آزمایشگاه تحقیقاتی مجهز در خوزستان راه‌اندازی می‌شود/ ورود به ساخت تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی صنایع فولاد

به گزارش می متالز، دانشگاه آزاد اسلامی با حدود ۱۱ هزار آزمایشگاه و کارگاه و بیش از ۱۴۷ هزار تجهیزات تخصصی، بیش از ۱۰ پژوهشکده و بیش از ۱۲۰ مرکز تحقیقاتی در خدمت جامعه دانشگاهی، پژوهشی و صنعتی کشور است؛ مجموعه‌ای که در قالب سامانه‌های ساها، ساتا و آزمایشگاه همکار استاندارد آماده هرنوع خدمت آزمایشگاهی به دانشگاهیان و صنعتگران سراسر ایران است.

در ادامه معرفی و اطلاع‌رسانی این ظرفیت بزرگ خدماتی کشور به دانشگاهیان، پژوهشگران، صنعتگران و ... در گزارش‌ها و گفتگوها با اشکان غفوری معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز به گفتگو نشستیم تا به ارائه و معرفی خدمات آزمایشگاهی، کارگاهی و تحقیقاتی این دانشگاه پرداخته ‌شود.

ظرفیت‌های آزمایشگاهی و کارگاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز را چگونه ارزیابی می‌کنید و دستاوردها و برنامه‌های دانشگاه در این حوزه چیست؟

دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز با وجود بیش از ۸۰ باب کارگاه و آزمایشگاه آموزشی و ۱۵ باب آزمایشگاه تحقیقاتی پیشرفته از ظرفیت بسیار مناسبی در این حوزه برخوردار است. رویکرد فعلی دانشگاه آزاد اسلامی، تبدیل به دانشگاه حل مسئله بوده و در این راستا اقدامات بسیار خوبی در واحد اهواز انجام شده است.

مدیریت دانش با هدف گسترش علم‌آموزی، مهارت‌افزایی، توسعه تخصص و اشتغال در جوانان با جدیت در واحد دانشگاهی اهواز دنبال می‌شود. تغییر رسالت و وظایف آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها از سیستم آموزش‌محور به پژوهش‌محور با هدف توسعه مهارت‌ها از سال‌های گذشته آغاز شده و  سال‌های ۹۸ و ۹۹ افزایش تعامل با صنایع منطقه و کاهش نیاز آنها به کشورهای خارجی نیز در دستور کار قرار گرفته است.

در این راستا تمام ظرفیت‌های دانشگاه برای تولید علم و حل مشکلات صنایع منطقه به‌صورت ویژه فعالیت کرده و زنجیره تکمیلی آن به‌منظور ساخت محصولات نهایی نیز با جدیت دنبال می‌شود.

سال ۹۸ موفق به تدوین دانش فنی، بومی‌سازی و ساخت قطعه «هوک تراولینگ بلک» به سفارش شرکت ملی حفاری ایران شدیم و سال ۹۹ نیز موضوعات متنوعی را در زمینه ساخت تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی در صنایع فولادسازی استان خوزستان پیگیری می‌کنیم.

پیشنهاد فنی کاملی نیز به‌منظور افزایش استحکام قالب‌های کشش عمیق مورد استفاده در صنایع خودروسازی (مطابق اعلام نیاز فناورانه این صنعت) تنظیم و ارسال شده که امیدواریم بتوانیم در این راستا نیز فعالیت کنیم.

چه دستگاه‌ها و تجهیزات شاخص آزمایشگاهی در واحد اهواز موجود و کاربرد این دستگاه‌ها برای چه گروه‌های تحصیلی و پژوهشی است؟

دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در اکثر علوم و رشته‌های آزمایشگاهی مجهز به تجهیزات پیشرفته و شاخص آزمایشگاهی است. از مهم‌ترین مراکز تخصصی می‌توان آزمایشگاه مرکزی آنالیز پیشرفته، آزمایشگاه نانومواد، آزمایشگاه‌های نانوسیالات، ژئوتکنیک، محاسبات فوق سریع، مواد و خوردگی، اپتیک، مغناطیس و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی شیمی و صنایع غذایی را نام برد که تقریباً تمام این آزمایشگاه‌های تخصصی در هشت سال اخیر تجهیز شده و به بهره‌برداری رسیده‌اند.

