ادعای استاندار زنجان درباره فرآوری ۱۰۰ درصدی معادن کذب است/ واحد فرآوری مس نداریم

به گزارش می متالز، کشور ایران از نظر ذخایر معدنی دارای هفت درصد ذخایر کشف شده دنیا است و 67 نوع ماده معدنی غیر نفتی در خاک ایران کشف شده است و از این رو جزء یکی از کشورهای غنی و ثروتمند از نظر ذخایر معدنی به‌شمار می‌رود. با وجود اینکه بخش معادن ارزش افزوده‌ای دارد ولی آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است و در ایران به جایگاه معادن به اندازه ارزش آن اهمیت داده نمی‌شود. 

بسیاری از کارشناسان، بخش معدن را پیشران اقتصاد می‌دانند و بر این باورند که متحول شدن این بخش قطعا می‌تواند بخش صنعتی و اقتصادی را فعال کند. معادن، مواد اولیه مورد نیاز صنایع و بسیاری از واحدهای تولیدی را تأمین می‌کنند و در نتیجه آن صنایع نسبت به تأمین مواد اولیه و واردات مواد خام خودکفا می‌شوند و در نهایت این امر سبب ایجاد اشتغال مولد و تولید ناخالص ملی می‌شود.

بر همین اساس استان زنجان یکی از استان‌های معدن خیز کشور محسوب می‌شود و دارای ظرفیت‌های فراوانی در این حوزه است. زنجان به‌ واسطه معادن سرب و روی غنی که در شهرستان ماهنشان وجود دارند به قطب "روی" کشور نیز تبدیل شده، همچنین 70 درصد صادرات استان به استخراج معدنی اختصاص دارد و از 67 ماده معدنی استخراج شده در کشور 36 مورد آن در زنجان استخراج می‌شود. 

به گفته مسوولان صمت و همچنین استاندار زنجان، درصد صادرات مواد خام از استان صفر بوده و هیچ ماده معدنی بدون فرآوری از زنجان خارج نمی‌شود اما طبق اخبار و مواردی که وجود دارد این ادعای سنگین مسئولان که خیلی هم به مزاقشان خوش آمده و در همه نشست‌های مرتبط از آن استفاده می‌کنند، خیلی هم درست نبوده و مواردی وجود دارد که مواد استخراجی معادن به خارج از استان انتقال می‌یابد و یا به واسطه بالا بودن هزینه‌های حمل و نقل و بالا رفتن هزینه‌ها از استخراج صرف نظر کرده و معدن را تعطیل کرده‌اند. 

معدن مس یکی از معادنی است که در زنجان وجود دارد و همینطور به واسطه صنایع دستی و تاریخی زنجان، صنعت مسگری نیز در این استان سالیان است که مورد استقبال مصرف کنندگان و همینطور هنرمندان و کارگاه‌های تولیدی قرار گرفته است. در بازار سنتی زنجان هم سالیان اخیر فروش ظروف مسی به ویژه به عنوان سوغات و صنایع دستی زنجان در اعیاد و روزهای تعطیل سال که آمار گردشگری افزایش می‌یابد، رونق گرفته و سود آور شده است. 

با این وجود، چند وقتی است که معادن مس استان تعطیل شده و به‌شدت میزان استخراج آن‌ها کاهش پیدا کرده است. هرچند با به وجود آمدن بیماری کرونا همه بازارها تحت تأثیر قرار گرفته و فروش به‌شدت کاهش پیدا کرده، اما تولیدکنندگان با مشکلات زیادی در بحث تولید هم مواجه هستند، از تأمین مواد اولیه که هم گران است و هم خارج از دسترس تا مشکلات مراحل دیگر همگی دلیلی برای سنگین شدن اهرم فشار بر تولید است. 

سئوالی که مطرح می‌شود این است که در شرایط تحریم و فشار از سمت کشورهای غربی و حتی برخی کشورهای همسایه و همینطور نوسانات ارزی، چرا توجهی به استخراج با ارزش معدنی که می‌توانند علاوه بر کمک به تولید، ارز آور نیز باشند، نمی‌شود و اخیرا تعداد زیادی معادن مس استان تعطیل شده است؟

هم عیار و هم ذخایره پایین است

بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران  ‌در خصوص معادن مس اظهار داشت: معادنی که در حوزه مس وجود دارند علاوه بر عیار پایین، میزان ذخیره پایینی هم دارند که همین موضوع دلیل عدم فعالیت بیشتر معادن است.

وی افزود: در این راستا اخیرا در شورای هماهنگی احیای معادن کوچک و متوسط بخشی را به معادن مس اختصاص داده‌ایم که خوشبختانه شرکت ملی معادن مس ایران هم ورود پیدا کرده است تا بلکه بتوان این معادن کوچک و متوسط را به مدار تولید برگردانیم چرا که بخش عمده‌ای از این معادن مشکل مالی دارند.

رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران تصریح کرد: تصمیم بر این شده است که هم صندوق و هم بزرگان حوزه مس برای راه اندازی کمک‌های لازم را انجام دهند.

وی در خصوص صادرات استخراج از استان زنجان خاطرنشان کرد: به جهت اینکه عیار معادن پایین است ارزش صادراتی وجود ندارد و باید این استخراج در همان منطقه فرآوری شوند و باید ظرفیت فرآوری در آن محل ایجاد شود.

اکثریت معادن تعطیل هستند

همینطور ولی الله منصوری، رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی استان زنجان در گفت‌وگو با تسنیم با تأیید نبود واحد فرآوری در زنجان و همچنین تعطیلی اکثریت معادن، اظهار داشت: به علت مشکلات منابع طبیعی و اداره محیط زیست بیشتر معادن استان راکد و همچنین اکثریت معادن مس استان تعطیل هستند.

وی در خصوص بحث فرآوری مس، گفت: تا به این لحظه هیچ واحد صنعتی فرآوری کننده مس در استان فعالیت نداشته و در گذشته این امر به‌‌شکل سنتی انجام می‌شد و در حال حاضر باید روی این مسئله که فعالیت عظیمی است کار شود.

رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی استان زنجان تصریح کرد: یک نفر سرمایه‌گذار در این زمینه اعلام آمادگی کرده است که پیگیر کارها هستیم اما متأسفانه با سرمایه‌گذاران رفتار درستی نمی‌شود و به همین علت اخیرا با یک نفر از سرمایه‌گذاران علی‌رغم اینکه اقدام به فعالیت در حوزه معادن مس کرده بود، همکاری کافی نشد و این شخص در استان قزوین فعالیتش را آغاز کرد.
 

واحد فرآوری مناسب عیار پایین نداریم

در ادامه مهدی فرامرزی، رئیس امور معادن سازمان صمت استان زنجان اظهار داشت: ما در استان واحدی را که بتواند استخراج با عیار پایین را فرآوری کند، در حال حاضر نداریم. 

وی با بیان اینکه اکثر واحدهای معادن مس ما درحال ایجاد واحد فراوری هستند، افزود: معادن مس ما اصلا عیار و تولید آنچنانی ندارند که ما بگوییم استخراج آن از استان خارج می‌شوند و معادن ما فعلا در مرحله اکتشاف تکمیلی و آماده سازی هستند. 

ولی در سوی دیگر و در اظهار نظر متفاوت مسئول روابط عمومی سازمان صمت استان در گفت‌وگو با این رسانه وعده احداث واحد فرآوری مس را در استان داد و اعلام کرد که  یکی از واحدهای فرآوری مس توسط چینی‌ها در غرب زنجان درحال راه اندازی است و آخرین مراحل آن در حال طی شدن است که با راه اندازی آن هزینه حمل نقل که یکی از هزینه‌های مهم در حوزه استخراج از معادن است، کاهش می‌یابد چرا که دیگر نیازی نیست برای فرآوری، استخراج را به استان‌های دیگر انتقال دهیم.

با تمام آنچه گفته شد، علی‌رغم اینکه رئیس امور معادن سازمان صمت استان زنجان از پاسخ به اینکه آیا ادعای مسئولان مبنی بر عدم خروج مواد خام از استان راست است یا خیر، امتناع کرد اما به‌نظر می‌رسد آنچیز که تا به حال اطلاع رسانی شده تنها برنامه آینده معادن بوده و در حال حاظر عملی نشده است. هرچند میزان عیار و استخراج معدنی مس پایین است و گویا برداشت آن‌ها فعلا به صرفه نیست اما این دلیل نمی‌شود که مدیران دولتی همچون فتح‌الله حقیقی استاندار زنجان و دیگر مسئولان مربوطه گزارش عملکرد خود را با ارفاق و گاها رویا پردازی ارائه دهند.

طبق گفته مسوولان اتاق بازرگانی کاملا مشخص و واضح است که در استان زنجان علی غم اینکه مسئولان استانی مدام تکرار می‌کنند که حاضرند با بخش خصوص همکاری کنند ولی آنطور که پیداست این است که مسئولان استانی رفتار درستی با سرمایه‌گذاران ندارند و آن‌ها را فراری می‌دهند و دود این رفتار ناشایست مسئولان به چشم شهروندان زنجانی می‌رود. مسئولان دولتی بارها تکرار کرده‌اند که تمام معادن استان در داخل خود استان فرآوری می‌شوند و خام فروشی نداریم ولی نبود واحد فرآوری مس در استان زنجان کاملا با صحبت‌های مدیران دولتی متناقض است.