه نشده است، خاطرنشان می‌کند: انتظار می‌رود این اطلاعات سریع‌تر در اختیار استان قرار گیرد تا نتیجه مطالعات موردبررسی و استفاده قرار گیرد.

وی می‌افزاید: در این زمینه، با وزارت صنعت، معدن و تجارت، مکاتبه کرده‌ایم و این وزارتخانه سه ماه به سازمان زمین‌شناسی استان فرصت داده تا نتیجه مطالعات را در اختیار قرار دهد و موضوع را تعیین تکلیف کند.

معاون امور صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در خصوص تأمین زیرساخت معادن در استان نیز می‌گوید: از محل سفر رهبری ۱۵۰ میلیارد ریال برای تأمین زیرساخت‌های معادن مصوب و هزینه و به‌طور کامل اجراشده است.