تولید همه تجهیزات نفتی در داخل ساده انگاری است

به گزارش می متالز، چنین وضعیتی، همان هنگامه ای است که صنعت نفت کشور در سال‌های اخیر آن را به عینه تجربه می‌کند. وزیر نفت ایران تاکید دارد برای برون رفت از تنگناهای اقتصادی باید به توسعه در همه بخش‌های حوزه نفت به شکلی بسیار جدی دست به کار شد و فرصت سوزی‌ها را پایان داد.

شاهد مثال چنین اندیشه ای در ابعاد فکری بیژن زنگنه در دیداری که دوشنبه گذشته با اعضای کمیسیون حمایت از کالای داخلی مجلس شورای اسلامی به عمل آورد، نمود یافته است.پیش از این نیز زنگنه تاکید کرده بود که در نفت نمی‌توان با اما و اگرها جلو رفت. این صنعت بیش از هر رشته دیگری دقت و ظرافت‌های مبتنی بر قواعد علمی و تکنولوژیک خود را می‌طلبد که بی توجهی به آن نه تنها مشکلی را برطرف نمی‌کند بلکه به مشکلات فعلی نیز خواهد افزود.

زنگنه در دیدار با اعضای کمیسیون مذکور خواستار حمایت مجلس در بخش سرمایه گذاری در نفت شده است و گفته است در شرایطی که کشور به سرمایه گذاری نیاز دارد، نباید به گونه ای عمل کرد که سرمایه گذار عطای فعالیت در کار را به لقای آن ببخشد.

او معتقد است حمایت از تولید ملی، کاری زمانبر است و اقدام عجولانه در این زمینه نتایج نامطلوبی به دنبال خواهد داشت.

زنگنه تاکید دارد پیشرفت در صنعت نفت در شرایطی محقق خواهد شد که تقاضا نیز افزایش پیدا کند.شیخ الوزرا در عین حال

بر سه مقوله کیفیت، قیمت و زمان تاکید می‌کند که سه اصل اساسی در رقابت محصولات داخلی با محصولات خارجی است.

او پیش از این نیز گفته است: اگر شرکت‌های داخلی می خواهند در سطح منطقه قدرت رقابت داشته باشند، باید کیفیت محصولات سطح داخل ارتقا دهند.

زنگنه از مجلس خواسته است برای حمایت از تولید داخل سالانه ۳۰ میلیارد دلار قرارداد  به امضا برسد که اگر این میزان سرمایه‌گذاری انجام شود، حداقل ۵۰ درصد آن به ایرانی‌ها می‌رسد.

صاحبنظران نیز نظری مانند وزیر نفت دارند و معتقدند کیفیت محصولات و تجهیزات نفتی باید بر مبنای تکنولوژی روز باشد تا در حوزه توسعه شاهد تحقق برنامه ها باشیم. در غیر این صورت مانند تمام سال‌های گذشته از قافله جهانی عقب خواهیم ماند.

سعید ساویز کارشناس حوزه نفت در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که آیا با شرایط فعلی می توان با تکیه به تجربیاتی که تاکنون در حوزه تولید داخلی تجهیزات صنعت نفت بدست آمده است شاهد توسعه مورد نظر بود، گفت: باید به یاد داشته باشیم که در صنعت نفت کالاها به سه دسته تقسیم می شوند. تجهیزاتی که در قالب تکنولوژی های معمولی و پایین به تولید می رسند، کالاهایی که نیاز به فن آوری های میانی و کمی پیش رفته تر دارند و دستگاه ها و تجهیزاتی که به اصطلاح های تک هستند و نیاز به استفاده از فن آوری های مدرن و بسیار پیشرفته دارند. ساویز ادامه داد: در تمام سال های گذشته و بخصوص در ایام سال های دفاع مقدس صنعت نفت ایران از آنچه در انبارها باقی مانده بود استفاده کرد، اما بعد تر که میادین نفتی گسترش پیدا کردند و نیاز صنعت نفت به کالاها و تجهیزات پیشرفته تر برای توسعه بالا گرفت، کشور به دلایل مختلفی مانند تحریم از این تجهیزات محروم ماند. تا آن زمان کشور ما از تجهیزاتی استفاده می‌کرد که عمدتا ساخت کشورهای پیشرفته آمریکا و اروپایی بود و کیفیت های بالایی داشت. اما واقعیت این است که علم و صنعت روز به روز پیشرفت می‌کردند و نیاز کشور هم در این بود که با مقتضیات روز پیش بیاید که چنین نشد.

