خواب زمستانی صنایع سیمان و فولاد

به گزارش می متالز، زمستان آمد و قطع گاز واحدهای تولیدی صنعتی پرمصرف خراسان رضوی دوباره تکرار شد اما سهم بی‌تدبیری صاحبان صنایع در آماده‌سازی برای این شرایط یا غفلت از برنامه‌ریزی مناسب در تکرار این پدیده خسارت بار آن گونه که باید بررسی و مشخص نشده است.

قطع گاز صنایع سیمان و فولاد در فصل زمستان، تولید آن ها را دچار مشکل کرده است که تاثیر آنی آن را می‌توان در قیمت محصولات این واحدها در بازار مشاهده کرد به طوری که هنوز گاز این صنایع در خراسان رضوی به طور کامل قطع نشده، قیمت سیمان و مقاطع فولادی در بازار نسبت به ماه گذشته تا ۴۰ درصد افزایش یافته است.

از سوی دیگر صاحبان صنایع موظف هستند برای ماه‌هایی از سال که مصرف گاز در کشور افزایش می‌یابد، ذخیره سازی مناسبی از سوخت جایگزین داشته باشند که برخی از آن ها از این مهم غفلت کرده و هنوز تجهیزات لازم برای تامین سوخت جایگزین ایجاد نکرده‌اند که خود عاملی برای تشدید بحران شده است.

با این حال شاید صاحبان صنایع سیمان بتوانند در فصل زمستان از سوخت مازوت به جای گاز برای تولید استفاده کنند اگرچه این کار مشکلات عدیده زیست محیطی و آلودگی هوا را به دنبال دارد اما این موضوع برای واحدهای فولادی ممکن نیست زیرا گاز یک عنصر اصلی برای تولید در این بخش به شمار می‌رود و به هیچ وجه قابلیت جایگزینی ندارد لذا تعطیلی این واحدها منجر به بیکاری افراد و بروز مشکلات اجتماعی می‌شود.

خراسان رضوی استانی معدن خیز از نظر سنگ آهن و سنگ آهک به عنوان مواد اولیه مورد نیاز صنایع معدنی از قبیل سیمان و فولاد است و به تبع آن واحدهای متعدد با اشتغال زایی بسیار در این دو رسته تولیدی در استان شکل گرفته‌اند بنابراین نمی‌توان به راحتی از مشکل تامین سوخت این واحدها گذشت، این در حالی است که با افزایش مصرف در بخش های خانگی و عمومی، گاز صنایع در زمستان قطع می‌شود.

اهمیت فولاد و سیمان برای خراسان رضوی

رئیس اداره صنایع معدنی سازمان صمت استان می گوید: صنایع سیمان و فولاد در این استان بیشترین ارزش تولید را نسبت به دیگر بخش ها داشته و بالاترین  میزان اشتغال را به خود اختصاص داده‌اند، هفت واحد تولیدی سیمان و پنج واحد فولادی استان زمینه اشتغال ۱۲ هزار نفر را به صورت مستقیم ایجاد کرده‌اند.

زهرا سپهری اظهار کرد: واحدهای تولیدی سیمان تا پایان دی از کلینکر (ماده اولیه برای تولید سیمان) برخوردار هستند و می‌توانند فعالیت خود را براساس میزان کلینکری که در اختیار دارند، ادامه دهند اما به محض اتمام ذخیره کلینکر، برای تولید آن نیاز به سوخت کافی پیدا می‌کنند.

وی افزود: هم اکنون واحد سیمان شرق به عنوان بزرگ ترین واحد تولید سیمان استان، مازوت و کلینکر در اختیار دارد و می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد اما هیچ یک از دیگر واحدهای تولیدی سیمان در استان خرید مازوت را انجام نداده‌اند و به محض پایان یافتن ذخیره کلینکر آن ها، تعطیل می‌شوند.

سپهری ادامه داد: قیمت تامین هر مترمکعب گاز طبیعی برای واحد تولیدی سیمان ۱۰۰ تومان و ارزش حرارتی آن با هر لیتر مازوت برابر است بنابراین خرید و مصرف گاز برای این واحدها توجیه اقتصادی بیشتری نسبت به مازوت دارد.رئیس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی افزود: بسیاری از واحدهای تولیدی سیمان با مشکلات متعدد در تامین مازوت مواجه هستند و اگر ذخیره کلینکر آن ها به پایان برسد، با قطع گاز دیگر قادر به ادامه فعالیت نیستند.

