کهکشان‌ها زیر پای مس

به گزارش می متالز به نقل از عصر مس آنلاین، همین چند وقت پیش بود که پروژه مارس که سفر بدون بازگشت به مریخ است، سروصدای زیادی به پا کرد. اندکی پس از انتشار این خبر روسیه اعلام کرد می‌خواهد تا سال 2019 برای راهپیمایی فضایی، به ایستگاه فضایی بین‌المللی گردشگر بفرستد. در کنار این‌ها هر روز خبرهای تازه‌ای از تلاش برای یافتن محل سکونت دومی برای ساکنان زمین منتشر می‌شود. اما شاید چیزی که کمتر در این خبرها به آن اشاره شود، مس است. مس یکی از موادی است که کاربردهای زیادی در علوم هواوفضا دارد. ازجمله کاربردهای اصلی آن ساخت سفینه‌های فضایی است؛ اما به‌جز این، مس نقش‌های دیگری نیز در زیر پا گذاشتن کهکشان‌ها توسط بشر دارد. 

شاتل‌های فضایی اولین سفینه‌های رفت و برگشتی به فضا بودند که می‌توانستند تا هفت مسافر و 25 تن تجهیزات را در خود جای دهند و زمان طولانی‌تری را در مدار زمین به سر برند. مس عنصر اساسی سازنده موتور این شاتل‌ها بود. سه موتور اصلی در انتهای هر شاتل قرار داشت. این موتورها با دو راکت شتاب‌دهنده کار می‌کردند تا بتوانند بر جاذبه زمین غلبه کنند. پس از چند دقیقه از شروع پرواز راکت‌ها از شاتل جدا می‌شدند؛ اما موتورها به کار خود ادامه می‌دادند و باید آن‌قدر قدرت و دوام می‌داشتند که یک سفر رفت و برگشت به فضا را ممکن سازند. به همین دلیل مس بهترین گزینه برای ساخت این موتورها بود.

مهم‌ترین چالش موجود سر راه موتور شاتل‌ها، گرم شدن آن‌ها بود. در طول پرواز، موتورهای اصلی شاتل فضایی گرمای فوق‌العاده‌ای تولید می‌کرد. از بین بردن این گرما برای جلوگیری از خرابی موتورها بسیار ضروری بود و مس یکی از فلزات مطلوب برای رفع این نیاز. بنابراین برای ساخت محفظه موتورهای شاتل از ترکیب مس (96 درصد)، نقره (3 درصد) و زیرکونیم استفاده شد. این آلیاژ NARloy-Z نام داشت و ویژگی‌های مس مثل انتقال حرارت و مقاومت در برابر خوردگی و اکسیداسیون را در حد اعلا داشت. به‌علاوه این آلیاژ در مقابل هیچ یک از انواع شکنندگی هیدروژن حساس نبود. در شاتل‌ها همچنین در محفظه سوخت و ساخت روکش‌هایی که مقاوم دربرابر هیدوژن بودند و دچار شکنندگی نمی‌شدند، مس کاربرد داشت.

فضاپیماهای شاتل در سال 2010 میلادی بازنشسته شدند. امروزه فضاپیماهای سایوز روسی برای اعزام فضانوردان به فضا مورد استفاده قرار می‌گیرند. در سایوز هم مس کاربرد دارد. برای مثال سیم‌کشی‌های این پرنده فضایی کلاً مسی هستند و بدون مس برقراری ارتباط‌های الکتریکی در سایوز امکان‌پذیر نیست. سیستم‌های خنک‌کننده فضاپیمای سایوز هم مسی است. در این فضاپیماها همچنین آلیاژهایی از مس مثل ترکیب مس، نقره، نیکل و قلع به کار می‌رود. 

در ماه آوریل سال 2016 میلادی نیز گروهی از دانشمندان که «استیون هاوکینگ»، فیزیکدان مشهور هم در بین آن‌ها بود، زیر نظر ناسا اعلام کردند که با استفاده از لیزر، قصد پرتاب سفینه فضایی نانو را به یک ستاره کوچک در کهکشان دارند تا شاید نشانه‌ای از حیات در این ستاره بیابند. در ساخت این فضاپیما که گفته می‌شود به اندازه و ابعاد یک تمبر پستی است نیز از مس استفاده شده است. پوشش محافظ این فضاپیما پوششی از جنس مس بریلیوم و دی‌اکسیدسیلیکون است که فضاپیما را در برابر گرد و غبارها و اجرام فضایی مقاوم می‌کند.

سلول‌های خورشیدی از دیگر موارد کاربرد مس در فضا هستند. این سلول‌های خورشیدی باید انرژی مورد نیاز برای پایگاه‌های فضایی را تأمین کنند. سلول‌های خورشیدی از نانولوله‌های کربنی ساخته شده‌اند که با مخلوط مس، روی، قلع و گوگرد به‌عنوان جذب‌کننده نور پوشش داده شده‌اند.