ساویز با اشاره به شروع کار دولت های نهم و دهم و وضعیت صنعت نفت ایران در آن دوره گفت: در آن سال‌ها جنبشی در کشور چین شکل گرفت که  مبتنی بر روش کپی کاری بود و بر اساس آن نیازهای کشور ما هم تا حدودی از این محل مرتفع می شد اما متاسفانه از همان زمان  این تصور غلط  در کشور ما هم شکل گرفت که با کپی کاری ما هم می توانیم کار خود را پیش ببریم، غافل از آن که در چین این کار هم بر اساس یک قاعده مندی مدون شکل گرفته بود.

این کارشناس حوزه مهندسی نفت اضافه کرد: اگر بخواهیم صادقانه توان خود را مورد بررسی قرار دهیم، باید بگوییم در تولید کالاهای دسته اول که نیاز به تکنولوژی پیشرفته ندارند کشور ما هیچ مشکلی نخواهد داشت اما آنجا که بحث نیاز به تجهیزات پیشرفته ترمیانی پیش کشیده می‌شود، ما در تکنولوژی‌های میانی هم با مشکل مواجه می شویم. این درحالی است که ما زمانی که در کنار شرکت‌های خارجی قرار گرفتیم، توانستیم از تکنولوژی های روز محصول برداشت دقیقی داشته باشیم که بعدتر با رفتن این شرکت ها از این موضوع محروم شدیم و مثلا وقتی محصولات مورد نیاز چینی را وارد کردیم  و گفتیم این‌ها همان محصولات اورجینال و اصلی است بعضا دیدیم که مطلوب کار نکردند. یا مثلا روزگاری یک نهاد دولتی آمد و گفت در حوزه پمپ‌های درون چاهی ما به زودی به مشکل برخواهیم خورد و نیاز است که آن را بومی سازی کنیم قرار شد که این اتفاق بیافتد اما در عمل از یاد بردند که تجهیزی بنام پمپ مرکب از قطعات و ملحقاتی بسیار خاص و دقیق است که ما در ساخت آن یا اصلا توانایی نداریم و یا در تولیدش موفق عمل نمی‌کنیم چون به دانش آن مجهز نیستیم. مثل لوله‌های CRA که گفته می شود خودمان تولید می کنیم. اینطور نیست که فکر کنیم ما همه چیز را خودمان میتوانیم به بهترین شکل تولید کنیم باید با خود صادق باشیم. این نشان از بی دانشی ما دارد که چنین خیال کنیم که همه کارها به دست خود ما درست می شود.

ساویز افزود: در روزگاری شرکت تاسیسات دریایی در زمان وزارت آقای رستم قاسمی گفت که ما می‌خواهیم خودمان دکل تولید کنیم و با فجر سپاه و جهاد دانشگاهی قرار داد بستند اما عملا این کار به شکست انجامید و هزینه ایی که به عمل آمده بود تلف شد.

این داستان ساخت داخل دقیقا ما را یاد آن حکایت معروف می اندازد که طرف در دریا ماست می ریخت و وقتی از او پرسیدند چه می کنی گفت دارم دوغ درست می کنم! گفتند اینطور که نمی شود گفت: بله ولی اگر بشود چه دوغی خواهد شد!حرف وزیر نفت هم همین است که بیهوده بافی نکنیم و با درایت به موضوع فکر کنیم.اگر یک واحد صنعتی یا یک فیلد نفتی به دلیل کالای بی کیفیت مدتها از کار بیافتد آیا همین نمایندگان مجلس گریبان وزیر نفت را نخواهند گرفت؟  ساخت توربین ها و کمپرسورها و یا RSS ها و پمپ های چند فازه و تجهیزاتی که قطعات بسیار خاص الکترونیکی دارند یک تکنولوژی ویژه می طلبند که ما به آن‌ها دسترسی مستقیم نداریم. هم اینک در عسلویه واحدهایی هستند که به دلیل برخی از تجهیزات خاص کارشان با مشکل روبرو شده و با همه ظرفیت خود قادر به کار نیستند  و این در حالی است که ما هم قادر به راه اندازی آنها نیستیم و اگر در آنها دست ببریم از گارانتی خارج می شوند و نمونه اش را هم نمی توانیم آن را بسازیم.بنابر این موضوع ساخت هرجور قطعه ای که نیاز صنعت نفت است از سوی ما عملا یک باور ساده لوحانه است.