وی تصریح کرد: واحد تولیدی سیمان هر لیتر مازوت را به قیمت ۳۰۰ تومان از شرکت پخش فراورده‌های نفتی خریداری می‌کند و برای حمل آن به استان به ازای هر لیتر ۴۰۰ تا ۴۵۰ تومان هزینه می کند و در نهایت رسیدن هر لیتر مازوت به کارخانه برای آن ۷۵۰ تومان تمام می‌شود.

رئیس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی ادامه داد: در صورتی که شرکت گاز استان مدت زمان قطع گاز صنایع را به صورت دقیق به شرکت پخش فراورده‌های نفتی ایران اعلام کند، صاحبان صنایع سیمان می‌توانند هر لیتر مازوت را به قیمت یارانه‌ای ۳۰۰ تومان خریداری کنند، در غیر این صورت واحدهای تولیدی باید مازوت را به قیمت فوب خلیج فارس به میزان هر لیتر شش هزار تومان در ازای دادن سفته و چک یا ضمانت نامه بانکی تهیه کنند که این مهم یکی از مشکلات واحدهای تولید سیمان در خراسان رضوی است.

گاز، خوراک اصلی فولاد

سپهری به تشریح وضعیت واحدهای فولادی استان نیز پرداخت و افزود: شرکت فولاد خراسان به عنوان بزرگ ترین واحد فولادی استان روزانه ۱,۹میلیون مترمکعب گاز مصرف می‌کند و گاز جزو ضروریات تولید این واحد است.وی ادامه داد: شرکت های فولادی باید همه محصولات خود به ویژه شمش را تولید و در بورس عرضه کنند تا نیاز دیگر واحدهای تولیدی کشور به شمش را تامین کنند اما هم اینک گاز شرکت فولاد خراسان قطع شده است.رئیس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: شرکت فولاد سبزوار نیز ۸۰۰ مترمکعب گاز در روز نیاز دارد و باید حقوق ۸۵۰ نفر را پرداخت کند اما از ۲۲ آذر تاکنون به دلیل قطع گاز فقط سه یا چهار روز توانسته است به فعالیت خود ادامه دهد.

سهل انگاری صنایع در سوخت جایگزین

وی ادامه داد: علاوه بر مشکلات تامین سوخت زمستانی، واحدهای تولیدی در سال  ۹۹به دلیل شیوع کرونا متحمل هزینه‌های اضافی در خصوص تامین مواد بهداشتی نیز شده‌اند که  نباید به  این  موضوع بی توجه بود.سپهری افزود: علاوه بر سهل انگاری واحدهای تولیدی در تامین تجهیزات برای استفاده از سوخت مایع، مصرف این نوع سوخت از سوی واحدها آلایندگی هوا را به دنبال دارد و در پایان فصل زمستان، هر واحد آلاینده باید طبق قانون یک درصد از میزان سود حاصل از فروش خود را برای جرایم آلایندگی به دولت پرداخت کند.وی از مسئولان خواست زمانی که مصرف گاز در کشور کمتر است، ذخیره سازی آن  را برای صنایع  انجام دهند تا هم واحدهای صنعتی در زمستان در تامین گاز دچار مشکل نشوند و هم با استفاده از سوخت جایگزین موجبات آلوده تر شدن هوا را فراهم نکنند.

قرارداد ۸ ماهه شرکت گاز با صنایع

مدیر بهره برداری شرکت گاز خراسان رضوی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به برودت هوا و تداوم هوای سرد در استان، مصرف گاز بخش خانگی به شدت افزایش یافته و این مهم موازنه بین تولید و مصرف گاز را برهم زده است.

