راهی برای کاهش آلایندگی صنعت سیمان/ فناوری تولید بتن که گازهای گلخانه‌ای را کم می‌کند

به گزارش می متالز، این روزها شاخص کیفیت هوای تهران حال و روز خوبی ندارد. هر روز صحبت از آلودگی هوا و استفاده از مازوت می‌شود. شاید کمتر کشوری باشد که به سمت استفاده از این سوخت آلوده برود اما کمتر کشوری را هم می‌توان پیدا کرد که میزان مصرف گاز آن به اندازه ایران باشد.

یعنی هم جزء بزرگترین دارندگان منابع حوزه انرژی هستیم و هم در مصرف آن، جزء رتبه‌های اول هستیم. همین مساله هم باعث می شود تا هر ساله و در زمستان، بحران کمبود گاز گریبان کارخانه‌های مختلف صنعتی را بگیرد. اما از طرفی هم مساله آلایندگی کارخانه‌های سیمان مطرح می‌شود. 

کمی قبل بود که فرماندار ویژه شهرستان ری گفته بود که به دلیل آلودگی هوا کارخانه‌های شن، ماسه و بتن تعطیل شده‌اند. وی گفته بود که کارخانه سیمان ری حدود ۱۰ روز است که فعالیتی ندارد و مخازن مازوت کارخانه سیمان ری نیز پلمب شده و تاکنون هیچ گونه مازوتی به عنوان سوخت استفاده نشده است.

اما چه باید کرد؟ آیا راهکار آن تعطیلی کارخانه‌های سیمان است که در نهایت خود را روی تامین مصالح ساختمانی پروژه‌های مختلف نشان می‌دهد؟ رئیس مرکز تحقیقات راه و ساختمان در این رابطه معتقد است که باید به سمت استفاده از فناوری‌های نوین حرکت کنیم.  

محمد شکرچی زاده در همین راستا می‌گوید: برنامه وزارتخانه های صمت و نفت در سال‌های قبل این بود که سوخت مازوت جای خودش را به استفاده از گاز بدهد. بخش اعظم کارخانه‌های سیمان هم مصرف گاز دارند و از این جهت راندمان کارخانه‌ها هم بهتر می‌شود. این یک سیاست کلی بوده که تغییر سوخت از مازوت به سمت گاز برود. با وجود اینکه جزء تکالیف مشخص وزارت راه یا مرکز تحقیقات راه و ساختمان نبوده، این مساله را در دستور کار قرار دادیم و زمانی که یارانه‌هایی که به صنعت سیمان ارائه می‌شد را بررسی کردیم، شاهد بودیم که برخی کارخانه‌ها کماکان با سوخت مازوت کار می‌کنند.   

وی در خصوص لزوم استفاده از فناوری‌های تازه برای کاهش مصرف مازوت و میزان آلایندگی هوا تاکید می‌کند: کاری که کشورهای توسعه‌یافته در برنامه جدی خود دارند این است که co2 یا دی اکسید کربنی که از کارخانه‌های سیمان متصاعد می‌شود را دوباره بازیافت کنند و به عنوان ماده‌ای برای عمل‌آوری در تولید بتن دوباره مورد استفاده قرار دهند. چون صنعت سیمان بسیار صنعت آلاینده‌ای است و هر تن سیمان حدود 800 کیلوگرم گازکربنیک متصاعد می‌کند. به همین خاطر گاهی گفته می‌شود که تا 8 درصد گازکربنیک صنایع، به دلیل تولید سیمان است. 

رئیس مرکز تحقیقات راه و مسکن می‌گوید: در حال حاضر فناوری‌هایی وجود دارد که می‌توان این میزان آلایندگی را کاهش داد. یکی از آنها جایگزین شدن مواد پوزولانی است که خوشبختانه در کشور ما هم مورد استفاده قرار گرفته و می‌تواند تا 30 درصد هم جایگزین شود. در مقابل آن مقدار کلینکر کمتر تولید شده، منجر به کاهش گازهای گلخانه‌ای خواهد شد. در عین حال، برخی فناوری‌ها در دنیا وجود دارد که می‌توان گاز کربنیک را برای تولید بتن مورد استفاده قرار داد. برخی پروژه‌های تحقیقاتی در این زمینه در مرکز تحقیقات راه و ساختمان و دانشگاه تهران در حال انجام است. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که این پروژه‌ها هنوز اقتصادی نیستند و باید روش‌هایی برای اقتصادی کردن‌شان پیدا کرد. با چنین تحقیقاتی می‌توان آلایندگی صنعت سیمان را تا حد زیادی کم کرد. 

وی عنوان می‌کند: امیدواریم در آینده بتوانیم تعدادی از کارخانه‌های سیمان را به این سمت سوق دهیم اما برای این کار دولت باید مشوق‌هایی را قرار دهد تا کارخانه‌های مربوطه هزینه‌های صورت گرفته در این راستا را بازیابی و جبران کنند. اقداماتی که در کشورهای توسعه یافته برای این کار انجام می‌شود، به طور معمول به بازگشت هزینه‌های پروژه در درازمدت کمک می‌کند. باید تلاش کرد به سمت استفاده از محصولاتی برویم که به اصطلاح به آن سبز می‌گویند. این مسیری است که ما هم باید طی کنیم. ما یک تعهد بین‌المللی هم برای کاهش گازهای گلخانه‌ای داریم. اگر بتوانیم چنین کارهایی را به مرور عملیاتی کنیم، می‌توانیم در راه توسعه سبز حرکت کنیم.