درباره کارگاه‌ها و تجهیزات صنعتی نیز موارد شاخصی وجود دارد، کارگاه‌های ماشین‌افزار، CNC، نیروگاه بخار و کارگاه‌های تأسیسات تبرید مجهز به کامل‌ترین مجموعه‌های آموزشی و تحقیقاتی برای توسعه مهارت و ارائه خدمات به صنایع است.

در نیمه جنوبی کشور یکی از قطب‌های پژوهشی اصلی در زمینه سلول‌های خورشیدی نسل سوم هستیم و می‌توانیم در آزمایشگاه نانومواد پروژه‌های تحقیقاتی با کیفیت بسیار بالایی انجام دهیم. در مورد سلول‌های خورشیدی تمام آنالیزهای تخصصی مربوط در این آزمایشگاه انجام می‌شود و وابستگی کمی به خارج از دانشگاه داریم.

بسیاری از تجهیزات مورد استفاده در این مرکز توسط استادان فعال در آزمایشگاه طراحی و ساخته شده و مجموعه این تجهیزات به همراه دانش فنی موجود منجر به شکل‌گیری خدمات فوق‌تخصصی درباره سلول‌های خورشیدی شده است.

اخذ مجوز آزمایشگاه همکار استاندارد توسط آزمایشگاه مرکزی آنالیز پیشرفته

آیا آزمایشگاه‌های شما به آزمایشگاه همکار استاندارد تبدیل شده است؟

سال ۱۳۹۸ آزمایشگاه مرکزی آنالیز پیشرفته واحد اهواز موفق به اخذ مجوز آزمایشگاه همکار استاندارد با موضوع اندازه‌گیری عناصر سنگین در مواد غذایی و ... شد و سال ۱۳۹۹ موفق به تمدید دوساله گواهینامه به‌همراه افزایش دامنه در تعداد آزمون‌ها شدیم.

ثبت‌نام و اقدامات اولیه برای اخذ مجوز استاندارد بین‌المللی ۱۷۰۲۵ISO در این مجموعه آزمایشگاه انجام شده و پایان سال ۹۹ ارزیابی نهایی به این منظور انجام خواهد شد.

تاکنون چه اقداماتی برای گسترش دانش آزمایشگاهی و علمی دانشگاه‌تان داشته‌اید؟

سال‌های اخیر تلاش شده است تا به کمک بــرگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های تخصصی، توسعه استانداردسازی خدمات و روش‌های آزمایشگاهی، ارائه خدمات آزمایشگاهی باکیفیت از طریق به‌کارگیری نیروهای متخصص، آموزش کالیبراسیون و تعمیر و نگهداری تجهیزات به کارشناسان آزمایشگاه‌ها، افزایش تجارب کارشناسان و متخصصان با بهره‌گیری از ارتباط بین صنعت و دانشگاه، کیفیت خدمات آزمایشگاهی ارتقا یابد.

از طرفی با به‌کارگیری ظرفیت تجهیزات و نیروی انسانی متخصص موجود در استان خوزستان، درصدد راه‌اندازی آزمایشگاه تحقیقاتی مجهز و استاندارد با مشارکت چند واحد دانشگاهی در استان هستیم تا بتوانیم بهترین و کامل‌ترین خدمات آزمایشگاهی را به‌صورت متمرکز ارائه دهیم.