فرشید دشتی افزود: در این شرایط اولویت شرکت گاز،  پایداری تامین گاز بخش های خانگی و عمومی است لذا در زمان افزایش مصرف، چاره‌ای جز محدود کردن مصرف گاز بخشی از صنعت به ویژه واحدهای تولید فولاد و سیمان در استان باقی نمی‌ماند.وی ادامه داد: قراردادهای واحدهای تولیدی سیمان با شرکت گاز هشت ماهه است بنابراین در سه ماه باقی مانده از سال باید شرکت های سیمان مصرف سوخت خود را از گاز به مایع تغییر دهند و این قرارداد به منزله توقف فرایند تامین سوخت صنایع در فصل زمستان نیست بلکه صنایع می‌توانند در این  سه ماه سوخت مایع را از شرکت پخش فراورده‌های نفتی تامین کنند.

مدیر بهره برداری شرکت گاز خراسان رضوی گفت: طبق قرارداد منعقد شده بین شرکت گاز و صاحبان واحدهای تولیدی، صنایع باید از مخازن ذخیره سوخت مایع برخوردار باشند و این ذخیره سازی را با هماهنگی شرکت پخش فراورده‌های نفتی ایران انجام دهند تا در فصل زمستان در تامین سوخت مورد نیاز دچار مشکل نشوند.وی افزود: این استان حداکثر مصرف روزانه ۶۰ میلیون مترمکعب گاز در روزهای سرد سال را تجربه کرده است، با این حال مصرف واحدهای سیمان در استان روزانه ۲ میلیون متر مکعب گاز و مصرف واحدهای فولادی استان روزانه بین ۳ تا ۳,۳  میلیون مترمکعب است.

دشتی ادامه داد: هم اینک همه میزان تولید پالایشگاه گاز خانگیران، همه بخش های ذخیره سازی گاز به انضمام میزان گاز انتقالی از منابع گاز جنوب کشور به استان در خراسان رضوی مصرف می‌شود و یک مترمکعب از گاز از این استان خارج نمی شود.

وی گفت: با این حال تا زمانی که پایداری تامین گاز بخش  های خانگی و عمومی استان دچار اختلال نشود، شرکت گاز، سوخت مورد نیاز صنایع را تامین می‌کند اما به محض این که پایداری در این بخش ها متزلزل شود، صنایع باید سوخت مایع استفاده کنند که شرکت پخش فراورده‌های نفتی نیز سوخت مورد نیاز را در اختیارشان قرار می‌دهد.

راه‌های نرفته در بهینه سازی مصرف سوخت

اختلاف مصرف گاز در فصل های  تابستان و زمستان بسیار زیاد است و برای کاهش این فاصله و جلوگیری از قطع تولید، چاره‌ای جز بهینه سازی مصرف در بخش های مختلف خانگی، صنعتی، عمومی و نیروگاهی وجود ندارد. مدیر بهره برداری شرکت گاز خراسان رضوی در این باره گفت: مخازن گاز امانت نسل آینده در دست ماست و باید مصرف آن را در بخش های مختلف بهینه کرد که این مهم از طریق افزایش بازدهی  در بخش های خانگی، صنعتی و نیروگاهی قابل تحقق است.دشتی افزود: کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها باید با به روز رسانی تجهیزات خود، بازدهی تولید را افزایش و میزان مصرف سوخت را کاهش دهند، در بخش خانگی نیز با استفاده از تجهیزات مدرن و کاهش استفاده از وسایل گازسوز می‌توان در مصرف گاز صرفه جویی کرد.

وی ادامه داد: واحدهای تولیدی در همه نقاط دنیا با استفاده از فیلتراسیون قوی، میزان آلایندگی سوخت مایع یا حتی زغال سنگ مورد استفاده خود را کاهش می‌دهند بنابراین باید نیروگاه‌ها و صاحبان صنایع سیمان، فیلتراسیون را به نحوی به کار ببرند که از شدت آلایندگی سوخت آن ها کاسته شود.

مدیر بهره برداری شرکت گاز خراسان رضوی گفت: هر چند موضوع فیلتراسیون فقط برای صنایع سیمان کاربردی است  اما از آن جا که صاحبان صنایع فولادی از گاز به عنوان خوراک اصلی تولید خود بهره می‌گیرند قادر به استفاده از سوخت جایگزین و فیلتراسیون برای آن نیستند.