مهندس حوزه مخزن با اشاره به این که شرکت های خارجی در شرایطی سفارش‌های کاری خود را تولید می کنند که از دیگر مشتریان نیز سفارش کالا دارند و با این اندیشه که صنعت نفت بخشی از یک چرخه بین المللی است، چنین رویکردی را دنبال می کنند، گفت: ما نیز باید بر همین پایه عمل کنیم و به یاد داشته باشیم که اگر قرار است تجهیزی را به تولید برسانیم، باید پیش از آن بدانیم که ایا مشتری ثابت آن را داریم و آیا از محصول ما استقبال می شود یا خیر.

وی اضافه کرد: اگر فلان شرکت در ایران قطعه یا کالایی را بسازد باید با بررسی قبلی برای ساپورت کردن آن هم فکر کرده باشد. چنین شرکتی باید در نظر بگیرد که نیاز مصرف داخلی آنقدر هست که بخاطرش کارخانه ای راه اندازی شود؟ما وقتی در حال حاضر نمی توانیم حتی مهندسان خود را به کشورهای مطالبه گر و نیازمند تجهیزات، اعزام کنیم چگونه می توانیم از تولید داخلی بدون قید و شرط صحبت به میان آوریم؟

ساویز همچنین در پاسخ به این پرسش که مشکل دیگر، مانع تراشی‌ها و یا عدم حمایت‌های اهرم های داخلی است و برای آن باید چه فکری کرد، گفت: من با قاطعیت می‌گویم هرجا که توفیقی در ساخت تجهیزات در داخل بوده، از قبل، حضور یک برند و انتقال مستقیم دانش آن نیز عیان بوده است و در چنین شرایطی آن کار به توفیق رسیده ووقتی مهندسان ما کپی کاری را کنار گذاشته اند و دانش مربوطه را تمام و کمال فرا گرفته اند، محصول کارشان هم مطلوب و استاندارد و قابل استفاده از آب در آمده است.

وی تاکید کرد: این کار نیاز به حفظ ارتباطات بین المللی دارد و وقتی این تعامل برقرار شود "شاپ" ها هم شکل می گیرند که در آن مهندسان و متخصصان داخلی با دانش کار به صورت مستقیم آشنا می شوند.

این کارشناس حوزه نفت با ذکر مثالی از عدم توفیق در برخی از تولیدات داخلی نیز گفت: در منطقه پارس جنوبی پمپ هایی بنام پمپ فایر فایتینگ وجود دارد که چند سال پیش آن را در داخل ساختند اما اینک عملا مورد استفاده قرار نمی گیرند چون عملکرد درست و مطلوبی ندارند  .من خود شاهد بودم در منطقه ای ما نیازمند تجهیزاتی از قبیل اورینگ و فیتینگ (اتصالات و رابط ها) بودیم و چون تحریم بودیم چند شرکت داخلی رفتند و آن را ساختند اما هرگز جواب مطلوبی نگرفتند. وقتی در چنین تجهیزات ساده ای که مواد تهیه و تولیدش در داخل کشور هم به وفور وجود دارد ما موفق عمل نمی کنیم چگونه می‌توانیم ادعا کنیم از صفر تا صد تجهیزات را خودمان می‌سازیم. این که بگوییم چرا چین فلان دکل را تولید می کند و ما نکنیم حرفی ساده انگارانه است. به یاد داشته باشیم که چین از افراد متخصصی که حقوقشان را به دلار می‌گیرند، دعوت به همکاری می کند و تکنولوژی را از همه جای دنیا وارد می کند و در یاردی که برای این کار تدارک دیده این رویکرد را در پیش می گیرد حال آن که ما چنین کاری را هرگز نمی کنیم و بنابر این با کپی کاری می خواهیم کار را پیش ببریم که معلوم است موفق نخواهیم بود.

وی بیان کرد: اگر می بینید که فلان دکل در چین ساخته می شود، بدانید که طراحی مهندسی کار در مثلا از انگلیس آمده و مثلا تاپ درایو را از کاتر پیلار امریکا می‌خرند و در نهایت با سازه و استراکچری چینی که آن هم بر اساس مهندسی محکم و حساب شده و علمی بنا شده است کار را پیش نمی برند. آنها هرگز شعارهای بیهوده سر نمی دهند که  می خواهند همه چیز را خودشان تولید کنند.