با توجه به شعار سال (جهش تولید) در آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های واحد متبوع‌تان چه برنامه‌هایی برای کمک به رونق و جهش تولید در سال جاری دارید؟

عنوان مهم‌ترین برنامه‌های آزمایشگاهی در راستای ایفای نقش «جهش تولید» به‌صورت جهش در تحقیقات هدفمند و مسئله‌محور و جهش در مهارت‌افزایی تدوین شده است. در این راستا و پیش از پاندمی ویروس کرونا، دوره‌های مهارت‌افزایی کوتاه‌مدت بسیار خوبی برنامه‌ریزی و برگزار شد و در شرایط فعلی نیز تلاش‌مان بر ارائه این مفاهیم به‌صورت وبینار و توسعه مهارت‌ها با رعایت اصول و پروتکل‌های بهداشتی است.

عضویت مجموعه آزمایشگاه مرکزی آنالیز پیشرفته واحد اهواز در «ساتا»

در زمینه سامانه‌های ساها و ساتا چه فعالیت‌هایی داشته‌اید؟

پیگیری امور و اهداف ساها (سامانه آزمایشگاه‌های همکار آزاد) از زمان راه‌اندازی آن تاکنون به دقت پیگیری شده و واحد اهواز سال ۱۳۹۵ به‌عنوان واحد برتر کشوری انتخاب و مدیر آزمایشگاه‌ها مفتخر به اخذ لوح سپاس از معاون وقت پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی شد.

فعالیت مطابق ضوابط ابلاغی ساتا (سامانه آزمایشگاه‌های تحقیقات آزاد) نیز به‌عنوان بخش تکمیلی ساها انجام شده و اکنون مجموعه آزمایشگاه مرکزی آنالیز پیشرفته این واحد دانشگاهی عضو ساتا هست.

آیا در دوره مبارزه با کرونا موفق به تولید محصولات بهداشتی و درمانی شده‌اید؟‌

از همان ابتدای شیوع ویروس کرونا و کمبود مواد ضدعفونی‌کننده دست و سطوح در کشور، بلافاصله آزمایشگاه‌های واحد اهواز در دانشکده علوم پایه، پرستاری و ... به تأمین مواد ضدعفونی لازم برای استفاده همکاران و گندزدایی سطوح اقدام کردند.

طراحی و ساخت دستگاه ضدعفونی‌ دست بدون تماس (THSM) در واحد دانشگاهی اهواز اجرا و اعلام آمادگی، مکاتبه و پیگیری لازم با سازمان غذا و داروی استان خوزستان برای اخذ مجوز تولید ژل ضدعفونی نیز انجام شد؛ اما به‌دلیل صادرنشدن مجوز، تولید انبوه آن میسر نشد. مشارکت لازم با سایر واحدهای استان به‌منظور تولید ماسک (با تأمین دستگاه اتوکلاو) هم انجام شد.

آیا موفق به پیوستن به شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های معاونت علمی ریاست جمهوری شده‌اید؟

از ابتدای سال ۱۳۹۹ خدمات آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها «مجموعه خدمات ارائه شده در آزمایشگاه‌های مرکزی آنالیز پیشرفته»، «مجموعه خدمات ارائه شده در آزمایشگاه نانومواد» و «مجموعه خدمات قابل ارائه در دانشکده فنی و مهندسی» به‌صورت مجزا مراحل عضویت در شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های معاونت علمی ریاست جمهوری را طی کرده‌اند و اکنون به‌عنوان عضو آزمایشی در این شبکه فعالیت می‌کنند.

و سخن آخر...

جهش تولید در مفهوم پژوهش‌های عملی می‌تواند با به‌کارگیری مؤثر تجهیزات و نیروی انسانی متخصص، باانگیزه و با دانش کافی ایجاد شود. برای تولید یک محصول بر پایه دانش، باید کارهای علمی و عملی مداوم و با برنامه انجام داد.

تجهیزات آزمایشگاهی مانند سایر ماشین‌آلات نیاز به تأمین مواد مصرفی و سرویس‌های دوره‌ای دارند و در صورت تغییرنیافتن در رویه تأمین این مایحتاج، توان و ظرفیت آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها تحلیل رفته و از بین می‌رود؛ بنابراین از مسئولان امر انتظار می‌رود حداقل ۵۰ درصد درآمدهای آزمایشگاه‌ها را صرف حفظ توان عملیاتی این مراکز کنند.